БӨЖ Тақырып : Дизуриялық бұзылыстары.протеинурия.гематурия.этиологиясы мен патогенезі.сараланған диагнозы.зертханалық - аспаптық диагностика әдістері Орындаған : Ажимуратова А Тобы : ЖМ 08-24 Қабылдаған : Адырбекова Г.С Шымкент 2025 оқу жылы
I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1. Дизурия анықтамасы. 2. Протеинурия анықтамасы,себептері. 3. Гематурия анықтамасы,себептері. III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер.
Дизурия — зәр шығарудың ауырсынуы немесе жайсыздықпен жүруі. Бұл несеп шығару жүйесінің ауруларын көрсетуі мүмкін. З әр шығарудың бұзылуы : ауырсыну, жиілеу, қиындау немесе шұғыл зәр шығаруға ұмтылыс. Негізгі бөлім
Негізгі түрлері : - Поллакиурия – жиі зәр шығару - Ноктурия – түнгі зәр шығару - Странгурия – ауырсынумен жүретін зәр шығару - Ишурия – зәр шығара алмау
Балалардың зәр шығару жолдарының инфекциясының дамуына себеп болған микробтық флораның түрі баланың жынысы мен жасына, инфекция жағдайына, ішек микробиоценозының күйіне және иммундық жүйенің сапасына байланысты. Көбінесе, ауру энтеробактериялардың фонында пайда болады, аз - клебсиелл, протей, энтерококк, көкіріңді таяқша, стафилококк және стрептококк. Көбінесе балалардағы зәр шығару жүйесінің өткір инфекциясы әдетте патогендік микрофлораның бір түрінен туындайды, дегенмен жиі рецидивтер мен зәр шығару жүйесінің даму ақауларымен микробтық тіркесімдер анықталады. Балалардағы зәр шығару жолдарының инфекциясы урогенитальды хламидиоз, микоплазмоз және уреаплазмоз фонында пайда болуы мүмкін және вулвит, вулвовагинит, баланопосттитпен біріктірілуі мүмкін. Зәр шығару жүйесінің саңырауқұлақты зақымдануы әлсіреген балаларда, сондай-ақ тамақтанбау, иммундық жетіспеушілік жағдайында және анемиямен ауыратын шала туылған нәрестелерде дамиды. Болжам бойынша, вирустық инфекция бактериялық инфекцияның жиналуына ықпал ететін фактор болып табылады. Балалардағы зәр шығару жолдарының инфекциясы триггерлері уродинамиканың бұзылуымен, мысалы, нейрогендік қуық, уролития, қуық дивертикуласы, весикоуретральды рефлюкс, пиэлектаз, гидронефроз, бүйрек поликистозы, бүйрек дистопиясы, ұлдарда уретероцеле, мочевина, мочевина қыздардағы уретроцелдің ерні. Жиі балалардағы зәр шығару жолдарының инфекциялары дисбиоз, іш қату, колит, ішек инфекциялары сияқты ас қорыту жолдарының аурулары аясында дамуы мүмкін. Патологияның даму ықтималдығын арттыратын факторларға метаболикалық бұзылулар жатады. Инфекцияның зәр шығару жолына түсуі сыртқы жыныс мүшелерінің гигиенасының жеткіліксіздігінен, баланы жуу техникасының дұрыс жүргізілмеуінен, медициналық процедуралар кезінде лимфогенді және гематогенді жолдардан болуы мүмкін.
барлық микробтық процестердің ішінде тыныс алу жолдарының ауруларынан кейін екінші орында Гипертермиясы бар балалардың 7%- ында бүйректе микробтық-қабыну процесі болады Қыздардың 7% -ы және 6 жасқа дейінгі ұлдардың 2% -ы пиелонефритпен ауырады, ал алғаш рет анықталған аурушаңдық жылына 9/1000 қызды құрайды
Баладағы зәр шығару жолдарының инфекциясының клиникалық көрінісі микробты-қабыну процесінің локализациясына, аурудың кезеңіне және ауырлығына байланысты. Балалардағы ең көп кездесетін зәр шығару жолдарының инфекцияларының белгілерін қарастырыңыз - пиелонефрит, цистит және асимптоматикалық бактериурия. Балалардағы пиелонефрит фебрильді температура, қалтырау, интоксикация белгілері және жиі регургитация, құсу, диарея, нейротоксикоз, менингиальды белгілер дамыған кезде пайда болады. Балада бел аймағында немесе іште ауырсыну пайда болады, ал нәресте түрту симптомы оң болады. Ерте жаста жоғарғы зәр шығару жолдарының инфекциялары пилороспазм, диспепсиялық бұзылыстар, өткір іш, ал ересек балаларда тұмауға ұқсас синдром ретінде жасырылуы мүмкін. Балалардағы цистит дизуриялық бұзылулармен, кішігірім бөліктерде зәр шығарудың жиі және ауыруымен көрінеді. Сонымен қатар, қуықты толық бір уақытта босатылмайды, зәр шығаруды тоқтату жағдайлары мүмкін. Нәрестелерде цистит жиі зәрді ұстап қалумен қатар жүреді. Циститке тән - супрапубикалық аймақта ауырсыну мен кернеудің пайда болуы және температураның субфебрильді сандарға дейін жоғарылауы. Асимптоматикалық бактериурияның дамуына қыздар көбірек сезімтал. Балалардағы зәр шығару жолдарының инфекциясының бұл түрі кез-келген субъективті клиникалық белгілердің дамуымен қатар жүрмейді, сондықтан оны анықтау зертханалық зерттеу кезінде ғана мүмкін болады.
