medkrmu.kz Орында ған : Жолдыбек Әділет Курс : 2 Мамандығы: Жалпы Медицина Топ: 205А Қабылдаған:Тулеева Г Асқазан-ішек гормондары
medkrmu.kz К ІРІСПЕ НЕ ГІЗГІ БӨЛІМ Гастроэнтеропанкреатикалық эндокриндік жүйе Ас қорытуға әсер ететін гормондар ҚОРЫТЫНДЫ
Ішек шырыны ас қорыту жолдарының жұқа бөлігінің бездерімен шығарылады, бұл сілтілі реакцияның қалың сұйықтығы (рН 7,4-8,7 ). Адамда ішек шырынының тәуліктік мөлшері – 2-3 л, қойларда – 3 л, ірі қара мен жылқыларда-едәуір көп. Ол ферменттерге бай, құрамында муцин, Сарысу ақуыздары, майлар, тұздар ( NaCl, Na2CO3) және басқа заттар бар. Ішек шырыны Жем массасының химиялық ыдырауын аяқтайды. medkrmu.kz Ішек шырыны
Ішек шырынының ферменттері : Энтерокиназа - трипсиногеннің активаторы болып табылады, химиялық табиғаты бойынша құрамында амин қанттары бар күрделі ақуыздарға жатады ; оның белсенділігі қышқылдығы 6,4-ке дейін жоғарылағанда тоқтайды. Аминопептидаза -бос амин топтары бар аминқышқылдары жағынан полипептидтерді ыдырататын экзопептидаза. medkrmu.kz Ішек шырынының ферменттері
Ішек шырынының ферменттері : Дипептидазалар -тек дипептидтерді ыдыратады. Олар магний, марганец иондарымен, сондай-ақ цистеинмен белсендіріледі. Нуклеотидазалар - нуклеотидтерді ыдыратады. Ішек шырынының басқа ферменттерінің ішінде липаза, сондай – ақ дисахаридтерді ыдырататын ферменттер-мальтаза, лактаза және сахараза ең маңызды болып табылады. Олардың әрекеті ұйқы безі шырынының бірдей ферменттерінің әсеріне ұқсас. medkrmu.kz Ішек шырынының ферменттері
medkrmu.kz
Гастроэнтеропанкреатикалық эндокриндік жүйе - бұл эндокриндік жасушалар ( апудоциттер ) және ас қорыту жүйесінің әртүрлі органдарында шашыраңқы пептидтік гормондарды шығаратын пептидергиялық нейрондар арқылы ұсынылған эндокриндік жүйенің бөлімі. medkrmu.kz
Асқорыту жолдарының гормондарының көзі болып табылатын апудоциттердің екі негізгі түрі бар: асқазан-ішек жолдарының нейрондары және асқазан-ішек жолында шашыраңқы эндокриндік жасушалар. Асқазан-ішек жолдарының аподоциттерінің көпшілігі асқазанда, аш ішекте және ұйқы безінде орналасқан. Сондай-ақ олардың белгілі бір мөлшері өңеште, тоқ ішекте болады. Апудоциттер ас қорыту мүшелері қызметінің әртүрлі аспектілеріне гормондық әсер ететін реттеуші полипептидтердің синтезі мен секрециясының функцияларын орындайды. medkrmu.kz
medkrmu.kz Секретин – 27 амин қышқылы қалдықтарынан тұратын пептидтік гормон, аш ішектің шырышты қабығының S- жасушалары шығаратын және ұйқы безінің секреторлық қызметін реттеуге қатысады. Өт қышқылының секретин өндіруін ынталандыруды күшейтеді. Қанға сіңе отырып, секретин ұйқы безіне жетеді, онда ол су мен электролиттердің, негізінен бикарбонаттың секрециясын күшейтеді. Ұйқы безінен бөлінетін шырын мөлшерін көбейте отырып, секретин бездің ферменттерінің түзілуіне әсер етпейді. Бұл қызметті аш ішектің шырышты қабатында түзілетін басқа зат – холецистокинин атқарады.
