Физика сабағына қош келдіңіздер!
Физика пәнінің оқытушысы Бейсембаева Л.Ж « Қазақмыс» корпорациясының Технологиялық колледжі
1.Үй тапсырмасы 2.Жаңа сабақ 3.Бекіту 4.Үйге тапсырма 5.Бағалау
І. «Ой қозғау» ІІ. «Орнын тап !» ІІІ. «Құлыптың кодын табу!» Өткен тарауды қайталау
15 сөйлем оқылады, оның ішінде қате тұжырымдар да кездеседі. Жауап беруге тұрған оқушы оқылған сөйлемнің дұрыс не бұрыс екендігін айтады. Жауабы қабылданса 1 балл иеленеді.
1 6 11 2 7 12 3 8 13 4 9 14 5 10 15
«Физикалық шамалар, өлшеу құралдары, өлшем бірліктер» аралас беріледі. Оларды сәйкес үш бағанға толтыру керек. Жауап беру соңында дұрыс нұсқасы интерактивті тақтаға шығарылады. Әр сәйкес келген жауабына 1 балл есептеп, оқушылар өзін-өзі бағалайды ІІ. «Орнын тап!»
Физикалық шама Өлшеу құралы Өлшем бірлік Температура Қысым Масса Көлем Жылдамдық Барометр Спидометр Таразы Мензурка Термометр Куб метр Кельвин Метр/секунд Паскаль Килограмм
Формулалар беріледі. Дұрыс жазылған формулаға «1» саны, қате жазылған формулаға «0» саны сәйкес келеді. Соңында дұрыс нұсқамен салыстырып, өзін-өзі бағалайды. Әр сәйкестікке - 1 балл.
0101100101
« Электр заряды. Кулон заңы »
Электр зарядтарының арасындағы белгілі бір әсерлесудің бар екендігіне оқушылардың ғылыми көзқарасын қалыптастыру Ой-өрісін кеңейту, логикалық ойлау, есте сақтау, танымдық қабілеттерін дамыту білімге деген қызығушылыққа, жолдастық сезім, ұқыптылыққа, мақсатқа жете білуге тәрбиелеу
Электромагниттік әсерлесу деп зарядталған бөлшектердің өзара әсерлесуін ( тартылуын немес тебілуін ) айтады. Электростатика - бұл тыныштықтағы электрлік зарядталған денелерді қарастыруға арналған электродинамиканың бөлімі.
Электр заряды- электромагниттік әсерлесудің өзара ә серлесу күшін анықтайтын физикалық шама Белгіленуі : q, Q Өлшем бірлігі : Кулон(Кл)
Әр аттас зарядтар бір-біріне тартылады
Аттас зарядтар бір-бірінен тебіледі
Электронды оқулыққа назар аударайық
Үйкеліс нәтижесінде электрлену : а) екі дене қатысады ; ә) екеуі де зарядталады : біреуі-оң, екіншісі - теріс ; б) екі дененің заряды шамалары жағынан тең болады. З арядталған денемен жанасу арқылы электрлену Жарылыс кезінде электрлену
Тұйықталған жүйе деп қоршаған ортаның денелерімен әрекеттеспейтін денелер жүйесін айтады. Тұйық жүйеде денелердің электрлену құбылыстарының барлығында да электр зарядтарының қосындысы сақталады: ... +
Электронды оқулыққа назар аударайық
Электр зарядтарын теңдей бөліктерге бөлуге болады. Электр зарядының бөліну шегі бар. Әрі қарай бөлінбейтін ең кішкентай бөлшек электрон деп аталады.
Электр зарядының бөлінбейтін ең кішкентай заряды электрон деп аталады Электронның электр заряды элементар заряд деп аталады. Элементар заряд: Электр заряды q =ne n - бүтін сан Электрон массасы m=9,1∙ кг
Қозғалмайтын екі нүктелік заряд вакуумде зарядтардың көбейтіндісіне тура пропорционал және олардың ара қашықтығының квадратына кері пропорционал күшпен әрекеттеседі. F=k Шарль Огюстен Кулон ( 1736-1806)
Пропорционалдық коэффициент Электр тұрақтысы
№1. Физикалық диктант №2. «Ойлан, тап!» № 3 Eсептер шығару
Қандай өзара әсерлерді электромагниттік деп атайды? Электр заряды деген не? Электр зарядының бірлігі Денелердің өзара электрлік әрекеттесу қабілетін не деп айтады? Электрленудің түрлері Электр зарядын бір денеден екінші денеге қалай беруге болады ? 7. Элементар заряд деген не? 8. Оң зарядталған элементар және теріс зарядталған элементар бөлшектерді атаңдар
9. Электр зарядының сақталу заңының мәні неде ? 10. Кулон заңы 11. Пропорционалдық коэффициент 12. Электр тұрақтысы 13. Қандай заттар электр өткізгіштерге жатады ? 14.Қандай заттар электрді нашар өткізетіндерге немесе диэлектриктерге жатады?
З арядталған денелердің өзара әсері Аттас зарядтар тебіледі Әр аттас зарядтар тартылады ? - ? + ? 1. 2. 3. ? + ? ? ? ? 1. 2. 3. + - - - - + + + + - - - -
Оң зарядталады Теріс зарядталады Неліктен ? + + + + + + + + + + + + Электрлегенде зарядтар жоқтан пайда болмайды, жоғалып кетпейді. Жанасатын денелердегі электрондардың бір бөлігі екінші денеге беріледі. Эбонит Ж үн Диэлектриктер Эбонит таяқшаны жүнге үйкелегенде не болады ? Неліктен электрондар жүннен эбонитке беріледі, керісінше емес ? Ядродан алыстаған электрондар ядроға тартылу күші әлсірейді, сондықтан олар өз орындарын тастап атомдар арасында еркін қозғалады. Әсіресе металл ядросының маңайындағы электрондар әлсіз ұсталып тұрады. Атомдар өз электрондарын маңайында мықтап ұстап тұрады. Өткізгіштер
Есептер шығару: 1. Зарядтары q 1 = 1 · 10 -6 Кл және q 2 = 10 · 10 -9 Кл екі нүктелік зарядтың арасындағы әсерлесу күші F=9·10 -3 Н. Олардың ара қашықтығын тап.
2. 10 см қашықтықта орналасқан екі бірдей зарядтың арасындағы әсерлесу күші 0,23·10 -3 Н-ға тең. Зарядтардың шамасын анықта.
Қорытындылау
Электр зарядының сақталу заңы: Тұйық жүйеде денелердің электрлену құбылыстарының барлығында да электр зарядтарының қосындысы сақталады: q 1 +q 2 +q 3 +…+ q n = const Кулон заңы: Денелердің электрлік өзара әрекеттесу қасиетін сипаттайтын физикалық шама электр заряды деп аталады. [q ]=Кл Табиғатта еркін күйде кездесетін ең кіші заряд – элементар заряд д/а. Электрон – элементар заряд Электрон заряды: е = – 1,6 x 10 -19 Кл Есте сақта: F=k
№ 4.Сутегі атомындағы электрон мен ядроның ара қашықтығы 0,5 · см болса, олардың өзара әсерлесу күшін анықтаңдар. №5. Үйкеліс нәтижесінде шыны таяқша 6,4 · электронын жоғалтты. Таяқшаның зарядын анықта. Таяқшаның массасы қаншаға азайды?
Зейін қойып тыңдағандарыңызға көп - көп РАХМЕТ!
