13.10.2020ж Сабақтың тақырыбы : Қиық пирамида. Сабақтың мақсаты : • Қиық пирамиданың анықтамасын білу және оны жазықтыққа кескіндей алу ; • Қиық пирамиданың элементтерін табуға арналған есептер шығару.
Қайталау сұрақтары. 1. Қандай көпжақ пирамида деп аталады ? 2. Қандай жағдайда пирамида дұрыс пирамида деп аталады ? 3. Пирамиданың бүйір жағы қандай фигура? 4. Қандай фигура пирамиданың табанында жатпайды ? 5. Пирамиданың биіктігі дегеніміз не? 6. Пирамиданың апофемасы деген не? 7. Қандай пирамида тетраэдр деп аталады ? 8. Үшбұрышты пирамиданың барлық жақтары тікбұрышты үшбұрыш болама ?
1. Пирамида - табаны көпбұрыш болатын, ал қалған жақтары төбелері ортақ үшбұрыштар болатын көпжақ. 2. Пирамиданың табаны дұрыс көпбұрыш болып, төбесінің проекциясы табанының центріне дәл түссе,онда ол дұрыс пирамида деп аталады.
3. Пирамиданың бүйір жағы - үшбұрыш. 4. Пирамиданың табаны дөңгелек болмайды.
5. Пирамиданың биіктігі - пирамиданың төбесінен табан жазықтығына түсірілген перпендикуляр, һ t - биіктік. 6. Апофемасы деп дұрыс пирамиданың бүйір жағының биіктігін айтады, һ s - апофема
7. Барлық жақтары тең қабырғалы үшбұрыш болатын пирамида –тетраэдр деп аталады 8. жоқ
Қиық пирамида Қиық пирамида деп пирамиданың табанына параллель жазықтықпен қиғанда пайда болатын пирамиданың екінші бөлігін айтамыз Бүйір жағы - тең бүйірлі трапеция,АЕ Е А –тең бүйірлі 1 1 трапеция Қиық пирамида О О –биіктік, ММ - апофема 1 1 ABCDE және A B C D E - табандары 1 1 1 1 1
Есептер : 1. Дұрыс төртбұрышты қиық пирамиданың биіктігі 5 см - ге тең. Табандарының қабырғалары 8 см және 6 см. Пирамиданың бүйір қырын табыңдар. 2. Дұрыс үшбұрышты қиық пирамиданың табандарының қабырғалары12 дм және 3 дм. Бүйір қыры 6 дм. Пирамиданың биіктігін табыңдар. 3. Дұрыс төртбұрышты қиық пирамиданың биіктігі 2 см, ал табанының қабырғалары3 см және 5 см. Осы пирамиданың диагоналын табыңдар.
1. Берілгені : ABCD A B C D 1 1 1 1 ABCD, A B C D –квадраттар 1 1 1 1 AB=BC=CD=AD=8 см A B = B C = C D = A D =6 см 1 1 1 1 1 1 1 1 A N= 5см 1 Табу керек : А A 1 Шешуі: Табандарының диагоналдарын табамыз : АС = АВ + ВС = + = А С = А В + В С = + = = (АС - А С )/ = ( )/2= = + = + = = Жауабы : см
Сабақты бекіту : 1. Қандай фигура қиық пирамида деп аталады ? 2. Қиық пирамиданың қандай элементтері бар?
