Орындаған: Калауова А.А Тобы: 408 фк Қабылдаған: Қарақұлова А.Ш
Жалпы уланулар туралы түсінік 1 Химия токсикологиялық зертханалар 2 Жедел медициналық көмектегі зерттеулер 3 Хроматографиялық әдістер 4
Өткір уланулар – бұл адам ағзасына химиялық заттардың өмірлік функциялардың бұзылуына және тіршілік үшін қауіпті дәрежеде түсуі
с убъективті, аурудың іс-әрекетіне тікелей байланысты Улану себебін ің 2 негізгі категориясы объективті, белгілі « токсикологиялық жағдайға » байланысты бөлуге болады.
Text in here анализ мәліметтеріне, улану болған жерді зерттеудегі қорытындысы, уланудың спецификалық сипаттамасын бөлу үшін аурудың клиникалық суретін зерттеуіне негізделген клиникалық диагностика әдістері ; лабораториялы қ токсикологиялы қ диагностика м ә л і меттеріне организмн ің биологиялы қ ортасынан алынған улы заттардың сапалық және сандық мөлшерін анықтауға ( қаннан, несептен, жұлын ми сұйықтығынан )
Text in here патоморфологиялық диагностикасы, өлік денеден спецификалық улану белгілерін айқындауға ( сот-медициналық эксперттер жүргізеді ).
Бауыр, бүйрек функцияларының зақымдануын диагностикалауда қолданылатын спецификалық емес биохимиялық биоортадағы зерттеулер Қан құрамының биохимия л ы қ өзгерістерін спецификалық зерттеу Үш негізгі бағытта жүргізіледі : Организмнің биоортасынан улы заттарды спецификалық, токсикологиялық әдістермен зерттеу
Белгісіз затпен уланғанда асқазанды жуған судың алғашқы порцияларын (100-150мл) пробкасы бар флаконға құйып, аурумен бірге стационарға алып келеді. Қысқа токсигенді фазалы умен улануға күдіктенген кезде ( көмір оксиді ) анализге қанды алу қажет. 1. Госпитальға дейінгі этапта химия-токсикологиялық зерттеулер үшін жедел жәрдем көрсету бригада улану болған жерде айғақты заттарды жинайды : медикаменттер, күдікті сұйықтар және т.б. Сұйықтық бар ыдыс жабық күйінде транспортталады. Марлімен, ватамен жабуға болмайды. Егерде күдікті сұйықтық стаканда болса, басқа таза жабылатын ыдысқа ауыстырылып құйылады.
2. Стационарда инфузионды терапия жүргізу алдында қан және несеп сынамаларын алады. Қан сынамаларын құятын флакондар да алдын ала алынған гепарин болу қажет. 3. Врач-токсиколог стационарда улы затты клиникалық симтомдарына, инструментальды қорытындыларға және айғақты заттарға сүйеніп іздейді. 4. Биологиялық материалдан улы затты бөлу, химия-токсикологиялық анализдің негізгі этапы болып табылады. 5. Химия токсикологиялық талдаудың келесі этапы – биологиялық материалдағы улы затты химиялық реакциялар және инструментальды әдістер көмегімен (ЖҚХ, спектрофотометрия, ГСХ және т.б.) дәлелдеу ;
6. ГХ әдісімен улы заттың мөлшерін анықтау 7. Химия токсикологиялық талдауда – белгісіз удың ең алдымен несеп сынамаларынан алынған сілтілі, бейтарап, қышқылды сығындыларынан хроматография әдісі арқылы кейбір заттарды зерттейді
Электроэнцефалография – мидың биоэлектрикалық активтігінің өзгерісін бақылау арқылы, психо және нейротропты улы заттармен уланудың дифференциальды диагностикасын анықтауда қолданылады Электрокардиография – жүректің уытты зақымдану дәрежесін, оның өткізгіш қабілетінің және ритмінің бұзылу диагностикасын анықтауда қолданылады. Уланудың клиникалық диагнозын анықтауда инструментальды диагностиканың маңызы зор.
Улану салдарынан болған пневманияны диагностикалау рентген әдісімен жүргізіледі Жоғарғы тыныс алу жолдарының және ателектаз химиялық күйіктерін экстрлі диагностикалау және емдеу үшін фибробронхоскопия әдісі қолданылады. Бауыр және бүйректердің уытты зақымдануында радионуклидті әдіс қолданылады. Радиоиндикаторлады тамыр арқылы енгізеді. Асқазан, өңеш химиялық күйіктерінің түрлерін және дәрежесін анықтау үшін – фиброскопия, рентгеноскопия әдісі қолданылады.
