1. Рюкю архипелагының физикалық - географиялық сипаттамасы 2. Архипелагтың қоныстану кезеңдері 3. Архипелагтың әлеуметтік желілері
Солтүстік Шығыс Азия, Жапония, архипелаг, аралдар, рюкюліктер, Окинава префектурасы, « Минатогава адамы », дзёмон кезеңі, кайдзука, вулкан, тайфун
Рюкю архипелагыдағы ірі аралдардың көбі вулкандық болып келеді, ал ұсақ аралдары кораллдық рифтермен ерекшеленеді. Аралдар географичялық жағынан үш топқа бөлінеді : ең ірісі Окинава аралы, Мияко аралы және Исигаки маңындағы Яэяма аралы. Аралдардың көбі қалың өсімдікті, шоқылы төбешіктен тұрады. Оның кейбірінде басқа аймақтарда кездеспейтін сирек кездесетін жануарлар мен құстар мекендейді.
Аралдардың солтүстік тобында ылғалды субтропикалық клима т, оңтүстігі — экваториалды климат. Окинавада жауын-шашынды — Жапониядағы ең жоғарысы, сондықтан бұл жерде ешқашан қар жаумайды. Аймақтағы тайфундарға қарамастан, жыл бойы бқл жерлерде жылы және адамның тіршілігіне қолайлы климат қалыптасқан.
XII ғ ортасында. Окинава аралында алғашқы протомемлекеттіік бірлестіктер пайда болды, мемлекеттік формасы - тайпалық одақтарды көсем басқарды. XIV ғ. е кінші жартысында жергілікті ықпалды әулеттер Қытаймен вассалды қарым – қатынас орнатты, сөйтіп Рюкю корольдігі құрылады, қытай мәдениеті мен технологиясы қарқынды ене бастады, теңіздің сауда дамыды және Шығыс және Оңтүстік Шығыс елдерімен ( Қ ытай, Жапония, Корея, Малакка, Сиам) белсенді сыртқы байланысқа түседі. XVI ғ. бастап Рюкюдің Жапонияға қызығушылық артты, қ арым қатынасы тереңдейді. XVII ғ. басында Сацума княздығы мемлекетке протекторатын орнатты. Екі жүз жылдай Рюкю Қытай империясы мен Токугава сёгунатына екі жақты тәуелді болды. XIX ғ. аяғында Рюкю мемлекеті өмір сүруін тоқтатты және ресми түрде жапандық Окинава префектурасына айналды. Соғыстан кейін және 1972 ж. дейін Окинава жеріне АҚШ әскері орнықты Аралдар Жапонияға заңды тұрғыдан қайтарылғаннан кейін АҚШ аралдарда бірнеше ондаған әскери базасын сақтап қалды (2015 жылғы жағдаймен 32 база), шамамен Окинаваның 19 % жерін бақылауда ұстайды.
(острова Нансей ) располагается на границе между Евразийской и Филлипинской плитами, дугой протянувшись от о. Кюсю до побережья Тайваня на 1100 км.
Архипелаг құрамында 160 – тан аса аралдар бар, олардың ірілері 55, жалпы ауданы 3090 кв. км. Архипелаг Солтүстік, Орталық, Оңтүстік бөліктерге бөлінеді.
Солтүстік топқа Амами аралдары ( ауданы үлкені — Амами Осима — 712 кв. км ); орталық бөлігіне — Окинава аралы ( 1204 кв. км.) жапсарлас аралдарды қосқанда ; оңтүстік бөлігіне Сакисима архипелагы жатады, олар Мияко аралы ( Миякодзима — 159 кв. км.) және Яэяма аралы ( ірісі Ириомотэ және Исигаки, ауданы 289 және 222 кв. км.).
Рюкюлікер, ликейліктер — Рюкю аралдарындағы этнографиялық топ. Олар Жапониядағы ірі ұлттық азшылықты құрайды ; Окинава префектурасында 1,9 млн адам тұрады, басқа аудандарда 300 000, қалған 300 000 Жапониядан тысқары жерлерде, әсіресе Гавайға таралған.
