Атом мен молекуланы ажыратыңдар:
Химиялық элементтер. Жай және күрделі заттар
7.1.2.2 - әрбір элементтің химиялық таңбамен белгіленетіндігін және белгілі атом түрі екенін білу; 7.1.2.3 – элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктеу; 7.1.2.4 - заттарды құрамына қарай жай және күрделіге жіктеу.
Барлық оқушылар білу керек: Химиялық элементтің жеке бір атом түрі екенін; Химиялық элементтердің таңбаларын; Оқушылардың көбісі білуі керек: Заттың құрамын және табиғатын; Кейбір оқушылар білуі керек: Химиялық элементтердің оқылуы бойынша химиялық формула жазуды; Атомдарды металдар мен бейметалдарға жіктеуді; Жай және күрделі заттарды ажыратуды.
Химиялық элементтің жеке бір атом түрі екенін білсе; Химиялық элементтердің таңбаларын білсе; Химиялық элементтердің қазақша атауларын, оқылуы мен айтылуын білсе; Химиялық элементтердің оқылуы бойынша химиялық формула жазуды білсе; Металдар мен бейметалдарды ажыратса ; Жай және күрделі заттарды ажыратса.
Химиялық элемент – химия ғылымының басты ұғымы. Химияға бұл ұғымды алғаш енгізген – ағылшын ғалымы Роберт Бойль. Ол химиялық элемент деп заттың құрам бөлігін айтқан. 19 ғасырдың басында ағылшын ғалымы Джон Дальтон химиялық элементті атомдардың белгілі бір түрі деп санаған. Қазіргі химия ғылымы химиялық элементті атомның жеке бір түрі деп қарастырады.
Әрбір элементтің өзіндік химиялық таңбасы бар. Химиялық таңба (химиялық символ) берілген элементті және оның бір атомын көрсетеді.
Қазіргі таңбалануды ұсынған – швед ғалымы Йенс Якоб Берцелиус. Сутек атомының таңбасы – H, оның латынша атауы – h ydrogenium ( гирогениум ) Көміртектің таңбасы – C ( carboneum – карбонеум ) Сынаптың таңбасы – Hg ( hydrargyrum – гидраргирум ) Кальцийдің таңбасы – Ca (calcium – кальциум )
Белгілі реттілікпен сызық арқылы байланыстырыңыз: «элементтің қазақша оқылуы» - «элементтің қазақша атауы» - « элементтің химиялық таңбасы»: қазақша оқылуы қазақша атауы химиялық элементтің таңбасы аурум мырыш H g гидраргирум кремний Fe феррум мыс Si силициум темір Cu аргентум алтын Pb плюмбум көміртек C эс қорғасын A g цинк сынап S цэ күміс Zn купрум күкірт Au
Бағалау критерийі : Химиялық элементтің таңбасын анықтайды Дескриптор: Үш бағанды бір-бірімен дұрыс реттілікпен байланыстырады
қазақша оқылуы қазақша атауы химиялық элементтің таңбасы аурум мырыш H g гидраргирум кремний Fe феррум мыс Si силициум темір Cu аргентум алтын Pb плюмбум көміртек C эс қорғасын A g цинк сынап S цэ күміс Zn купрум күкірт Au
Егер атомдар саны бірнеше болса, оны таңбаның алдына сан түрінде жазады, ол коэффициент деп аталады. Сутектің екі атомы – 2 H ( екі-аш ) Көміртектің үш атомы – 3 C ( үш-цэ ) Бағалау критерийі : Атомдардың мөлшерін біледі Дескриптор: Берілген мәліметтер бойынша атом санын анықтайды
Тапсырма 2. Атом санын анықтаңдар: Магнийдің 1 атомы – Күкірттің 8 атомы – Фосфордың 4 атомы – Калийдің 7 атомы –
Тапсырма 2. Магнийдің 1 атомы – Mg Күкірттің 8 атомы – 8S Фосфордың 4 атомы – 4P Калийдің 7 атомы – 7K 2Hg, 5Fe, 4O
Химиялық формула – заттың құрамы элемент таңбалары және индекстер көмегімен көрсетілетін шартты түрдегі жазу. Индекс – химиялық элементтің атом санын көрсетеді, элемент таңбасының оң жақ төменгі жағына жазылады. Коэффициент – қосылыстың молекула санын көрсетеді, формуланың алдына жазылады. Химиялық формуланың оқылуы: төрт-литий-екі-эс-о-төрт 4 Li 2 S O 4 коэффициент индекс 2 4 1
Берілген химиялық формулалардың оқылуы бойынша жазыңыздар: Cu S O 4 H 3 PO 4 AgNO 3 Mg SO 3 LiOH SiO 2 Na 2 CO 3 CaCl 2 PbO 2 MnO 4 HgO CH 4
Бағалау критерийі : Заттардың құрамын біледі Дескриптор: Химиялық формулалардың оқылуын жазады
Мен барлығын түсіндім Сабақта түсінбеген жерлерім бар Мен ештеңе түсінбедім
Химиялық элементтердің таңбаларын, олардың қазақша атауларын, айтылуын және оқылуын жаттау.
