Менингококкты инфекция. ҚАРАҒАНДЫ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ Орындаған: Жомартова Жанерке Топ: 3 -002 СФО ОМ Тексереген: Хайырова У.О Қарағанды,2024 ж.
Антропонозды, аспирациялы механизммен берілетін жіті бактериалды жұқпалы ауру Белгілері : назофарингит - мұрын, жұтқыншақтың шырышты қабығының қабынуы менингит менингококкты сепсис
Қоздырғышы - Neisseria meningitіdis. Менингококктарды 1887 жылы А.Ваксельбаум науқастың жұлын сұйықтығынан тапқан. Ол - грам теріс диплококк, қозғалыссыз Менингококктар 12 серологиялық топқа бөлінеді А, Б, С, Д, Х, Ү, Z, Н, І, К, L,W. Қоршаған ортада төзімсіз; күн сәулесі, жоғары, төменгі температура дез. препараттар, кептіру әсерінен тез өледі.
Тыныс алу жүйесінің шырышты қабықтарына түсіп оны зақымдайды. Көбіне 2-3 апта жалғасатын белгісіз, симптомсыз және тасымалдаушылық түрінде өтеді. 10-15 % жағдайларда денеге енген жерінде менингококкты назофарингит және катаралды ангина түрінде өтеді. Жергілікті қорғаныс кедергісін ен өткен жағдайда қанға өтеді, ыдыраудың барысында улы токсин бөлінеді. Қан ағымымен түрлі органдарға таралып, екінші инфекция ошақтары дамиды - менингококкты артрит, эндокардит, перикардит, менингоэнцефалит. Өте сирек менингококкемия, менингитке айналады.
Инфекция көзі - науқас адам және бактерия тасымалдаушы. Инфекция көздері 3 топға бөлінеді: жайылған формадағы науқас адам. назофарингит формасы сау тасымалдаушылар Жасырын кезең 1 -10 күн орташа 5-7 күн. Беріліс механизмі – аспирациялы, таралу жолы- ауа-тамшы.
Барлық жерде таралған ауру. Кездейсоқ сырқаттанушылық немесе бір топта өршу түрінде кездеседі. 10-15 жылда аурудың өршуі байқалады, Қазақстанда 5-6 жылда. Көбіне қала халқы ауырады. 50-90 % 5 жасқа дейінгі балалар ауырады, әсіресе бала-бақша балалары. Мезгілдік - қыс-көктем айларына жиі таралады. Диагностика сы: Бактериологиялық зерттеу - мұрын жұтқыншақтан жағынды, қанды тексеру. Серологиялық зерттеу: РПГА, ИФА.
1. Біріншілік – жергілікті түрлері: менингококк тасымалдаушы жедел назофарингит 2. Гематогенді – жайылған түрлері менингококкемия : типті, созылмалы менингит менингоэнцефалит аралас түрі ( менингит+менингококкемия ) 3. Сирек түрлері: эндокардит, артрит, пневмония, радикулит.
2 синдромға бөлінеді : интоксикация белгілері : дене қызуының 38-39С-қа дейін көтерілуі, қалтырау, бас ауруы, бас айналу, құлағының шуылдауы, кейде жүрек айну, құсу. Науқас адинамиялы, терісі бозғылт, кейде мұрнында және ернінде герпес шығады катаральді синдром : жөтел, дауысының қарлығуы, мұрыннан шырышты – іріңді бөліністер ағу. Жұтқыншақтың артқы қабырғасының ісінуі, гиперемия, фолликулалардың гиперплазиясы байқалады. Перифериялық қанда – лейкоцитоз, геммограммада солға қарай жылжу. Назофарингиттің ағымы көбінесе жеңіл, 5-7 күн ішінде сауығады.