— Амами Осима аралдарынан Токара ұланғайыр бұғаздары солтүстікке қарай және Окинава аралынан Керамаға дейін оңтүстікке қарай, су кедергілері қалыптасқан, бқл архипалагтың солтүстік және орталық бөліктерінің Жапониядан және оңтүстігінен оқшаулығын қамтамасыз етеді. Нансэй аралдары Окинава құрлықтық шельфнен аластатылған суасты тау жоталарынан құралған.
Осы сызықтан шығысқа қарай Рюкю терең ойпаты бар, аралдардан батысқа қарай вулкан сызықтары созылған. Кораллдық риф жоталары, Рюкю топографиясын анықтап қана қоймайды, ежелгі адамдардың өмір сүруінде маңызды рөл атқарады, оңтүстікке қарай архипелагты көптеген аралдар қоршайды.
Жапония жерінде, Тынық мұхиттағы вулкандық және кораллдық аралдар ; Архипелаг— солтүстік жартышардағы кораллдық рифтер таралған ең солтүстік шекарасында орналасқан.
Рюкю аралдарының ішінде екі тип ерекшеленеді : вулкандық және кораллдық. Кораллдық аралдар — құрғақ және төмен ; жоғары вулкандық аралдарда қалың орман өседі — ағаштың көздері, күрішті суландыру үшін қолайлы аллювиалды топырақтар бар, бірақ олардағы жоғары ылғалдылық, малярия ( безгек ) ауруын қоздыру қаупін тудырады.
Жер ресурстарына кедей. Барлығы шамамен 20 жерүсті сүтқоректілері белгілі. Ең үлкен — жабайы қабан — орташа итттің көлеміндей, басқа сүтқоректілері тым аз ( егеуқұйрықтар, жарқанаттар ). Мұнда құстар, амфибий, рептилий, бірақ олар да тасбақадан басқасы, азықтың көзі болып табылмайды.
Алайда теңіздік ресурстары өте бай — Рюкю суларында 100 – ден астам жеуге жарамды балық түрлері бар ж әне бірнеше жүздеген моллюскалардың түрлері кездеседі. Теңіздік сүтқоректілер, дельфиндер мен киттер, архипелаг акваториясында уақытпен ғана шығады.
Жапониядағы плейстоцендық гоминидтердің ішіндегі әйгілісі « Минатогава адамы ». 1968-1974 жж. қазба жұмыстары кезінде әктасты аудандағы Окинава а. оңтүстік-шығысындағы Минатогава деген жерден, ер адам мен төрт әйелдің бөлік қаңқалары (бас сүйегіның қабығын қосқанда ) табылған. Бұл материалдар бүгінге дейін Шығыс Азиядағы адам эволюциясын зерттеу үшін маңызды болып отыр.
« Минатогава адамының » жасы радиокөміртегі талдауы бойынша — 18 250±650—16 600±300 жыл бұрын болған.
« раковиналық үйінділер кезеңі » ( кайдзука ) деп аталады. Аралдарға қоныстану және оқшау қауымдастытардың қалыптасу үрдісіне сәйкес, Асато Сидзюн деген ғалым Солтүстік және Орталық Рюкю үшіні 4 кезеңді көрсетеді : «миграция», « адаптация», « таралу », «даму».
« Негізгі » Жапония аралдарындағы, және құрлықтағы ( Чжоукоудянь Ж оғарғы үңгірінің адамдары мен Людзян адамы ), палеолитті к адамның қаңқаларына салыстырмалы талдаудың нәтижесінде, ғалымдар олардың « Минатогава адамынан » физикалық ерекшелігін анықтаған, яғни оларда аралдық ландшафқа бейімделу қажеттілігі болмаған. Осылайша, « Минатогава адамы » мысалы, аралдыө ландшафтың қ оршаған орталық әсері, биологиялық эволюцияғы айтарлықтай әсер еткен.
