Biznes reja — aniq tanlangan tadbirkorlik ishining barcha bosqichlari tavsiflangan va taxminan hisobkitob qilingan loyiha. Unda aniq tanlangan tadbirkorlik ishining hamma tomonlari oʻz aksini topadi. Biznes reja oʻz tarkibi jihatidan loyihaning afzalliklari va uni amalga oshirishdan kutiladigan moliyaviy natijalar bayon etilgan yakuniy xulosa hamda asosan 10 boʻlimdan iborat asosiy qismga boʻlinadi. Biznes reja ni ishlab chiqishda tadbirkorning oʻzi („ birinchi rahbar “), firma ( xoʻjalik ) larning mutaxassislari ishtirok etadi, tashqaridan maslahat va tavsiyalar olinadi. Biznes reja ekspertlar koʻrigidan oʻtkaziladi va olingan xulosalarga tayanib Biznes reja yanada mukammallashtiriladi. Biznes reja kredit berish uchun asos boʻlib xizmat qiladi.
Biznes rejada loyiha boʻyicha ishlab chiqariladigan tovar ( xizmat ) larning tavsifi hamda uning xaridorgirligi va raqobatbardoshligini taʼminlaydigan omillar ; bozor hajmini baholash asosida sotish bozori, tadbirkor bozorning qaysi segmentida ish yuritishi, savdo hajmi, tovar ( xizmat ) lar narxi prognozlari ; ehtimoli boʻlgan raqobatchilar ( ularning mahsulotlari sifati va xaridorgirligi, narxi toʻgʻrisida axborot beriladi ); marketing xizmatining asosiy unsurlari ( tovarning qanday yoʻl bilan sotilishi, tovar narxining shakkllanishi, sotishni ragʻbatlantirish, reklamaning qaysi usullarini tanlash va boshqalar ); mahsulot ishlab chiqarish rejasi ( ishlab chiqarish aloqalari, mahsulot sifatini nazorat qilish, ishlab chiqarish harajatlari va boshqalar ); umuman ishni, xodimlar ishini tashkil etish ; loyihaning tashkiliyhuquqiy shakllarini belgilaydigan yuridik reja ; loyiha boʻyicha barcha maʼlumotlarni umumlashtiradigan hamda ularning qiymat ifodalari koʻrsatilgan moliya rejasi ; loyihani moliyalash strategiyasi ( vositalarni qayerdan va qanday shaklda olish, jami qancha pul kerakligi, uning qayerdan olinishi va harajatlarning qoplanishi, investorlarning daromad olish vaqgi va boshqalar ) oʻz ifodasini topadi.
Biznes reja tuzishda birinchi navbatda biznes reja qaysi maqsadda foydalaniladi shu savolga javob berishimiz kerak bo’ladi. Biznes reja asosan kredit olish uchun bankka taqdim etiladi. Yoki investorni jalb qilish uchun investorga taqdim etiladi. Yer olish maqsadida tanlovda qatnashish uchun ham ko’pincha loyihaning biznes rejasi so’raladi. Biznes reja quyidagi qismlardan iborat : Rezyume Loyiha buyurtmachisi Loyiha strategiyasi ( loyihani yaratish tarixi va asoslari Bozor va marketing kontseptsiyasi Ob’yekt joylashuvi Texnologiya va loyihalash Mehnat resurslari va menejment Loyihani amalga oshirish bosqichlari Loyihani amalga oshirish grafigi Tavakkalni baholash Moliyaviy reja Moliyaviy hisob kitoblar ( Ilovalar )
Bugungi kunda biznes-rejalarning koʻplab tasniflari mavjud. Har bir muallifning o'z yo'riqnomasi va ushbu tasnifni amalga oshirish mumkin bo'lgan asosiy nuqtalari mavjud. Ammo batafsil tahlil qilish bilan uchta asosiy yo'nalishda tavsiflanganligini tushunish mumkin. Albatta, bunday gradatsiyani qat'iy va qat'iy deb atash mumkin emas. Ammo bularning barchasi bilan siz o'zingizning biznes-rejangizni ishlab chiqish uchun qanday rejalashtirish turini tanlash kerakligini to'liq tushunishingiz mumkin, bu esa qo'yilgan vazifalarni hisobga olgan holda. Biznes-reja - bu firmaning biznes operatsiyalari va harakatlarini boshqaradigan reja yoki dastur. Bunday holdahujjatda kompaniya, taqdim etilayotgan tovarlar va xizmatlar, ishlab chiqarish, rejalashtirilgan sotish bozorlari, marketing, shuningdek, turli operatsiyalarni tashkil etish va ularning samaradorligi tahlili haqida ma'lumotlar bo'lishi kerak. Biznes-reja - bu biznesni rejalashtirish jarayonida ishlab chiqiladigan dasturiy mahsulot.
