ДҮНИЕЖҮЗІ ТАРИХЫ 7-СЫНЫП Бөлім тақырыбы: Ғылыми ойдың дамуы Сабақтың тақырыбы: XIX ғасырдағы қай ғылыми жаңалықтың адамдар өміріне ықпалы зор болды?
7.2.4.1 өзгерістер мен сабақтастықты көрсету арқылы адам мен қоғам өміріндегі ғылыми жаңалықтардың маңызын талдау; Бағалау критерийлері - өзгерістер мен сабақтастықты көрсету арқылы адам мен қоғам өміріндегі ғылыми жаңалықтардың маңызын талдай біледі;
Х V ІІ ғасырдың соңы мен ХІХ ғасырдың басында ғылымның қарқынды дамуы болып, тұтас ғылыми әлем бейнесі қалыптасты. Ұлы итальяндық ғалым Галилео Галилей алғаш табиғат зерттеушісі болып жаңалық ашты. Ол адамзат тарихындағы ең атақты астроном, физик, философ.
Неміс математигі, астроном, механик, оптик. Коперниктің ілімін жалғастырды. Күн жүйесі ғаламшарларының қозғалысы заңдарын алғаш болып ашты.
Х V ІІІ ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың басында Англияда өнеркәсіптік, революция, Америка мен Францияда саяси өзгерістер орын алды. Техниканың рөлі артты. ХІІІ ғ. соңында буқозғалтқыштың ойлап табылуы арқылы мәшинелер қозғалысқа келе бастады. Р.Аркрайт, Дж. Харгривс, С.Кромптон жіп иіретін мәшине ойлап тапты.
Өнеркәсіптік төңкеріс пен ішкі және сыртқы нарықтың өсуі көлік құралдарын қайта құру қажеттігін туғызды. Ағылшын өнертапқышы Дж. Стефенсон өзінің алғашқы ұзындығы 56 километрлік рельстік паравозын жасады.
ХІХ ғасырда ғылым үлкен жылдамдықпен дами бастады. Физиктердің жетістігі өте маңызды еді. Исаак Ньютон бүкіл әлемге танымал ағылшын матема тигі, физигі мен астрономы. Ағылшын физигі Джеймс Джоуль, электр тогының жылулық күшін анықтайтын заңды орнатты.
https://www.youtube.com/watch?v=80zLJqrTmDw
М.В.Ломоносов, А.М.Ампер, Д.И.Менделеев, Луи Пастер, Ч.Дарвин, Мария-Сладовская-Кюри, П.Кюри,Я.Бор, Э.Резерфорд
М.В.Ломоносов - физикалық химия саласында зерттеулер жүргізіп, энергияның сақталу заңына, кометалар туралы ілімге, Жер қыртысының қасиеттері іліміне айрықша үлес қосты. Ол техниканың жиырмадан астам салаларын жетік білген. А.М.Ампер- көрнекті француз физигі, математик, химик. Электроника мен магнитизм туралы ілім – электродинамиканың негізін салушы. Оның құрметіне негізгі электрлік шамалардың бірлік ток күші ампер деп аталды.
1869 жылы орыс ғалымы Д.И. Менделеев химиялық элементтердің периодтық жүйесін жасады. Д.И. Менделеев 1834-1907
ХІХ ғасырдың ІІ жартысында байланыс құралдарында төңкеріс болды. Испан өнертапқышы Ф.Сильва телеграфтық желіні жасады. 1836 жылы американдық С.Морзе телеграфты ойлап тапты. 1876 жылы телефон ойлап табылды. 1895 жылы орыс физигі А.Попов радионы ойлап тапты
Бос ұяшыққа қажетті ғалымдардың есімдерін қойыңыз 1. Күн жүйесі ғаламшарларының қозғалысы заңдарын алғаш болып ашты 2. Алғаш табиғат зерттеушісі болып жаңалық ашқан Ұлы итальяндық ғалым 3. Жіп иіретін мәшине ойлап тапты 4. Ұзындығы 56 километрлік рельстік паравозын жасаған ағылшын өнертапқышы 5. Электр тогының жылулық күшін анықтайтын заңды орнатты 6. Туберкулез таяқшасы 7. Телеграфты ойлап тапты
Бос ұяшыққа қажетті ғалымдардың есімдерін қойыңыз 1. Күн жүйесі ғаламшарларының қозғалысы заңдарын алғаш болып ашты 2. Алғаш табиғат зерттеушісі болып жаңалық ашқан Ұлы итальяндық ғалым 3. Жіп иіретін мәшине ойлап тапты 4. Ұзындығы 56 километрлік рельстік паравозын жасаған ағылшын өнертапқышы 5. Электр тогының жылулық күшін анықтайтын заңды орнатты 6. Туберкулез таяқшасы 7. Телеграфты ойлап тапты Иоганн Кеплер Галилео Галилей Дж. Харгривс Дж. Стефенсон Джеймс Джоуль Роберт Кох С.Морзе
Жылдар мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз 1. А 2. В 3. С 1895 жыл 1869 жыл 1895 жыл Д.И. Менделеев химиялық элементтердің периодтық жүйесін жасады. В. Рентген атымен рентген сәулелері ашылды А.Попов радионы ойлап тапты
Жылдар мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз 1. А 2. В 3. С 1895 жыл 1869 жыл 1895 жыл Д.И. Менделеев химиялық элементтердің периодтық жүйесін жасады. В. Рентген атымен рентген сәулелері ашылды А.Попов радионы ойлап тапты
XIX ғасырдағы қай ғылыми жаңалықтың адамдар өміріне ықпалы зор болды? деген сұраққа келсек, біз қаншама ғылыми жаңалықтармен таныстық. Жалпы XIX ғасырдағы ашылған ғылыми жаңалықтардың маңызы өте зор. Адамзаттың дамуы жаңа сатыға көтерілді, жаңа бетбұрыстарға бағыт алды. Күні бүгінгі ашылып жатқан жаңалықтар XIX ғасырдағы ашылған ғылыми жаңалықтармен тығыз байланысты және соның негізінде дамыды. Ғылыми жаңалықтар техника мен технологиялардың қарқынды дамуының алғышарты болды.
Кесте толтыру: Оқулық мәтініне сүйене отырып, төмендегі кестені толтыру Ғалымның, зерттеушінің аты Қандай ғылыми жаңалық енгізді? Қай салада?