1. Инфекциялар (Цистит, Уретрит) 2. Жыныстық жолмен берілетін аурулар 3. Тастың болуы 4. Жарақаттар мен ісіктер
Протеинурия – зәрде қалыптан тыс ақуыздың болуы. Норма: <150 мг/ тәу Патология: >150 мг/ тәу - Ортостатикалық - Функционалды - Патологиялық ( бүйректік, бүйрекүсті, постреналдық ) Гематурия – зәрде эритроциттердің пайда болуы. Жіктелуі - Микрогематурия – тек микроскоппен көрінеді - Макрогематурия – көзге көрінетін Протеинурия Гематурия
Дизурия: - Несеп-жыныс жолдарының инфекциясы (УЖЖИ) - Уретрит, цистит - Простата патологиясы - Тас ауруы Протеинурия : - Гломерулонефрит - Диабеттік нефропатия - Амилоидоз - Жоғары жүктеме Гематурия : Уролитиаз Гломерулонефрит Ісіктер Туберкулез - Жарақат
Дизурия - Қабыну → тітіркену → жүйке ұштарының белсенділігі ↑ Протеинурия - Гломерулярлық мембрана өткізгіштігінің бұзылуы - Түтікшелердің реабсорбциялық қызметінің төмендеуі Гематурия - Капиллярлар өткізгіштігінің бұзылуы немесе жарақаттануы
- Жалпы зәр анализі ( лейкоциттер, эритроциттер, цилиндрлер, ақуыз ) - Нечипоренко, Зимницкий сынамалары - 24 сағаттық протеинурия - Қан анализі ( креатинин, мочевина, альбумин) - Бүйрек функциялық сынамалары (СКФ) - УДЗ ( бүйрек, қуық, простата) - КТ/МРТ – тастар, ісіктерді анықтау - Цистоскопия – қуықтың ішкі беткейін көру - Бүйрек биопсиясы – нефропатиялар диагнозы үшін Зертханалық диагностика Аспаптық диагностика
- Жедел қабыну – емделсе жақсы - Хроникалық нефропатиялар – бүйрек жеткіліксіздігіне әкелуі мүмкін - Гематурия себептері – ісік болса, болжам нашар
Дизурия : - Антибиотиктер - Спазмолитиктер, анальгетиктер Протеинурия: - АРҚ ингибиторлары /БРА - Диета ( ақуыз шектеу ) Гематурия - Себепке бағытталған ем - Гемостатикалық дәрілер
Дизуриялық бұзылыстар, протеинурия және гематурия — зәр шығару жүйесінің маңызды белгілері. Ерте диагностика мен дұрыс ем – басты фактор.
1. Нефрология бойынша оқу құралдары 2. ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің клиникалық хаттамалары 3. PubMed деректер базасы
Пациент: 28 жастағы әйелШағымдары : жиі және ауырсынумен зәр шығару, зәр түсінің тұманданып кетуі, кейде кіші дәретке барғанда ашу сезімі Анамнез : 3 күн бұрын суықта отырып қалған Физикалды : Температура 37.8° C, іштің төменгі бөлігінде жеңіл ауырсыну Зәр анализі : лейкоциттер ↑, эритроциттер ↑, нитриттер +, ақуыз іздері Сұрақ : 1. Бұл пациенттің диагнозы қандай ? 2. Қандай сараланған диагноз жүргізіледі ? 3. Қандай зертханалық және аспаптық зерттеу әдістері тағайындалады ? 4. Емі қалай жүргізіледі ?
1. Диагноз : Жедел цистит 2.Сараланған диагноз: уретрит, пиелонефрит, ЖЖЖ инфекциясы 3.Зерттеу: • Жалпы зәр анализі • Нечипоренко сынамасы • Зәрдің бакпосеві • УДЗ қуық пен бүйректерге 4. Емі : • Антибиотиктер ( фосфомицин, нитрофурантоин ) • Спазмолитиктер • Сұйықтықты көп ішу, төсек режимі
Пациент: 46 жастағы ер адам Шағымдары : зәрде қан ( көзге көрінетін ), бел ауыруы Анамнез : Бұрыннан гипертониямен ауырады, соңғы 1 айда аяқтар ісінеді Зерттеу нәтижелері : • Жалпы зәр анализі : макрогематурия, протеинурия ++ •Қан анализі : креатинин ↑, СКФ ↓ •УДЗ : екі жақты бүйрек гиперэхогенділігі •Биопсия : гломерулонефрит белгілері Сұрақ : 1.Болжамды диагноз қандай ? 2.Протеинурия мен гематурияның патогенезі неде ? 3.Бұл жағдайда қандай зерттеу маңызды ? 4Қандай емдік тактика жүргізіледі ?
1.Диагноз : Созылмалы гломерулонефрит ( нефриттік форма) 2.Патогенез: • Гломерулярлы мембрананың өткізгіштігі бұзылып, ақуыз және эритроциттер зәрге өтеді 3.Маңызды зерттеулер : • Бүйрек функциясы (СКФ, креатинин ) •24 сағаттық протеинурия • Иммунологиялық маркерлер ( C3, ANA) • Бүйрек биопсиясы 4.Емі : • Глюкокортикоидтар •АРҚ ингибиторлары • Иммуносупрессия ( қажет жағдайда ) • Гипотензивті және диуретиктік терапия
