Дайындаған: Орынтаев А. Дулат М. Орынбасарова А. Хужаберганов Б.
Қойма және оның түрлері Қоймалар – тауарларды қабылдауға, орналастыруға және сақтауға арналған, оларды тұтынуға және тұтынушыға ж i беруге дайындау үш i н арналған үйлер, ғимараттар және түрл i құрылымдар. Логистика өз алдына қойма i ш i ндег i үрд i стерд i үйлес i мд i ұйымдастыру мақсатын, сондай-ақ қойма i ш i л i к үрд i стерд i қойманы қоршаған экономикалық ортада болып жатқан үрд i стермен техникалық, технологиялық және жоспарлы-ұйымдық үйлест i ру мақсатын қояды. Қоймалар логистикалық жүйелерд i ң маңызды элемент-тер i н i ң б i р i болып табылады. Қорларды ұстайтын орындарға қажетт i л i к материалды ағымның жылжуының барлық сатыларында, шик i заттың алғашқы көз i нен соңғы тұтынушыға дей i н болып отырады. Бұнымен көптеген түрл i қоймалардың болуы түс i нд i р i лед i. Қоймалардың көлем i кең диапазонда бөл i нед i : жалпы ауданы б i рнеше жүз шаршы метр болатын орындардан ауданы жүз мың шаршы метр болатын қойма-гиганттарға дей i н. Қоймалар жүктерд i ң би i кт i г i бойынша да бөл i нед i. Б i реулер i нде жүк адам бойынан асып түспейд i, ал басқаларында жүктерд i көтер i п, би i кт i г i 24 м. және одан да би i к болатын орынға дәлме-дәл қоя алатын арнайы құрылғылар қажет. Қоймалар түрл i ше құрылуы мүмк i н: жеке бөлмелерде орналасуы мүмк i н (жабық), тек б i р шатыры немесе шатыры және б i р, ек i немесе үш қабырғалары болуы мүмк i н (жартылай жабық). Кейб i р жүктер бөлмелерден тыс, арнайы жабдықталған аудандарда, басқаша айтсақ ашық қоймаларда сақталуы мүмк i н.
Өн i мн i ң түрлер i бойынша материалды ресурстар, аяқталмаған өнд i р i с, дайын өн i м, ыдыс, қайтарымды қалдықтар, қосалқы бөлшектер және т.б. қоймаларды бөл i п қарастыруға болады. Мамандану деңгей i бойынша – тар мамандалған (б i р немесе б i рнеше өн i м түрлер i үш i н), шектеул i және кең ассортиментт i қоймалар. Менш i к түрлер i бойынша жеке (корпоративт i ), мемлекетт i к және муниципалды кәс i порын қоймалары, қоғамдық және коммерциялық емес ұйымдардың, ассоциациялардың қоймалары және т.б. Логистикалық басқаруда шеш i м қабылдау үш i н қойманың фирманың өз i не немесе логистикалық делдалдарға ти i ст i л i г i маңызды орынды алады (жабдықтау және бөлу жүйелер i нде): сауда, тасымалдау-жөнелту (жүк терминалдары), жүк өңдеу бойынша кәс i порындар (сұрыптау, жинау, ұзарту және т.б. қоймалар), басқа да логистикалық делдалдар (мысалы, жүктерд i кеденд i к ''тазалау'' қоймалары) және т.б. Функционалдық мақсаты бойынша: - өнд i р i ст i к үрд i ст i қамтамасыз етуге арналған буферл i қорлар қоймасы (материалды ресурстар, аяқталмаған өнд i р i с, өнд i р i ст i к, сақтандыру, мезг i лд i және басқа да түрл i қорлардың қоймасы); - аралас, үйлес i мд i, интермодальд i және басқа да тасымалдау кез i ндег i жүктерд i ауыстыратын қоймалар; - клиенттерд i ң ерекше талаптарына сәйкес тапсырыстарды қалыптастыруға арналған делдалдық қоймалар; - қоймаланатын бұйымдардың сақталуын және қорғалуын қамтамасыз етет i н сақтау қоймалары; - арнайы қоймалар (мысалы, кеден қоймалары, уақтылы сақтау, ыдыс, қайтарымды қалдықтар және т.б. қоймалары).
Қойманың негізгі функциялары Әр түрл i қоймаларда орындалатын жұмыстардың жиынтығы шамамен б i рдей. Бұл, түрл i логистикалық үрд i сте қоймалар келес i б i рдей функциялар орындаумен түс i нд i р i лед i : - материалды қорларды уақытша орналастыру және сақтау; - материалды ағымдардың қайта құрылуы; - қызмет көрсету жүйес i нде логистикалық сервист i қамтамасыз ету.
