Аушахман Диас – АНК- 221 УК. Никколло Макиавелли «Өмір сүрмегенше философия туралы айтудың керегі жоқ », - Макиавелли.
Никко́ло Макиаве́лли — итальян ойшылы, философы, жазушысы, саясаткері - Флоренциядағы екінші кеңсенің хатшысы қызметін атқарды, республиканың дипломатиялық қатынастарына жауапты болды, әскери-теориялық еңбектердің авторы. Ұлы мемлекеттік биліктің жақтаушысы болып, оны нығайту үшін 1532 жылы жарияланған әйгілі « Тақсыр » еңбегінде айтылған кез-келген әдістерді қолдануға рұқсат берді.
« Тақсыр » «Тит Ливийдің бірінші декадасы » « Әскери өнер » « Флоренцияның тарихы »
Тарихи тұрғыдан алғанда, Макиавелли әдетте саяси мінез-құлық пайда мен билікке негізделген, саясат адамгершілікке емес, билікке негізделуі керек деп есептейтін циник ретінде бейнеленген, жақсы мақсат ұшін адамгершіліктен елемеу керек деп санады. Макиавелли саясатты өткенді айшықтайтын, осы күндерді бағдарлайтын, болашақты болжауға қабілетті « тәжірибелік ғылым » деп атайды.
Макиавелли өз еңбектерінде билеушінің жеке басының рөлі туралы мәселені көтерген қайта өрлеу дәуірінің санаулы қайраткерлерінің бірі. Феодалдық бытыраңқылықтан зардап шеккен қазіргі Италияның шындығына сүйене отырып, бір елдің басында бәсекелестегі әлсіз билеушілерден гөрі ар- ұяты жоқ, бірақ мықты және құдіретті бишінің егеменнің болғаны жақсы деп есептеді. Осылайша, Макиавелли философия мен тарихта моральдық нормалар мен саяси мақсаттылықтың арақатынасы туралы мәселені көтерді.
Макиавеллидің айтуынша, адам тек өзімшіл ғана емес, сонымен қатар өз іс-әрекетінде де еркін бола алады, ең бастысы – өзімшілдік мүддеге негізделген ұлы мақсаттарды жүзеге асыруға ұмтылу, әрекет ету қабілеті, ерік-жігері деп есептейді. Бұл ойларын ол билік пен билеушілік мәні туралы « Тақсыр » деген еңбегіңде барынша айқын көрсетеді.
Тақсыр трактаты 1513 жылы дайын болды, бірақ Никколо өмірден озғаннан кейін 1532 жылы жарыққа шықты. Бұл кітапта билікті басып алу әдістемесі, мемлекеттік басқару әдістері мен мінсіз билеушіге қажетті дағдылар сипатталған мемлекет және оны басқару туралы мәліметтерді жүйелеуге арналған іргелі еңбек. Ең басында « De Principatibus » ( Билік туралы ) деген аталған.
Мемлекетт i ң тәуелс i зд i г i, күш-қуаты мен қуаты – бұның бәрі моральдық астары мен азаматтық құқықтарын ойламай кез-келген жолмен жетуге болатын мұрат. Макиавелли « мемлекеттік мүдде » терминінің авторы болды, ол мемлекеттің заңнан тыс әрекет ету құқығына талаптарын негіздеп, « жоғары мемлекеттік мүдделерге » сәйкес келетін жағдайларда кепілді м үмкіндік беруге арналған. Әмірші мораль мен жақсылыққа қарамай бірінші орынға мемлекеттің гүлденуі мен жетістіктерін алады. Макиавелли « мемлекеттік мүдде » терминінің авторы болды, ол мемлекеттің заңнан тыс әрекет ету құқығына талаптарын негіздеді, « жоғары мемлекеттік мүдделерге » сәйкес келетін жағдайларда ол кепілдік беруге арналған.
Билікке келу жолдары : сәттілік ( кездейсоқ жағдай ) ; ерлік, арсыздық пен қылмыс ; халық немесе элитаның шешімі бойынша. « тақсыр »
« Билеуші жануарларға еліктеу өнеріне үйреніп, арыстан мен түлкіні таңдауы керек, өйткені арыстан қақпаннан, ал түлкі қасқырдан қорғай алмайды. Сондықтан қақпанға түспеу үшін түлкі болып, қасқырларды қорқыту үшін арыстан болуы қажет ».
Трактаттағы қағидаттар қазіргі күндерде де қолданылады. «Макиавеллизм» = цинизм мен саясаттағы екіжүзділік. Мықты мемлекет құру үшін әрбір тәсілдерді қолдануға болады - зорлық, алаяқтық, қылмыс.
1740 жылы. Ұлы Фридрих : «Мен енді адамзатты жойғысы келетін құбыжықтан қорғауға ; ақыл мен әділдікпен қаруланған мен софизм мен қылмысқа қарсы шығуға шақырамын ; Мен Макиавеллидің « Тақсыр » туралы ой- пікірлерімді тарау-тараумен ұсынып отырмын, осылайша, уды қабылдағаннан кейін бірден антидот табылуы мүмкін.
Не айтатынын жасырып басқалары айтып жүргенің білген соң, нағыз тақсыр боласың.
Қайырымды адам билеуші бола алмайды.
Саясат әлемінде өз моральды логикасы бар.
Макиавелли 1527 жылы Флоренциядан бірнеше шақырымдағы Сан- Кашанода қайтыс болды. Жерленген аумағы белгісіз, алайда Флоренцияғы Санта- Кроче шіркеуінде оған кенотаф қойылған. Ескерткішінде « Оның ұлы ойларын ешбір эпитафия жеткізе алмас » деген жазу тұр.