Улы заттарды анықтаудағы қолданылатын инструментальды экспресс-әдістер өте аз уақыт аралығында (1-2г) жеткілікті, дәлдікпен ( 10 ) қорытынды беру керек. Бұл талаптарға ЖҚХ, ГХ, спектрофотометрия және т.б. әдістер жауап береді. Әдісті таңдау негізінен улы заттың физико-химиялық қасиеттеріне сонымен қатар биоортада оларды оқшаулап алу әдістеріне байланысты. Токсикологиялық лабораторияларда көбінесе ГХ-әдісі қолданылады. Бұл әдіс жоғары спецификалық және сезімталды. Анализ қорытындысы 10-15 минут аралығында дайын болады. Зерттеуге материалдың аз мөлшері ғана алынады, әдісті саластырғанда қарапайым.
Хроматография- зерттелетін эаттың бір-бірімен араласпайтын екі түрлі фазада әртүрлі дәрежеде еруіне, таралуына негізделген талдау әдісі.
Талданатын құрамдастар қоспасы газды және қатты немесе сұйық фазалар арасында таралады. ГХ әдісі “газды хроматограф“ деп аталатын құралда орындалады. Газ-қатты хроматографиясында қатты инертті сорбенттер қолданылады, ал газ-сұйықта сұйық фаза атқарады. Жылжығыш фаза ретінде газтасымалдағыш қолданылады.
Газды хроматография химия-токсикологиялық талдауда ұшқыш затарды зерттеуде кеңінен қолданылады: спирттер, метил, этил, пропил және изоамил, галоген туындылардан – хлороформ, дихлорэтан және т.б., ароматты көмірсулар – бензол, толуол, ксилол, ацетальдегид және басқа да токсикологиялық мәнді заттар. ГСХ әдісімен ерітінділердегі, ішімдіктердегі және басқа да сұйықтықтардағы этил спиртін анықтауда эталондық ерітінді ретінде 95%-тік этил спирті қолданылады. Газды хроматограф дозаторына енгізбес бұрын этил спиртін (қайн.темп. 78оС) ұшқыш қосылысқа – этилнитритке (қайн.темп. 17оС) айналдыру қажет.
Ол үшін этил спиртіне калий немесе натрий нитритін және үшхлорсірке қышқылы қосылады. С2H5OH+ 3C ClCOOH+KNO2→ C2H5ONO+CCl3COOK+H2O Сұйықтық үстіндегі газ тәрізді этилнитритті газды хроматографқа енгізіп, хроматографиялауды жүргізеді.
Хроматографиялық әдістер эффективтілігін жоғарылату үшін теориялық тарелкалар саны қолданылады.Хроматографияда теориялық тарелканың эффективтілігі мен биіктігіне байланысты.Ол теориялық тарелканың орналасуына байланысты.Лабараториялық зерттеуде көбіне 10-100 теориялық тарелка орнатылады.
газ Жылжымайтын фаза қатты сұйық сұйық ТЖХ Сұйық сұйық Газ адсорбционды Газ сұйық Жылжымалы фаза
ТСХ мен Қағазды хроматографияның айырмашылығы - жұмыс қабатының құрылуына байланысты. ТСХ да сорбентті пластинкаға енгізеді, ҚХ да арнайы хроматографияға арналған қағаз қолданылады. ТСХ артықшылығы – қоспалоарды тез анықтауға болады. Жылжымайтын фаза – құрғақ сорбент пен сұйықтықпен қапталған сорбент қолданылады.Еріткіштерді анықтаудыерітіндіге байланысты қолданады.Полярлы.а полярлы, т.б. Rf – еріткіш фронт сызығына тіуелді емес, оған ауа ылғалдылығы, т.б факторлар әсер етеді. Көбіне химиялық қосылыстар түссіз. Сол үшін әр түрлі физикалық,химиялық әдістер қолданылады.Көптеген ароматты қосылыстар 360 нм флуоресценциясы бар. Осы кезде сары түсі қара фонда пайда болады.
Қазіргі кезде уланулар көбінесе өзін өзі емдеуден және де қасақана немесе өзіне өзі қол жұмсаудың себебінен туындауда. Бұл жағдайларды алдын алу үшін халықты дәрі - дәрмек жағынан сауатты хабардар ету, улану тудыратын заттарды дәріханадан босатылуын, өндіріс орындарындағы санитарлық - гигиеналық талаптардың орындалуын қатаң түрде қадағалау керек. Наркотикалық заттардың адам ағзасына қаншалықты зиян келтіретіндігі туралы әр түрлі іс - шаралар жүргізу, халықтың сауатын ашу керек.
1. Токсикологическая химия: учебник / под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008. 2. Т.Байзолданов, Ш.Т.Байзолданова. Руководство по токсикологической химии ядовитых веществ, изолируемых методом экстракции:[Учеб. пос. для вузов] / -Алматы:Б.и.,2003. 3. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов : учебное пособие + СD/ под ред. Н.И. Калетиной. – М., 2008. 4. Лужников Е.А. Клиническая токсикология / -М., "Медицина", 1994.
www.themegallery.com
