ПСИХОЛОГИЯЛЫ Қ АТМОСФЕРА ОРНАТУ « Комплимент айту» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады «Киіз үй» түсі бойынша топқа бірігеді
«Миға шабуыл» тәсілі Клон дегеніміз не? Клондау туралы не білесіңдер?
Ағзаларды клондау тәсілдері ПӘНІ: БИОЛОГИЯ СЫНЫБЫ: 11
Сабақтың мақсаты: Бағалау критерийлері : 11.4.3.4 организмдерді клондау әдістерін түсіндіру организмдерді клондау әдістерін түсіндіреді; клон түсінігімен танысады;
1 топ « Клон тірі организмнің генетикалық көшірмесі» 2 топ « Г.Лопашовтың тәжірибесі» 3-топ «Иен Улмуттің тәжірибесі»
Клондау (грек. clon – ұрпақ, бұтақ) деген сөз мағананы береді. Клон - организмдерді жыныссыз жолмен көбейту арқылы сол организмдерге фенотиптік және генотиптік бірдей ұрпақтар алуды айтады. Клондау маманданған клеткалардың тотипотенттігі мәселесін шешуге көмектеседі
1826 жылы орыс эмбриологы Карл Бэр сүтқоректілердің жұмыртқа жасушасын ашты. 1940 жылдары атақты орыс эмбриологы Г. В. Лапашов трансплантация әдісін қолдану арқылы бақаның аналық клеткасына ядросын тасмалдаған, алайда жұмысы баспаға шықпады. 1950 жылдары американдық Р. Бриггс пен Т. Кинг ұқсас тәжірибелер жүргізді. Клондау тарихы
Ұлыбританияның Оксфорд университетінің ғалымы Д. Гердон (1962-1970 жылдары) алғаш рет жануарды клондауға болатынына қол жеткізді. Ол өзінің ядросы алдын ала ультракүлгін сәулелері арқылы жойылған құрбақаның жұмыртқа клеткасына, ішек клеткаларынан алынған ядроны ауыстыру арқылы әуелі итбалықты, соңынан сол ядро алған құрбақаға ұқсас дарабасты алды. 1985 жылы Е.В. Конюхов пен Е.С. Платонов ядроны тасмалдаудың жетілген микроманипуляциялық әдісін тапты. Онда алдымен микропипеткамен пеллюцид зонасымен плазматикалық мембрананы тесіп пронуклеусті шығарады, содан соң басқа диаметрі үлкендеу (12 мкм) пипеткамен диплоидты донор ядросын сол тесік арқылы ендіреді. Бұл жағдайда ұрық цитоплазмасы мен донордың тасмалданушы ядросы аз бүлініске ұшырайды.
Клондау әдістері : Аталып өткендей, клондау деп жыныссыз көбею арқылы біртипті ұрпақ алуды айтамыз. Неміс эмбриологы Г.Дриш ең алғашқы болып жасанды жолмен егіздерді алуға болатынын дәлелдеді. Теңіз кірпісінің клеткасын екіге бөліп, екі біртипті ағза алды.
Эмбриональді (репродуктивті) клондау тәсілі Терапевтік клондау тәсілі
Тұжырымдар ш ж Клондау әдісімен Иен Улмут бақа клондар алды Амфибияларды клондау бойынша тәжірибе жасады Клонды өсімдіктің бір жасушасынан да алуға болады Клон бұл тірі организмдердің генетикалық дәл көшірмесі Л.Лопашов ең алғашқы Долли қойын клондау арқылы алды Болашақта ағзаларды клондау арқылы науқастарды емдеуге болады Дескриптор: тұжырымның «шындық» екенін анықтайды; тұжырымның «жалған» екенін анықтайды; Жалпы – балл-6
2-тапсырма. Клондарды алу сызбанұсқасын сызыңдар Дескриптор: клондарды алу сызбасын сызады; Жалпы балл-2
Жануарларды клондаудың жағымжы және жағымсыз жақтарын көрсетіңдер Жағымды Жағымсыз Дескриптор: жануарларды клондаудың жағымды жақтарын жазады: жануарларды клондаудың жағымсыз жақтарын жазады: Жалпы балл-2
§ 46 оку
