4 1 2 3 5 Автоматтандырылған ақпараттық жүйе ұғымы. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді талдау әдістері Ақпараттық жүйелердің қасиеттері SWOT- анализ А қпараттық жүйе
Ақпарат теориясының негізгі міндеттерін, ақпараттық жүйе түсініктерін, ақпараттық жүйелерді басқарудың сапалық және сандық әдістерін, ақпараттық жүйелерді синтездеу және декомпозициялауды, шешім қабылдаудың ақпараттық моделдерін, ақпараттық жүйелерді жобалау тәжірибесінде жүйенің жалпы теориясын қолдануды меңгеру болып табылады.
Ақпарат термині латынның “information” деген сөзінен шыққан, яғни қазақша баламасы “түсініктеме, баяндама ”. Жүйе деп- әртекті элементтер жиынының қойылған мақсаттарға жету барысында біртұтас және біріктірілген бір уақыт мезетінде қарастырылатын кез-келген нысананы түсінуге болады. Жүйелер өзара құрамы бойынша да, бастапқы мақсаттары бойынша да бір-бірімен айтарлықтай ерекшеленеді Ақпарат түсініктемесі:
Ақпарат жүйесі (АЖ) дегеніміз – қандай да бір объектіні басқаруға қажетті қоғамдық қойылған мақсаттарға жету барысындағы ақпараттарды жинау, сақтау жаңарту, өңдеу, іздеу және беру үшін қолданылатын құралдар, әдістер және персоналдардың өзара байланысқан жиыны. Ақпараттық жүйелердің негізгі мақсаты түпкі пайдаланушыларға белгілі бір өлшемдерге с ə йкес келетін ақпаратты ұсыну. Есептеуіш техниканы дамыту осындай жүйелерді жетілдіруге ə сер етті.
1970-ші жж. 1980-ші жж 1990-шы жж. есептерді дайындау жүйелері шешімдерді қабылдауды қолдау жүйелерімен толықтырылды. Бұл жүйелер тез өзгеретін экономикалық ахуал жағдайында басқару органында жұмыс істеушілерді оперативтік шешімдерді қабылдаудың интерактивті технологиясымен қамтамасыз ете алады. микроЭЕМ-нің ( дербес компьютерлердің ), бағдарламалық қамсыздандырудың ж ə не телекоммуникациялық желілердің дамуы түпкі пайдаланушымен орындалатын үлестірілген есептеулердің пайда болуына септігін тигізді. Осы с ə ттен бастап түпкі пайдаланушылар өз к ə сіптік қызметімен байланысты 11 міндеттерді шешу үшін есептеуіш ресурстарды мамандандырылған ақпараттық жүйелерге т ə уелсіз, өз бетімен пайдалануға мүмкіндік алды стратегиялық ақпараттық жүйелердің тұжырымдамасы пайда болды. Осындай жүйелер жаңа таруарлар, көрсетілетін қызметтер ж ə не технологиялар туралы ақпаратты талдауға негізделген фирманың, к ə сіпорынның қызметін ұзақ мерзімді стратегиялық жоспарлау үшін пайдаланылады. Тарихы:
Ақпараттық жүйе Ұйымдық қамсыздандыру Құқықтық қамсыздандыру Техникалық қамсыздандыру Математикалық қамсыздандыру Бағадрламалық қамсыздандыру Ақпараттық қамсыздандыру Классификациялаудың құрылымдық белгісі
— бұл адамның өндірістік, ғылыми ж ə не қоғамдық қызметі саласында объектіні басқаруды қамтамасыз ететін техникалық ж ə не бағдарламалық құралдар кешені. Автоматтандырылған басқару жүйелері — бұл элементтер ретінде техникалық жүйелерді де, сондай-ақ осы жүйелермен өзара ə рекеттесетін персоналды да қамтитын жүйелер. Ұйымдық жүйелер қоғамды пайда болады. Осындай жүйе ретінде белгілі бір мақсатқа жету үшін қызметі саналы түрде үйлестірілетін адамдар ұжымы танылады. Автоматтандырылған басқару жүйесі
