Алгоритм қасиеттері дискреттілік : жекелеген қадамдардан(командалардан) тұрады айқындылық : атқарушыға түсінікті болатын командалардан тұруы керек б елгілілік : бастапқы деректері бірдей болған жағдайда нәтижесі де бірдей болады нәтижелік : әрекеттердің шектеулі санынан кейін белгілі бір уақытта қорытынды нәтиже алуымыз керек жалпылық : алгоритм әр түрлі алғашқы мәліметтер үшін әр түрлі нәтижелер беруі тиіс дұрыстылық : алғашқы мәліметтер әр түрлі болғандығына қарамастан барлық жағдайда дұрыс нәтиже береді Алгоритм – атқарушы орындайтын амалдардың тиянақты жоспары. 06.02.2025ж. Тақырып: Алгоритмдеу және программалау
Қималар мен тіліктер дегеніміз не, олардың жобалаудағы рөлі туралы түсіндіру. Қима – объектінің ішкі құрылымын көрсету үшін оны белгілі бір жазықтықпен қию. Тілік – объектінің белгілі бір бөлігін кесу арқылы оның ішкі құрылымын көрсету. Қималар мен тіліктердің түрлері мен ерекшеліктері. Бағдарламалық жасақтама туралы түсінік: Оқушыларға қима мен тіліктерді жасау үшін қолданылатын бағдарламалық жасақтамаларды таныстыру. AutoCAD: техникалық сызбаларды орындау, қималар мен тіліктер жасау үшін қолайлы. CorelDraw және Adobe Illustrator: графикалық жобалар үшін қолданылатын бағдарламалар. SketchUp: 3D модельдеуден 2D қималар мен тіліктерді жасауға арналған бағдарлама. · Қималар мен тіліктердің анықтамасы: Қима (section) - объектінің ішкі құрылымын көрсету үшін оны белгілі бір жазықтық арқылы қию. Тілік (cut) – 2D нысанның белгілі бір бөлігін кесу арқылы көрсетілген нысанның жаңа көрінісі. · Қима мен тіліктің қолданылу салалары: Машина жасау, құрылыс, инженерлік жобаларда кеңінен қолданылады. 07.02.2025ж. Тақырып: Қималар мен тіліктер. 2 D нысанның қимасы мен тілігін орындау үшін бағдарламалық жасақтаманы таңдау
07.02.2025ж Тақырып: Цифрлық сауаттылық. Ақпаратты құқықтық қорғау
Программа Программа дегеніміз - қандай да бір программалау тілінде жазылған алгоритм компьютерге қажетті командалардың жиынтығы Команда – компьютер орындауға міндетті әрекеттің өрнектелуі. алғашқы мәліметтерді қайдан алу керек? олармен қандай амалдар орындау керек?
Программалау тілдері Машина ға бейімделген (төменгі деңгейлі) - әрбір команда процессордың бір командасына сәйкес келеді (ассемблер) Жоғарғы деңгейлі тілдер – кәдімгі табиғи тілге(ағылшын тіліне) ұқсайды, адамның түсінуіне оңай, бір ғана компьютерге тәуелді болмайды. Жаңадан үйренушілерге : Бейсик, ЛОГО, Паскаль Кәсіби : Си, Фортран, Паскаль Жасанды интеллект тапсырмалары үшін : Пролог, ЛИСП Интернет үшін : JavaScript, Java, Perl, PHP, ASP
Паскаль тілі 1970 – Никлаус Вирт (Швейцария) студенттерді оқытуға арналған тіл «жоғарыдан төменге қарай» программаларын жасау берілгендердің әр түрлі құрылымдары(массив тер, құрылымдар, жиымдар) Бағыныңқы есеп1 Бағыныңқы есеп 2 Бағыныңқы есеп3 1.1 1.2 1.3 2.1 2.2 2.3 3.1 3.2 3.3 Есеп
Программа қандай бөліктерден тұрады? program < программаның аты > ; const … ; { тұрақтылар } var … ; { айнымалылар } begin … { негізгі программа } end. { процедуралар мен функциялар } фигуралық жақшаның ішінде орналасқан түсініктемелер программамен өңделмейді
Программа қандай бөліктерден тұрады? Тұрақты – өз атауы болатын, өзгермейтін шама,. Айнымалы – өз атауы (жад ұяшығы)болатын, өзгеретін шама. Процедура – кейбір әрекеттерді сипаттайтын қосалқы алгоритм (мысалға шеңберді салу). Функция – есептеулерді орындайтын қосалқы алгоритм (квадрат түбірді табу, sin ).