Maqsad boʻyicha biznes-rejalar turlari Birinchi yo'nalish - bu tashqi manbalardan moliya olishga mo'ljallangan biznes-reja. Bunday manbalardan foydalanish mumkin : bank krediti ; biznes hamkorlari yoki aktsiyadorlarining sarmoyalari ; grant tashkilotlaridan olingan mablagʻlar. Potentsial investorlar bajarilishi kerak boʻlgan biznes-reja talablariga ega. Bundan tashqari, ko'pincha potentsial investorlar arizalarni to'ldirish uchun ishlatiladigan o'z shakllariga ega. Bunday hujjatlar standartlashtirilgan va kompaniyalar ular ustida yillar davomida ishlaydi. Aslida, ular tufayli siz investor uchun pulni investitsiya qilishning barcha afzalliklarini mukammal ko'rsatadigan ideal biznes-rejani tuzishingiz mumkin. Bundan tashqari, faqat ichki foydalanish uchun ishlab chiqilgan biznes-reja turi mavjud. Bunday hujjat yuzaga kelishi mumkin bo'lgan xavflarni, shuningdek, kelajakdagi korxonaning xususiyatlarini ko'rsatishi kerak, jumladan : xususiyatlar ; ishdagi potentsial ; imkoniyatlar. Bunday hujjatni boshqaruv vaqtida tekshirish uchun zarur boʻlgan oʻziga xos yoʻl xaritasi bilan solishtirish mumkin.kompaniya. Qaror qabul qilinganda aynan shu xaritada harakatlanishingiz mumkin.
Qisqa va oʻrta muddatli rejalar Bu turdagi biznes-reja qisqa muddatli sifatida bir yildan oshmaydigan muddatga tuziladi. U har doim mavjud resurslarga asoslanadi. Shu bilan birga, moliyaviy va jamoaning haqiqiy holati har oy rejalashtirilgan bo'lishi kerak. Oʻrta muddatli rejalarga kelsak, ular 3-5 yilga teng boʻlgan davrni qamrab olishi mumkin. Ular korxona faoliyatining miqdoriy ko'rsatkichlarini batafsil tavsiflaydi. Shu bilan birga, rejalashtirishning asosiy ob'ekti - moliyalashtirishga bo'lgan ehtiyoj,ishlab chiqarish resurslari, ilg'or tadqiqot va ishlanmalar va kompaniyaning tashkiliy sxemasi. biznes-reja turlari
Strategik biznes-reja Bunday hujjat odatda 5 yildan ortiq muddatga ishlab chiqiladi. U ancha kam tafsilotga ega boʻlib, asosan boshqaruvning asosiy yoʻnalishlari va rivojlanish va oʻsish uchun belgilangan talablarga oid maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi. Strategik reja biznes-rejalarning asosiy turlarini nazarda tutadi va kompaniyaning missiyasiga qarab belgilanadigan uzoq muddatli maqsadlarni o'z ichiga oladi. Loyihani tuzishda maqsadlarga erishishning mumkin bo'lgan yo'llari ham hisobga olinadi. Rejalashtirish ufqiga koʻp omillar taʼsir qiladi, lekin eng muhimi kompaniya faoliyat yuritayotgan muhitning barqarorligidir. Xatarlar va noaniqlik sonining ortishi bilan rejalarni qamrab oluvchi davr qisqaradi. Albatta, rejani hatto yuqori xavf-xatarlar bilan ham uzoq muddatga tuzish mumkin, biroq ekspertlarning ta'kidlashicha, bu holda bu ko'proq tavsiyadir.
Loyiha turi boʻyicha biznes-reja Biznes-rejalarning ko'plab tasniflari mavjud bo'lib, ularda loyihaning ishlashi uchun turli shartlar u yoki bu tarzda belgilanadi. Ammo barcha tadbirkorlar biznes-rejalarni loyiha turi bo'yicha tasniflashni hisobga olishlari kerak. Shunday qilib, ular ajratishlari mumkin : tijorat loyihasi ; byudjet ( yoki shtat ) loyihasi. Koʻpincha bu yerda hisoblash, shuningdek, loyihaning ijtimoiy qismini oʻrganish kiradi. Biznes-rejaning quyidagi turlari va shakllari ham mavjud : Kengaytirilgan. Mutaxassis fikri bilan biznes-reja. texnik-iqtisodiy asoslash ( tanlangan loyihaning texnik va iqtisodiy asoslanishini o'z ichiga oladi ). Biznes-reja - taqdimot. Qisqartirilgan ( ushbu biznes-reja moliyaviy hisob-kitoblarni o'z ichiga olmaydi ).
