Мин төрдүм-ууһум– мин бигэ тирэҕим
Дьиэ кэргэн оҕоҕо сылаас сыһыана, таптала, болҕомтото – бу барыта оҕо кэнники хайдах киһи буолан тахсарыгар улахан оруоллаах. Төрүччү диэн хаан уруу, тастыҥ аймахтар холбоһуктарын ааттыыбыт. Үксүгэр киһи ийэтиттэн, аҕатыттан саҕалаан хос-хос эбэлэригэр, эһэлэригэр тиийэ уонна да салгыы, бэйэтин төрүтүн үөрэтэн, чинчийэн саҕалыыр. Т өрүччү диэн тугуй ?
Хас биирдии дьиэ кэргэн бэйэтэ туспа историялаах, үгэстэрдээх, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэр баай муударастаах, ытык маллаах-саллаах буолар. Ону таһынан, өбүгэлэрбититтэн талаан, өй, дьоҕур, киһи майгыта, тас көстүүтэ о.д.а эмиэ бэриллиэн сөп. Холобур, биир улахан аймах бары учуутал буолуохтарын сөп эбэтэр ыллыыр, үҥкүүлүүр талааннаах, спортка дьоҕурдаах. Ол барыта дьиэ кэргэн бэйэ-бэйэтигэр сылаас сыһыанын, күүстээх тапталын, хаан-уруу күүһүн көрдөрөр. Оҕо кыра эрдэҕиттэн ини билэ-көрө уонна өйдүү улааттаҕына, кини эмиэ салгыы бэйэтин оҕолоругар, кэлэр ыччатыгар төрүтүн илдьэ сылдьар сыаннастарын тиэрдэр, уһатар-кэҥэтэр кыахтанар. Т өрүччү диэн тугуй ?
Тылдьыты бэлэмнээтэ : Е.П. Чехордуна, педагогика билимин хандьыдаата, « Өксөкүлээх үөрэҕэ » бырайыак ааптара Төрүччү – урууну-аймаҕы ааҕыы. Өбүгэ – бэһис, алтыс, сэттис үйэнэн уруулуу киһи. Сыдьаан – тохсус үйэнэн уруулуу киһи. Удьуор – эт-хаан уруу. Уруу – биир төрүттээх дьон. Утум – биир төрүттээх дьон сүһүөх-сүһүөх үөскээн иһэр бэрээдэктэрэ. Утумнааһын – биир төрүттэн саҕалаан үөскээн иһэр уруу. Төрүччү тылдьыта
Тылдьыты бэлэмнээтэ : Е.П. Чехордуна, педагогика билимин хандьыдаата, « Өксөкүлээх үөрэҕэ » бырайыак ааптара Аҕа ууһа – биир аҕаттан төрүттээх хас да үйэ дьоно. Ыал – биир дьиэ кэргэн буолан олорор дьон Дьиэ кэргэн – биир ыал буолан олорор икки эбэтэр хас да киһи. Аҕа – оҕону төрөппүт эр киһи. Ийэ – оҕону төрөппүт дьахтар. Эбэ – ийэ эбэтэр аҕа ийэтэ. Эһэ – ийэ эбэтэр аҕа аҕата. Убай – ийэ эбэтэр аҕа инитэ. Таай – ийэ биитэ. Эдьиий – ийэ эбэтэр аҕа аҕаһа эбэтэр балта. Ини – бииргэ төрөөбүттэртэн балыс саастаах (кыра) уол. Бии – бииргэ төрөөбүттэртэн аҕа саастаах уол. Сурус (сурдьу) – бииргэ төрөөбүттэртэн балыс уол, ини. Аҕас – бииргэ төрөөбүттэртэн аҕа саастаах кыыс. Балыс – бииргэ төрөөбүттэртэн кыра саастаах кыыс. Оҕо – сааһын ситэ илик киһи. Сиэн – ийэ аҕа оҕотун оҕото, үһүс үйэ киһи. Төрүччү тылдьыта
Тылдьыты бэлэмнээтэ : Е.П. Чехордуна, педагогика билимин хандьыдаата, « Өксөкүлээх үөрэҕэ » бырайыак ааптара Аймах – уруулар холбоһуулара. Күтүөт – кыыһы кэргэн ылбыт уол, аҕа саастаах буоллаҕына. Күтүө – кыыһы кэргэн ылбыт уол, балыс саастаах буоллаҕына. Кийиит – кэргэн тахсыбыт кыыс. Саҥас – кэргэн тахсыбыт кыыс, аҕа саастаах буоллаҕын. Хотун – күтүөт дьонуттан дьахтар өттө. Тойон – күтүөт урууларыттан эр киһи. Бадьа – күтүөт эбэтэр күтүө инитин кэргэнэ. Биллэх – аҕас-балыс кыргыттары кэргэн ылбыт дьон. Кылын – кийиит уруута киһи. Түҥүр – кийиит уонна күтүөт дьонуттан эр киһи. Төрүччү тылдьыта
Мин төрүччүбүн билэбин дуо?