Программалар, тұрақтылар, айнымалылар атауы Атауларды сипаттағанда латын әріптерін ( A-Z) сандарды астын сызу белгісін _ қолдануға болады Бас әріптер мен кіші әріптердің арасында айырмашылық болмайды Атауларды сипаттағанда орыс, қазақ әріптерін бос орындарды жақшаларды, +, =, !, ? белгілерін және т.б. қолдануға болмайды Атаулар санмен басталмауы керек Қай атаулар дұрыс жазылған? AXby R&B 4Wheel Вася “PesBarbos” TU154 [QuQu] _ABBA A+B
Тұрақтылар const i2 = 45; { бүтін сан } pi = 3.14; { нақты сан } qq = ' Вася '; { символдар қатары } L = True; { логикалық шама } бүтін және бөлшек бөліктері нүктемен ажыратылады орыс, қазақ әріптерін қолдануға болады! екі мән қабылдай алады: True ( ақиқат, «иә» ) False ( жалған, «жоқ»)
Айнымалылар Айнымалы – аты, типі және мәні болатын шама. Айнымалының мәнін программаның жұмысы кезінде өзгертіп отыруға болады. Айнымалылардың типі: integer { бүтін } real { нақты } char { бір символ } string { символдық тіркес } boolean { логикалық } Айнымалыларды сипаттау ( жад бөлу ) : var a, b: integer; Q: real; s1, s2: string;
Айнымалының мәнін қалай өзгертуге болады? Оператор – жоғары деңгейлі программалау тілінің командасы. Меншіктеу операторы айнымалының мәнін өзгерту үшін қолданылады. program qq; var a, b: integer; begin a := 5; b := a + 2; a := (a + 2)*(b – 3); end. a ? 5 5 b ? 5+2 7 a 5 7*4 28 Мысал:
Меншіктеу операторы Жалпы құрылымы: Арифметикалық өрнектің құрамында тұрақтылар айнымалы атаулары арифметикалық амалдар белгілері: + - * / div mod функцияларды шақыру жақшалар ( ) көбейту бөлу бүтінді бүтінге бөлу бөлуден қалған қалдық < айнымалы атауы > := < өрнек > ;
program qq; var a, b: integer; x, y: real; begin a := 5; 10 := x; y := 7, 8; b := 2.5; x := 2*(a + y); a := b + x; end. Қай операторлар дұрыс жазылмаған? айнымалы атауы := белгісінің сол жағында болуы керек бүтін мен бөлшектің арасы нүктемен ажыратылуы керек нақты мәнді бүтін айнымалыға меншіктеуге болмайды
Амалдарды орындау тәртібі жақша ішіндегі өрнекті есептеу солдан оңға қарай көбейту, бөлу, div, mod солдан оңға қарай қосу және алу z := ( 5*a*c+3*(c-d))/a*(b-c)/ b; x:= ( a*a+5*c*c-d*(a+b))/((c+d)*(d-2*a)); 2 3 5 4 1 7 8 6 9 2 6 3 4 7 5 1 12 8 11 10 9
Екі санды қосу Есеп. Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару. Шығарылуы: program qq; var a, b, c: integer; begin read ( a, b ); c := a + b; writeln ( c ); end.
Енгізу операторы read ( a ); { а айнымалысының мәнін енгізу } read ( a, b ); { а және b айнымалыларының мәндерін енгізу } Екі санды қалай енгізуге болады? бос орын арқылы: 25 30 Enter арқылы : 25 30 a 25 b 30 a 25 b 30
Шығару операторы write ( a ); { a айнымалысының мәнін шығару } write ln ( a ); {a айнымалысының мәнін шығарып, келесі жолға көшу } writeln ( ‘ Салем! ' ); { мәтінді шығару } writeln ( ‘ Жауап: ', c ); { мәтінді және c айнымалысының мәнін шығару } writeln ( a, '+', b, '=', c );
Шығару форматтары program qq; var i: integer; x: real; begin i := 15; writeln ( '>', i, '<' ); writeln ( '>', i:5, '<' ); x := 12.345678; writeln ( '>', x, '<' ); writeln ( '>', x:10, '<' ); writeln ( '>', x:7:2, '<' ); end. >15< > 15< >1.234568E+001< > 1.23E+001< > 12.35< барлық символдар саны барлық символдар саны бөлшек бөлігіндегі символдар саны
Толық шығарылуы program qq; var a, b, c: integer; begin writeln(‘ Екі бүтін сан енгізіңіз '); read ( a, b ); c := a + b; writeln ( a, '+', b, '=', c ); end. Протокол : Екі бүтін сан енгізіңіз 25 30 25+30=55 бұны компьютер шығарады бұны программа жазушы өзі енгізеді
Сызықтық алгоритмның блок-схемасы басы соңы c := a + b; енгізу a, b шығару c «басы» блогі «енгізу» блогі «процесс» блогі «шығару» блогі «соңы» блогі
Тапсырмалар "4": Үш сан енгізіп,олардың қосындысын және көбейтіндісін табу. Мысал: Үш сан енгіз: 4 5 7 4+5+7=16 4*5*7=140 "5": Үш сан енгізіп, олардың қосындысын, көбейтіндісін және арифметикалық ортасын табу. Мысал: Үш сан енгіз: 4 5 7 4+5+7=16 4*5*7=140 (4+5+7) / 3 =5.33