Шамамен б.з.д 1000—800 жыл бұрын аралдарда жаңа мәдениет пайда болады, яғни мұнда керамика, T ri dacna ( ірі теңіздік екіжақты моллюскалардың түрі ) және басқа да үлкен моллюскалық балталар болмаған. Поскольку раковинные топоры T ri dacna раковиналыұ балталары Рюкюдің солтүстік және орталық аудандарынан дағ Жапонияның негізгі жерлерінен де, Тайваньнан да табылмаған. Бұл мәдениеттің ошақтарын Филиппиннен іздеуге болады. Филиппин мен Микронезия мәдениетімен байланыстың болғанын раковиналық моншақтар да көрсетеді.
Аралдардың географяилық оқшаулығына қарамастан, үлкен радиустағы әркеттер мұнда тарихқа дейінгі кезеңде болған. Солтүстік, Орталық Рюкю мен Кюсюдің байланысын керамика дәлелдейді. Керамика Окинава ралында к. б.з.б 6000 жыл бұрын пайда болған.
Керамика өзінің бастауын, Кюсю дзёмоннан алады және и для периодизации доисторической культуры о-вов Амами -Окинавы аралдарының мәдениетін тарихқа дейінгі дәуірлеу үшін көбінесе, мынадай жапондық типологияның анықтамасы : « бастапқыдан » бастап « кейінгі ( финалды ) дзёмон » қалыптасқан.
Рюкюдің палеолиттік мәдениетінің сипаты мен « Минатогава адамының » тағдыры туралы мәселе бүгінге дейін ашық қалып отыр. Рюкюдің ежелгі тұрғындарының физикалық сипаттамасына қоршаған ортаның айтарлықтай ықпалы болғаны байқалады. Теңіздің көтерілу деңгейі мен бірқатар өндірістік фауна өкілдерінің жоғалып кетуі жойылуға, немесе переселению палеолиттік халықтың қонысауларуына алып келді, кейіннен архипелагта тіршілік болмай қалды.
Мәдени ландшафтың ө згеруі халықтың террас пен жоғарымобильді дисперсті ( жайылған ) топтарының отырықшылыққа біртіндеп өтуімен қалыптасты. Оларда өсімдіктер мен жануарлармен манипуляция дағдысы, ақырында сыртқы әлеммен ( Жапония, Қытай ) айырбас-сауда байланысқа түскен қауымға икемделді.
Осымен бірге, Солтүстік-Шығыс Азияның агромәдениеттік ортасымен байланысына қарамастан, егіншілікті қабылдау біраз кеш болды. Архипелагтың оңтүстік бөлігі, бұл кезеңде солтүстік және орталық аудандармен ешқандай байланысы болмаған, ерекше мәдени аймаққа бөлінеді.
Солтүстік-Шығыс Азияның неолиттік тарихында маңызды орын алады. Отарлау процесінде ерекше кішкентай алыс аралдарда аң аулаушылар-балықшылар-терімшілер мәдениеті қалыптасты, оның дамуға деген ішкі көрсеткіші мен әлеуеті болды.
1.Баженова Ж.М. Особенности заселения раннего освоения островов Рюкю (по материалам зарубежных ученых). https:// cyberleninka.ru/article/n/osobennosti-zaseleniya-i-rannego-osvoeniya-ostrovov-ryukyu-po-materialam-zarubezhnyh-uchyonyh 2. Пустовойт Е.В. ПЕРВЫЕ СВЕДЕНИЯ И УПОМИНАНИЯ В РОССИИ ОБ ОСТРОВАХ РЮКЮ И ЕГО ОБИТАТЕЛЯХ (XVIII-СЕРЕДИНА XIX В. ) https:// cyberleninka.ru/article/n/pervye-svedeniya-i-upominaniya-v-rossii-ob-ostrovah-ryukyu-i-ego-obitatelyah-xviii-seredina-xix-v Тапсырма 7 Рюкю аралдарының географиялық сипаттамасы, мәтін бойынша глоссарий жасау.