клиникасына 2 синдром тән : І. Интоксикация: басталуы жедел, дене қызуы 38-40 0 С-қа дейін көтерілуі, қалтырау, тез үдейтін әлсіздік, бас ауруы, бұлшық еттерінің ауырсынуы, құсу. ІІ. Экзантема: бөртпе аурудың алғашқы күндерінде пайда болады (5-12 сағ) бөртпе көп, басында дақты, розеолезды, папулезды, кейіннен геморрагиялық петехиядан экхимоздарға дейін, “жұлдызды” формада ортасында тығыздалған, көбінесе аяқ – қолдарында әсіресе, жамбастарында, сирек беттерінде кездеседі.
Ауыр ағымында геморрагиялық белгілер болуы мүмкін: кофе қоюындай құсу, мұрыннан, жатырдан, ішектен қан кету. Асқазан – ішек жолдары жағынан: тәбетінің төмендеуі, құсу, аузының құрғауы, тілінің жабынмен жабылуы, кейде бауырдың ұлғаюы. Жүрек – қантамыр жүйесі жағынан: тахикардия, гипотония, жүрек тондарының тұйықталуы болуы мүмкін. Менингококкемияда дамуы мүмкін: артриттер, нефрит, пневмония, миокардит, перикардит, эндокардит. Менингококкемияның өте ауыр ағымы токсикозбен, ҚШҰ синдромы дамуымен және жүрек – қан тамыр жүйесінің жұмысының төмендеуімен қатар жүреді.
Сепсис, интоксикациямен, менингеальды синдроммен сипатталады. Бұл триада ерте және ең тұрақты көрініс болып табылады. Басталуы жедел, аяқ астынан дене қызуының 39-40 0 С-қа дейін көтерілуі, қалтырау, қатты бас ауруы, қайталап құсу. Алғашқы тәулікте менингиальды синдром дамиды : желке бұлшық еттерінің ригидтілігі, Керниг, Брудзинский симптомдары, жұлын нервтерінің зақымдануы мүмкін ( жиі ІІІ, ІУ, УІ жұп нервтері ), ақыл – есі бұзылуы мүмкін, есеңгіреуден комаға дейін қатты айқындалған психомоторлы қозумен көрінуі мүмкін.
Науқастың мойын, бет терісінің гиперемиясы, ерін шырышты қабығы құрғақ, склера және коньюктива тамырлары иньекцияланған болады. Науқас міндетті қалып қабылдайды, бүйіріне жатады, аяқтары бүгілген және ішіне қарай тартылған, басы біраз артқа шалқайған. Энцефалит, әр түрлі бұлшық еттердің тырысуымен, парездермен, параличтермен байқалады.
инфекциялық – токсикалық шок жедел бүйрек үсті безі жетіспеушілігі жедел бүйрек жетіспеушілігі мидың ісінуі екіншілік инфекцияның қосылуы
этиотропты ем патогенетикалық, дезинтоксикациялық, дегидратациялық (менингит және менингоэнцефалитте ), гормонотерапия ( көрсеткіш бойынша ) симптоматикалық ем оксигенотерапия Этиотропты ем барлық науқастарға міндетті түрде жүргізіледі : Пенициллин (300-500 мг ЕД(кг/ тәул ) 4-8 күн ішінде. Ампициллин (200/300 мг/кг тәуг ) Левомицетин (50-100 мг/кг тәул ) Роцефин (50 мг/кг тәулігіне бірақ 4 таблеткадан көп емес 10 күн ішінде ) және басқа антибиотиктер монотерапия түрінде.
Науқас адам және күдіктілер міндетті түрде жұқпалы аурулар ауруханасына арнайы бөлімшеге оқшаулау. Б актериологиялық тексеру 1 рет «теріс» болғанда ауруханадан шығару. Науқаспен қатынаста болғандарды 10 күн медициналық бақылау Бактериологиялық әдіспен тексеру Ошақта бөлмені жиі желдету, ылғалды әдіспен жинау, ауаны бактерицидтік шамдар мен залалсыздау. Арнайы профилактика ретінде менингококк инфекциясына қарсы химиялық вакцина егу. Вакцина ошақта қатынаста болған адамдарға және сырқаттанушылық 100 мың халыққа 2,0 асқан жағдайда егіледі. Қайта егу 3 жылдан кейін.
