Bajardi : Hamroqulova Zilola.
Psixikaning odamga xos bo’lgan oliy darajasi ongni tashkil etadi. Ong psixikaning oliy uni yaxlit, bir holga keltiruvchi shakli bo’lib kishining mehnat faoliyatida, boshqalar bilan ( til yordamida ) doimiy muloqot qilish jarayonida shakllanishining ijtimoiy – tarixiy. shart-sharoitlari natijasi hisoblanadi.
Ong — psixik faoliyatning oliy shakli. U faqat insonga xos fenomendir. Ong uning mohiyati masalasi eng qadimgi muammolardan biri. Ongni dastlab diniy va mifologik qarashlar doirasida tushuntirishga uringanlar. Ongni diniy tushuntirish uni ilohiy hodisa, xudo yaratgan moʻjiza tarzida talqin qilishga asoslanadi. Koʻpgina dinlarda inson Ongi buyuk ilohiy aqlning namoyon boʻlish shakli tarzida tavsiflanadi. Bunday qarashlarning ildizi juda qadimda boʻlsada, ular hamon oʻzining koʻplab tarafdorlariga ega. Kimki olam va odam yaratilganligini tan olar ekan, Ong ham yaratganning qudrati deb hisoblaydi.
. Ongni evolyutsion - fiziologik aspektda bosh miya va butun organizmning murakkab integral yuqori faoliyatini ta'minlochi markaziy nerv sitemasining xolati deb ta'riflash to'g'ri bo’laredi
Ong haqidagi birrinchi ta’rif nomining o’zidayoq berilgan bo’lib,ong deganidir.Kishining ongi bizning tevarak-atrofinizni qurshab turgan olam haqidagi bilimlar majmuasidan tarkib topdi.
Ikkinch ta’rif - unda subyekt bilan obyekt o’rtasidagi aniq farqlanishning o’z ifodasini topishi ya’ni odam men degan tushuncha bilan <men emas > degam tushuncha nima tegishli ekanini aniq biladi. Uchinchi ta’rif – odamning maqsadini ko’zlovchi faoliyatini ta’nimlashidir Faoliyatning maqsadlarini yaratish ongning funksiyasiga kiradi.
Ong tushunchasi psixalogiyada, psixatriyada va boshqa fanlarda uning yuqorida keltirilgan asosiy ta’riflarga mos keladigan ma’noda ishlatiladi. Psixiatrlarni bemorda ong bor yokki yo’qligi yo bo’lmasa buzilganligi masalalari doim qiziqtiradi, shu tufayli ular ong deganda bemorning o’z-o’ziga, qayerdaligi,vaqt qachonligi, tevarak – atrofdagi vaziyat qandayligi to’g’risida o’z shaxsiy xolati harakatlari haqida hisob bera olish imkonyatlarini tushunadi.
Ong hamisha nima haqidadir bilim berishdan iborat, u faoliyat Bilan bevosita bog'liqdir. Har - hil ruxiy kasalliklarda ong, es xush buzilishi mumkin. Ruxiy kasalliklardan tashqari es-xush aynishiga sabab bo'ladigan ta'surotlar, bosh miyaning shikastlanishi, intoksikasiyalar, kuchli ruxiy jarayonlar, kuchli istma bilan o'tadigan yuqumli kasalliklar ( tepkili terlama, bezgak, zotiljam va boshqalar ).
Ongning mohiyatini izohlashda 2-yoʻnalish — bu ong moddiy olamni inson miyasida aks etishi deb tushunish, uni inson tanasi faoliyati bilan bogʻlab talqin etishdir. Ayni vaqtda materialistik yoʻnalish nomini olgan bunday yondashuvlar doirasida ongning mohiyatini buzib talqin qilish hollari ham paydo boʻldi. Vulgar materializm deb nom olgan oqim namoyandalarining fikricha, xuddi jigar safroni ishlab chiqargani kabi, miya ham ongni ishlab chiqarar emish. Bunday yondashuv natijasida ong ideal emas, moddiy hodisa degan xulosa kelib chiqadi. Vaholanki, safroni koʻrish mumkin, ammo ongni koʻrib ham, ushlab ham boʻlmaydi. Aslida ong tarixi insonning inson boʻlib shakllana boshlashi tarixi bilan bogʻliqdir. Inson ham biologik, ham ijtimoiy mavjudot ekan, demak, ong ham biologik va ijtimoiy taraqqiyot mahsulidir. ong insonning fikr va hislari, sezgilari, tasavvurlari, irodasi va karashlaridan tashkil topgan. Oʻz-oʻzini anglash, xotira, iroda, nutq ongning asosiy jihatlaridir.
Hozirgi zamon fani ong materiyaning uzoq davom etgan evolyusiyasining natijasi ekanligini tan oladi. Materiya, tabiat hamma vaqt mavjud boʻlib kelgan, inson esa moddiy dunyoning nisbatan soʻnggi taraqqiyotining mahsulidir.
O ng tabiat taraqqiyoti mahsuli, materiyaning xossasidir, barcha materiyaning emas, balki oliy darajada tashkil topgan materiyaning, yaʼni inson miya-sining mahsulidir. Lekin ongning boʻlishi uchun miyaning oʻzigina bulishi yetarli emas. ong insonni qurshab turgan tabiiy va ijtimoiy muhit bilan chambarchas bogʻlangan va shu muhitning taʼsirida faoliyat koʻrsata oladi
Ongning qudratidan qanday foydalanish mumkin ? Bu haqda olimlarning fikri qanday ? Ongning tortishish kuchi deyilganda nima tushuniladi ?
Nima halal beradi? Gipnoz : - og`irlik 10 кг 2 soat davomida Qo`rquv : - sakrash 14 metr
E.G ао n-2500 ta kitob А.Ма kedonskiy-30000 soldatni esida saqlagan А.А lyoxin-“paypaslab" 40 ta doskada М otsard- хо r o`qigan xotiradan(4 soat)
Xozirgi zamon faylasuflarining fikricha inson ongi malum bir axborotlarni koinotga uzatadi va tortadi.
Olimlarning fikricha inson ongidagi fikrlar ma’lum bir darajada moddiylashar ekan.
Bizning har qanday fikr va tuyg’ularimiz moddiylashadi. A.EYNSHTEYN
O’xshash o’xshashni tortadi. V.Sinelnikov
Xar bir kishi fikr, niyatlariga yarasha uyg’un adolatli olam yaratadi. Z.Freyd
Ongsizlik – kishini o’zini tuta olmaydigan qilib qo’yadigan ta’surotlar bilan bog’liq psixik jarayonlar,harakatlar va holatlar yig’indisidir.
Ongsizlikda onglilikdan farqli o’laroq, kishi o’zi bajarayotgan harakatlarni maqsadga muvufiq tarzda nazorat qila olmaydi, Natijasini ham baxolay olishi amri maholdir.
E.G’oziyev Umumiy psixologiya Toshkent -2010y A.V.Petrovskiy Umumiy psixologiya Toshkent -1992y
