11.2.3.9 металлургия өнеркәсібінің экологиялық проблемаларын түсіндіру Металл өндірісіндегі экологиялық мәселелер
Боксит Гематит Магнетит Рутил Малахит Галит
https://twig-bilim.kz/kz/film/quarrying-impacts
Қазақстандағы тау-кен металлургиялық кәсіпорындарының қызметі нәтижесінде 20 млрд. Тоннадан астам өнеркәсіптік қалдықтар жыл сайын шамамен 1 млрд. Тонна, оның ішінде 230 млн. Тонна радиоактивті қалдықтармен қамтамасыз етілді. Олар негізінен Қарағандыда - 29,4%, Шығыс Қазақстан облысында - 25,7%, Қостанайда - 17% және Павлодарда - 14,6% -ға шоғырланған. Ауыр металдар мен мұнай өнімдері Қызылорда, Атырау және Батыс Қазақстан облыстарының жерлерін де ластады. Мұнда қалдырылған және көміліп жатқан бұрғылау шламдарының, мұнайдың және радиоактивті емес судың, бұзылған жерлердің көлемі бағалау қиын.
Ірі өнеркәсіп орны: Қазмырыш, Үлбі металлургия зауыты, Титан магний комбинаты. Қазақстандағы ауа атмосферасы ең лас қалалар қатарына жатады Денсаулық сақтау саласындағы қазіргі жағдай өлім деңгейінін жоғарылығымен және өмір сүру ұзақтығының төмендігімен, жүрек тамыр жүйесінің, онкологиялық аурулардың жоғарылауы, репродуктивті денсаулықтың көрсеткіштерінің төмендеуімен сипатталады Ауру деңгейінің өсуі соңғы 2 жылда: балаларда 4,5 % Жас өспірімдерде 7,2 % Ересектерде 2,2% жоғарылаған
Ластау себептері 1) Түсті металлургия, жылу энергетикасы, ядролық отын өндірістік өнеркәсіптердің қала ішінде шоғырлануы ауыр және жеңіл өнеркәсіп пен тау- кен металлургия саласындағы аса ірі кәсіпорындардан шығатын қалдықтар ; 2) Экологиялық тұрғыдан негізделмеген қала құрылысынан туындайтын ауа алмасуының әлсіздігі ; 3) Ластаушы заттардың тарап кетуіне кедергі келтіретін физико- географиялық орналасу жағдайы.
Ластанудың салдары: - Қышқылды жаңбыр жауады; - Ауа мен топырақ бүлінеді; - Ауа қозғалысының әсерінен улы заттар басқа да жерлерге таралады; - Жергілікті тұрғындар арасында ауру түрлері (тыныс жолдары, жүрек-қантамырлары, жүйке, қатерлі ісік) етек алып, науқастар саны өсе түседі; - Өсімдіктер мен жануарлар әлемі де күрт азайып, түрі мен саны кемиді.
