(1809-1852)
Быйыл нуучча классик суруйааччыта Николай Васильевич Гоголь төрөөбүтэ 215 сыла. Кини прозаик, драматург, кириитик, публицист быһыытынан биллэр. Кини «Тарас Бульба », «Мертвые души», «Ревизор», «Вечера на хуторе близ Диканьки», « Вий » курдук айымньыларын дьон-сэргэ сэргээн аа ҕар.
Николай Васильевич Гоголь 1809 сыллаахха муус устар 1 күнүгэр Полтавскай губерния Сорочинцы диэн сиригэр элбэх оҕолоох Гоголь-Яновскай диэн дворян дьиэ кэргэнигэр үһүс оҕонон күн сирин көрбүт. Бииргэ төрөөбүттэр уон иккилэр эбит. Оҕо сааһа Диканьки бөһүөлэккэ ааспыт.
Сөбүлээн литературнай куруһуокка сылдьара. Илиинэн суруйан сурунаал таһаараллара. Гоголь элбэх хоһоон суруйара. Николай оҕо сааһыттан култуура, тыйаатыр эйгэтин сөбүлээн, элбэх испэктээк туруоруутугар кыттыбыта.
Николай Васильевич Гоголь «Вечера на хуторе близ Диканьки» диэн кинигэни таһаарбытын кэннэ, суруйааччы быһыытынан дьоҥҥо-сэргэҕэ биллэн барбыта.
Биир чаҕылхай айымньыта «Мертвые души» поэма. Бу айымньыны суруйарыгар А лександр Сергеевич Пушкин идея эппит, сүбэ-ама буолбут диэн история кэрэһэлиир. Бу айымньы 17 сылы быһа суруллубут (1835-1852 сс.). Поэмаҕа 1830-с сыллардааҕы помещиктар олохторо-дьаһахтара, майгылара-сигилилэрэ көстөр. Чичиков өлбүт дьону тыыннаах курдук суруттаран, «көһөртөөн», онно харчы аахсан, байаары сокуону кэһэр. Дьон харчы, баай туһугар хайдах быһыыланара ойууланар.
«Ревизор» комедиятыгар Гоголь эмиэ дьон улаатымсыйыытын, харчы туһугар хараҥаран, майгыта-сигилитэ уларыйарын, дьон иҥсэлээх, ымсыы кэмэлдьитин күлүү-элэк гынан көрдөрөр. 1835 сыллаахха суруйбут, онтон 1842 сыллаахха эбии, уларытыы киллэрбит диэн биллэр.
Гоголь «Вий» айымньытын 1833 сыллаахха суруйбут. Бу айымньынан 1967 сыллаахха ССРС кэмигэр биир бастакы ужас жанрдаах киинэ уһуллубута. Аньыылаах-харалаах дьон дууһатын абааһы баһылыыр, онтон быыһанар суол - малыыппа, Таҥараттан көрдөһүү диэни көрдөрөр айымньы.
Бүгүҥҥү уруокка нуучча улуу суруйааччыта, литература историятыгар бэйэтин суолун-ииһин биллэрдик хаалларбыт Николай Васильевич Гоголь туһунан кэпсэттибит. Уруокка барбыппытын чиҥэтэ таарыйа 5 ыйытыылаах тургутук толоруохпут.
1. Н.В. Гоголь хас сыллаахха төрөөбүтэй ? А) 1809 с. Б) 1909 с. В) 1810 с.
2. Гоголь хас бииргэ төрөөбүттэрдээх этэй? А) 7 Б) 10 В) 12
3. Гоголь «Вий» айымньытынан хас сыллаахха киинэ тахсыбытай? А) 1835 с. Б) 1941 с. В) 1967 с.
4. Николай Гоголь ханнык айымньытынан суруйааччы быһыытынан дьоҥҥо-сэргэҕэ биллэр буолбутай? А) « Ревизор » Б) « Вечера на хуторе близ Диканьки » В) « Мертвые души »
5. «Мертвые души» поэма хас сыл суруллубутай ? А) 5 Б) 12 В) 17