Қойма иелер i н i ң американдық ассоциациясының мәл i меттер i бойынша қоймалар келес i дей логистикалық қызмет түрлер i н орындайды : - жүкт i өңдеу, сақтау және бөлу; - тасымалданатын жүктерд i сақтау; - қойма i ш i ндег i температура мен ылғалдықты бақылау және реттеу ; - тұтынушыларға қоймалардың б i р бөл i г i н жалға беру; - кеңсе беру, бейнетерминалдар қызмет i н, телефон және комп ü ютерл i к қызмет көрсету ; - жүктерд i тасымалдаумен, жөнелтумен, жол қозғалысымен байланысты ақпараттар беру; - өн i мд i қойма i ш i нде бөлу; - ақпараттарды дайындап, оларды оқитын жаңа құралдарды, сканерлерд i және т.б. ұсыну: - жүктерд i ң ж i бер i лу i н ұзарту бойынша жоспар жасау ; - тауарларды орау және сұрыптау; - дезинфекция; - марк i леу, трафареттер жазу, қорғаныс пленкаларына орау ; - пошталық қызметтер және экспресс-жөнелтулер; - пакеттеу және жүктерд i байлау ; - жүктерд i автомобил ü дерге, прицептерге және жартылай прицептерге тиеу (түс i ру ); - дайындау, тест i леу, сынау, өлшеу және бақылау; - жүк партиясын консолидациялау және бөлшектеу; - сақтаудың арнайы орындарын дайындау ; - тауардың құжаттарын дайындау және жетк i зу ;
- жерг i л i кт i және алысқа тасымалдау үш i н автокөл i к ұсыну ; - габаритт i емес жүктерд i жетк i зу үш i н көл i к құралдарына арнайы жабдықтарды орнату ; - жүктерд i қабылдауда, ж i беруде және т.б. қойма құжаттарын рәс i мдеу ; - жүк ж i берулер i н бөлу; - жүк құжаттарын дайындау ; - несиелеу жөн i нде хабардар ету ; - сақталатын тауарларды қарызға беру; - территориалды қоймалық қызмет; - су, тем i р жол және аралас көл i г i арқылы жүктерд i тасымалдау үш i н терминалды қызмет көрсету; - стандартты емес құралдарды талап етет i н i р i габаритт i жүктерд i, металдарды және басқа өн i мдерд i сақтау; - жүктерд i ашық жерде сақтау; - шағын партиялы жүктерд i өңдеу, сақтау және буып-түю; - сұйық жүктерд i құю, өңдеу, сақтау және бутылкаларға құю; - контейнерлерд i сақтау.
Үлкен көлемдегі қоймалар
Уақытша сақтау қоймасы
Төменгі температурадағы сақтау қоймалары
Қоймалау технологиялары Қоймалау технологиялары сақталатын өнімдердің түрлеріне байланысты әр өнім үшін әр түрлі болады. Яғни, шикізаттар, киімдер, азық-түліктер, тұрмыстық заттар, химикаттар және т.б тауар түрлерін қоймалаудың жекелеген технологиялары болады. Соларға қысқаша тоқталып өтетін боламыз.
Киім кешектерді қоймалау технологиясы. Киімдерді қоймалаудың негізгі ерекшелігі- онда палеттердің мүлдем қолданылмауында. Қойма технологиясы киімді сақтаудың екі тәсілінің біріне байланысты болады: ол жиналуы мүмкін, немесе - ілгіштерде. Бүктелген киімдерді өңдеу өте қарапайым. Себебі, оны дұрыс жерге қойып алу жеткілікті. Аспалы киім - костюмдер, жадағай, пальто, тұтастай алғанда бүкіл қысқы диапазон - күрделі және дәл өңдеуді білдіреді және қосымша өңдеуге жатады. Бұл келесідей: Контейнерден алынған киім, қоймада қалағаныңыздай орналасады - ең бастысы, оны қою керек, содан кейін дүкендерге барады. Дүкенде арнайы бөлме бар, онда ол пароходпен үтіктеледі, содан кейін залға қойылады. Бірақ егер киімнің күнделікті және үлкен ағымы болса, онда дүкен үшін онымен күресу қиын болуы мүмкін, сондықтан әр бірлік қоймада өңделеді.