Холецистокинин ( бұрын панкреозимин деп аталды ) - он екі елі ішектің шырышты қабығының I- жасушалары мен проксимальды иеюнум шығаратын нейропептидтік гормон. Холецистокинин организмде болатын әртүрлі процестерде, соның ішінде ас қорытуда медиатор ретінде әрекет етеді. Холецистокинин Одди сфинктерінің релаксациясын ынталандырады ; бауыр өтінің ағынын арттырады ; ұйқы безінің секрециясын арттырады ; өт шығару жүйесіндегі қысымды төмендетеді medkrmu.kz
Инкретиндер тамақтан кейін өндірілетін және инсулин секрециясын ынталандыратын гормондар деп аталады. Инкретиндерге глюкозаға тәуелді инсулинотропты полипептид және глюкагон тәрізді пептид-1 ( энтероглюкагон ) жатады. Мотилин - асқазан-ішек жолдарының шырышты қабығының, негізінен ұлтабар мен иеюнумның хромафинді жасушалары шығаратын гормон. medkrmu.kz
Вазоактивті ішек пептиді, секретиндер тобының басқа пептидті гормондарынан айырмашылығы, тек нейротрансмиттер болып табылады.Ол ішек қабырғасындағы қан ағымына, сондай-ақ ішектің тегіс бұлшықеттеріне күшті ынталандырушы әсер етеді. Бұл асқазан шырышты қабығының париетальды жасушаларының тұз қышқылының секрециясын тежейтін ингибитор. Ол сонымен қатар асқазанның негізгі жасушаларының пепсиноген өндірісін ынталандырады. medkrmu.kz
Соматостатин - ұйқы безінің Лангерганс аралдарының дельта жасушаларының гормоны, сондай-ақ гипоталамус гормондарының бірі. Химиялық құрылымы бойынша ол пептидті гормон болып табылады. Сондай-ақ асқазанда, ішекте, бауырда және ұйқы безінде өндірілетін әртүрлі гормондық белсенді пептидтердің және серотониннің секрециясын тежейді. Атап айтқанда, инсулин, глюкагон, гастрин, холецистокинин, вазоактивті ішек пептидтері, инсулин тәрізді өсу факторы-1 секрециясын төмендетеді. medkrmu.kz
Белоктардың ішекте шіруі medkrmu.kz Ыдырамаған белоктар тоқ ішекте микроорганизмдер ферментінің әсерінен ыдырайды.Бұл жағдайда амин қышқылдары анағұрлым терең ыдырауға ұшырайды,бұл үрдіс белоктардың шіруі деп аталады. Белоктардың қорытылуы мен шіруі арасындағы айырмашылықтар 1) Қорытылу ас қорыту ферменттерінің өзінің әсерінен,ал шіру тоқ ішектің микрофлорасы ферменттерінің әсерінен жүреді 2) Қорытылу амин қышқылдары түзілгенге дейін жүрсе,ал шіру кезінде амин қышқылдары одан әрі өзгеріске ұшырайды. 3) Белоктардың қорытылуы кезінде амин қышқылдарының қоспасы түзіледі олар сіңіріледі,ал шіру кезінде аминдер және т.б шіру өнімдері түзіліп,олар ағзадан шығарылады.
Амин қышқылдарының ыдырауы екі жолмен жүреді 1) Декарбоксилдену. Бұл кезде ациклді амин қышқылдарынан сәйкес аминдер түзіледі,орнитин мен лизиннен сәйкес путресцин мен кадаверин түзіледі, олардың улылығы аз, сондықтан залалсызданбайды,сол күйінде ағзадан шығарылады. 2) Циклді а мин қышқылдарының бүйір тізбегіның тотығуы мен бұзылуы арқылы ыдырайд.Тирозиннен крезол мен фенол түзілсе,триптофаннан скатол мен индол түзіледі.Бұл улы заттар қан арқылы бауырға түсіп,сол жерде күкірт және глюкурон қышқылдарымен конъюгациялану реакциялары арқылы залалсызданады. medkrmu.kz
Индикан Клиникада қаннан және зәрден жануар индиканын анықтайды,бұл индиксилкүкірт қышқылының калий немесе натрий тұздары.Индиканның мөлшері артса онда ішектегі шіру үдерістері күшейеді,бұл іш қату және ішектің өткізгіштігі төмендегенде ( іріңді ауруларда ) байкалады.Ал бауырдың антитоксикалық қызметі бұзылған кезде индикан мөлшерінің төмендеуі байқалады. medkrmu.kz
Ойық жаралы колит К51.0 Ойық жаралы колит - бұл ішектің қабынуының ауыр түрі, ол тоқ ішектің шырышты қабығының ойық жаралы зақымдануымен жүреді. Көбінесе асқынулармен бірге жүреді ; ең ауыры-тоқ ішектің қатерлі ісігі. Аурудың белгілері -диарея, ішектен қан кету, іштің өткір ауыруы. medkrmu.kz
Ойық жаралы колит Ойық жаралы колиттің негізгі клиникалық белгілері-нәжістегі қан мен іріңнің қоспасы, диарея, дефекацияға жалған шақыру, әлсіздік, тәбеттің төмендеуі және салмақ жоғалту. Науқастардың аз бөлігі буындардың, терінің, көздің, бауырдың, өт жолдарының және бүйректің зақымдануын дамытады. Сооп осложнения: ЖДА, рак толстой кишки, токсический мегаколон. Дифф.диагностика : колоноскопия medkrmu.kz
Ойық жаралы колит емі medkrmu.kz Иммунодепресса́нты симптоматическое лечение этиологическое лечение
