Ондық бөлшектер. Ондық бөлшектерді жазу және оқу 5 - сынып Математика пәні мұғалімі : Усенова Ұ
Сабақтың тақырыбы: Ондық бөлшектер. Ондық бөлшектерді оқу және жазу. Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты: 5.1.1.13 Ондық бөлшек ұғымын меңгеру. 5.5.2.5 Ондық бөлшектерді оқу және жазу.
1. Қандай сан жай бөлшек деп аталады? Мысал келтір. 2. Аралас сан дегеніміз не? Мысал келтір. Мына сандарды оқы, бүтін және бөлшек бөліктерін ажырат:
Мына сандардың арасынан бөлімі 10; 100; 1000 болатын сандарды теріп алыңыз. Бүтін және бөлшек бөліктерін ажырат:
2,3 0,51 5,03 0,219 Ондық бөлшектер Ондық бөлшектерді жазу
2,3 0,51 5,03 0,219 Үтір арқылы жазылған бөлшек сандар ондық бөлшектер деп аталады. Ондық бөлшектерді жазу
Ондық бөлшектер Үтір арқылы жазылған бөлшек сандар ондық бөлшектер деп аталады. Ондық бөлшектердің жазылуында үтірдің сол жағында- ондық бөлшектің бүтін бөлігі жазылады, ал оң жағында ондық бөлшектің бөлшек бөлігі жазылады. Мысалы: 2,3- 2- бүтін бөлігі, 3- бөлшек бөлігі 0,51 0- бүтін бөлігі, 51- бөлшек бөлігі 5,03- 5- бүтін бөлігі, 3- бөлшек бөлігі 0,219- 0- бүтін бөлігі, 219- бөлшек бөлігі Ондық бөлшектерді жазу
Ондық бөлшектердің жазылуында үтірдің сол жағында- ондық бөлшектің бүтін бөлігі жазылады, ал оң жағында ондық бөлшектің бөлшек бөлігі жазылады. Мысалы: Ондық бөлшектерді жазу Бөлімдері 10; 100; 1000 т.с.с болатын жай бөлшектің бөлімінде қанша нөл бар болса, ондық бөлшек түрінде жазғанда үтірден кейін сонша таңба болуы тиіс. 5,7 3,09 0,007
Ондық бөлшектердің жазылуында үтірдің сол жағында- ондық бөлшектің бүтін бөлігі жазылады, ал оң жағында ондық бөлшектің бөлшек бөлігі жазылады. Мысалы: Тең ондық бөлшектерді жазу 5,7 = 0,09 = Ондық бөлшектердің жазылуында бөлшек бөлігінің соңына нөлді немесе бірнеше нөлді тіркеп жазсақ, немесе соңғы нөлдерді алып тастасақ ондық бөлшек өзгермейді. 5,70 = 5,70000 0,090 = 0,09000 1,090000 = 1,0900 = 1,09
Ондық бөлшектердің разрядтары Ондық бөлшектер де натурал сандар секілді разрядтарға бөлінеді. Ондық бөлшектердің бірліктен кіші разрядтары болады. Ол мына кестеде көрсетілген:
Ондық бөлшектерді оқу Ондық бөлшектерді оқығанда көрсетілген кестенің маңызы бар. Ондық бөлшектерді оқығанда алдымен бүтін бөлігі оқылады, содан кейін бөлімі ретінде ең кіші разряды шығыс септігінде оқылады. 5 2, 2 5 6 1 0 2, 0 0 2 4 3 52,256 - елу екі бүтін мыңнан екі жүз елу алты 102,00243 - жүз екі бүтін жүз мыңнан екі жүз қырық үш
Бекіту сұрақтары: Бірліктен кіші разрядтар қалай аталады? Бөлімі 10; 100; 1000;... болатын жай бөлшектер қалай жазылады? Санның ондық бөлшекпен жазылуында үтір қайда қойылады? Ондық бөлшектегі үтірден кейінгі ондық таңбалар саны қалай анықталады? Үш бүтін мыңнан он жеті саны ондық бөлшекпен қалай жазылады? Түсіндіріп бер. Берілген ондық бөлшекке тең бөлшекті қалай анықтауға болады? 10,23 санына тең бөлшекке мысал келтір.
Математикалық диктант 1. Ондық бөлшектерді жазыңдар: а) жиырма бес бүтін оннан үш; ә) үш бүтін жүзден он алты; б) нөл бүтін мыңнан он үш; в) нөл бүтін мыңнан бес 2. Ондық бөлшекті жазыңдар: а) жеті бүтін мыңнан он тоғыз; ә) бес бүтін жүзден жиырма жеті. Оларды аралас сан түрінде жаз. 3. Сандарды оқыңдар: а) 0,4; ә) 2,04; б) 0,41; в) 2,004
Математикалық диктант 1. Ондық бөлшектерді жазыңдар: а) жиырма бес бүтін оннан үш; ә) үш бүтін жүзден он алты; б) нөл бүтін мыңнан он үш; в) нөл бүтін мыңнан бес 2. Ондық бөлшекті жазыңдар: а) жеті бүтін мыңнан он тоғыз; ә) бес бүтін жүзден жиырма жеті. Оларды аралас сан түрінде жаз. 3. Сандарды оқыңдар: а) 0,4; ә) 2,04; б) 0,41; в) 2,004 25,3 3,16 0,013 0,005 7,019 5,27 А) нөл бүтін оннан төрт Ә) екі бүтін жүзден төрт Б) нөл бүтін жүзден қырық бір В) екі бүтін мыңнан төрт
V. Нысана 1. Ондық бөлшекті анықта а) 12,05 в) с) 2. 420,12 санының бүтін бөлігін тап а) 12 в) 42 с) 420 3. 23,53 санының бөлшек бөлігін тап а) 23 в) 53 с)100 4. ондық бөлшек түрінде жаз а) 0,421 в) 4,121 с) 4,21 5. 10,17 бөлшегіне тең бөлшекті анықта а) 10,017 в) 10,170 с) 1,17 Жауабы: 1. А 2. С 3. В 4. С 5. В
Оқулықпен жұмыс. Есеп № 597, 599 № 597. І. 1) 0,5 2) 0,31 3) 0,419 4) 0,81 5) 5,7 6) 6,37 7) 8,111 8) 9,97 ІІ. 9) 0,23 10) 0,271 11) 0,0093 12) 0,00619 13) 21,614 14) 3,706 15) 13,23 16) 9,08007 № 599. 1) 0,18 2) 70,0481 3) 5,017 4) 5,34
Сергіту сәті
Сұрақ белгісінің орнындағы санды тап! 3 9 15 8 20 12 35 47 82
Үйге тапсырма. Есеп № 598 және №600