Қоймада тауарлардың белгілі бір санын сақтауға арналған орын, сондай-ақ тауарлар қабылданатын, сақталатын немесе дүкендерге, буып-түюге және диспетчерленетін жерлерге тапсырыс беруге арналған орын болуы тиіс. Әрине, оны WMS басқаруы керек. Бұдан басқа, киімді сақтаудың әрбір кезеңінде тиісті жұмыстар жүргізілуге тиіс. Киім қоймаларын үш түрге бөлуге болады : толығымен механикаландырылған, аралас және толық автоматтандырылған. Киім қоймасының жабдықтары бірқатар арнайы техникалық құрылғылар мен құрылғылардан тұрады. Ең алдымен бұл машинадан жүктелген немесе түсірілетін ілгіштердің санын белгілейтін қарапайым құрылғы. Егер мұны басқа жолмен жасасаңыз, мұндай есептегіштер, тіпті киімдер бірліктермен емес, топтармен де жиналса да, деректерді екі есе тексеруге мүмкіндік береді. Тауар қоймасында, орау жолдары, сондай-ақ, қораптарға немесе уақытша түрде сақталатын киімге арналған.
Киімдер қоймасы
Азық-түліктерді қоймалау технологиясы Ең алдымен, қажетті температуралық жағдайды сақтау қажет. Өнім сақталатын ғимарат А санатына жатады және қоймалар санатына енгізілген санитарлық нормаларға сәйкес келуі тиіс. Әрбір өнім түрі үшін қажетті сақтау шарттарын қамтамасыз ету қажет: тазалық, гигиена, температура режимі, биліктің барлық рұқсаттары, мысалы, шарап пен арақ өнімдерін сақтауға арналған лицензия. Шарап пен арақ өнімдерін сақтау сонымен қатар EGAIS жүйесінің сертификатының болуын білдіреді ; өрт сөндіру бөлімшелерімен үйлестіру және т.б. Барлық ғимараттардың едендері тозаңға қарсы жабынға ие болуы шарт. Сондай-ақ сақтауға қойылатын талаптар бар: белгілі бір иісті өнімдер тағаммен бірге сақталмайды. Адамдар мен жануарларға арналған жем-шөп өнімдерінің бір бөлмеде сақтауға жол берілмейді. Тамақ қоймасында жұмыс істейтін жабдықтарға қойылатын талаптар да бар. Мысалы, фургондар, тозған кезде резеңке тозаңдары болмауы керек. Азық-түлік өнімдерін сақтау, сондай-ақ жәндіктерден, кеміргіштерден және құстардан сақтау қоймаларын өңдеу, егеуқұйрықтар мен тышқандар үшін торлар мен шымылдықтарды жоюға арналған арнайы аппараттарды орнатуды қамтиды. Құстардың пайда болуына жол бермеу үшін, қойма ғимараты арнайы репелленттермен жабдықталған. Бұл сондай-ақ азық-түлік сақтаудың ерекшеліктері болып табылады.
Азық-түлік қоймалары
Қойма техникаларының түрлері Қойма құндылығы мен өлшемін оның техникалық жабдықтары, яғни қанша және қандай әрекеттердің тетіктері қолданылатынын бағалай алады. Жабдық әрдайым жұмыс істесе және жүк үнемі жүйелендірілсе, онда қойма өз жұмысымен айналысады. Жабдықтың көлемі үлкен болуы мүмкін, бірақ оның түрлері салыстырмалы түрде аз: - әртүрлі мақсаттарда пайдалануға арналған арбашалар ; - олардың аты-жөні олардың мақсатын көрсетеді; - әртүрлі үлгілердің жүктеушілері; - Лифтингтік үстелдер; - Робокар, жақында біз пайда болғандықтан, сондықтан аз танымалбыз. Қоймаларда қолданылатын тетіктердің барлығының көптігі бар. Бұл көтергіштер, телефарлар, лебедкалар және басқалар. Олар қойма операциялары үшін жабдық ретінде сипатталады.
Қойма арбалары және олардың түрлері Жалғыз айырмашылығы - қойма арбаларының модификациясы. Және барлық айырмашылықтардың қасында үш сипаттамалар бар: жүктеме қабілеті, мақсаттары және дизайн ерекшеліктері. Осы сипаттамалардағы айырмашылықтардан басқа, көптеген түрлер әр түрлі комбинацияларды жасайды. Әдетте, арбалар жеңіл және тасымалдауы оңай жүктерді тасымалдауға пайдаланылады, олардың төрт аяқты және екі аяқты түрлері бар.
Штабелер немесе жинақтағыштың бірнеше түрлері бар:Қолмен басқарылатын, гидравликалық,электрлі және электрлі операторлы болып келеді.Қолмен басқарылатын штабелер арқылы тек жарты метрге ғана көтеруге болады, гидравликалықпен де солай тек айырмашылығы барынша автоматтандырылған болып келеді. Ал электрленген түрлері аккумулятор арқылы қуатталады
Жүк көтеріп тиеуші машина Жүк көтеруші үстел
Робокар - тікелей диспетчер арқылы басқарылатын электрлі толық автоматтандырылған жүк тиеп-түсіруші аппарат