ə кімшілік-ұйымдық технологиялық ықпалдастырылған к ə сіпорынды автоматтандырылған басқару жүйелері (КАБЖ) ж ə не салалық автоматтандырылған басқару жүйелері (САБЖ) технологиялық үдерістерді автоматтандырылған басқару жүйелері (ТҮАБЖ); — аталған АБЖ функцияларын біріктіреді. Функционалдық белгілері бойынша АБЖ құрамында жүйелердің үш түрін белгілейді :
Дербес компьютерлер (ДК) ж ə не жергілікті есептеуіш желілер 10 пайда болуымен, үлестірілген ақпараттық жүйелер АБЖ бағдарламалық-аппараттық қамтамасыз ету негізіне айналды. Осындай ақпараттық жүйелер клиент- серверлік архитектурасы негізінде құрылған. Бұл ретте клиент — бұл пайдаланушының қашықтағы компьютерінде ақпараттық сұрау салуды орындайтын үдеріс, ал сервер — сұрау салуды өңдеуді орындайтын ж ə не жұмыс н ə тижелерін клиентке беретін үдеріс. Клиент- серверлік технологиялар к ə сіпорындар мен мекемелердің барлық учаскелерін ж ə не бөлімшелерін, бүкіл өндірістік циклді қамтитын қағазсыз басқару технологияларға көшу үшін алғышарттарды жасап, шешімдерді қабылдау үшін жауапты адамдарға ақпаратты беру үдерісін толық автоматтандыруға мүмкіндік береді.
Кез келген ақпараттық жүйелер өзінің құрылымы, басқарылатын жүйенің жалпы принциптері негізі бойынша анализдеуге кезігуі мүмкін. Ақпараттық жүйелер динамикалық және дамушы бола алады. Ақпараттық жүйелерді құру барысында жүйелік ықпал жасау керек. Ақпараттың жүйенің шығу өнімдері шешім қабылдау негізіндегі ақпараттар бола алады. Қазіргі уақытта ақпараттық жүйелерді компьютердің көмегімен таралған жүйелер деген көзқараста. Бірақ ақпараттық жүйені компьютерсіз вариантта алып қарауға болады. Ақпараттық жүйелердің қасиеттері
ақпараттық қамтамасыздандыру жүйесі ( мәліметтер ) интеллектуалды қамтамасыздандыру жүйесі ( ақпарат,білім ); техникалық қамтамасыздандыру жүйесі ( аппаратуралар ); технологиялық қамтамасыздандыру жүйесі ( технологиялық ); комуникативтік қамтамасыздандыру жүйесі ( интерфейс ); жүйелік анализ және жобалау (талдау жасау) ; адекваттік бағалау және сапалы верификация жүйесі (пайдаланушылар пікірі) ; ұйымдастыру қарым-қатынас және персоналды басқару жүйесі (пайдаланушыны оқыту) ; логистика жүйесі ( тауардың қызметі және қозғалысы );
http://lib.tau-edu.kz/wp-content/uploads/2020/08/%D0%9C%D0%B5%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2-%D0%90%D0%92%D0%A2%D0%9E%D0%9C%D0%90%D0%A2%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%94%D0%AB%D0%A0%D0%AB%D0%9B%D2%92%D0%90%D0%9D-%D0%90%D2%9A%D0%9F%D0%90%D0%A0%D0%90%D0%A2%D0%A2%D0%AB%D2%9A-%D0%96%D2%AE%D0%99%D0%95%D0%9B%D0%95%D0%A0.-% D0%9E%D2%9B%D1%83%D0%BB%D1%8B%D2%9B.pdf (8-12 бет) https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D2%9B%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D2%AF%D0%B9%D0%B5.html Пайданылған әдебиеттер:
