Сабақтың тақырыбы: Ортағасырлық Қазақстанның экономикалық және мәдени дамуына Ұлы Жібек жолының ықпалы. Зерттеу сұрағы: Ұлы Жібек жолы ортағасырлық Қазақстанның экономикалық және мәдени дамуына қалай әсер етті? Желтоқсанның тоғызы
Сабақтың мақсаты: * Ұлы Жібек жолының Тараз,Йасы, Отырар, т.б қала мәдениетінің дамуына әсерін анықтау * көшпелілер мен отырықшылар арасындағы өзара экономикалық байланыстарын анықтау
Жеке жұмыс. Қарахан мемлекетінің негізін қалаған кім? Исламды қарахандықтардың мемлекеттік діні етіп жариялаған хан? Шыңғысханнан жеңіліс тапқан Найман билеушісі? Жетісуда Қарақытай мемлекетін құрған гурхан? Оғыз билеушісі хазарларға қарсы Киев князімен әскери одақты қай жылы құрды? Хорезмшахтары мемлекетінің билеушілері мен наймандардың соққысынан Қарахан мемлекеті құлады? Монғолдарға қарсы түркі тілдес тайпалар өткізген құрылтай өткен жыл? Наймандар Жетісуда қарақытайларды жеңіліске ұшыратты ? Қарахандықтардың исламды мемлекеттік дін етіп жариялаған жылы? Үй тапсырмасын тексеру
Жеке жұмыс. Қарахан мемлекетінің негізін қалаған кім? (Сатұқ Боғра хан) Исламды қарахандықтардың мемлекеттік діні етіп жариялаған хан? (Мұса хан) Шыңғысханнан жеңіліс тапқан Найман билеушісі? (Күшлік) Жетісуда Қарақытай мемлекетін құрған гурхан? (Елюй Даши) Оғыз билеушісі хазарларға қарсы Киев князімен әскери одақты қай жылы құрды? ( 965 жыл) Хорезмшахтары мемлекетінің билеушілері мен наймандардың соққысынан Қарахан мемлекеті құлады? (1212 жылы) Монғолдарға қарсы түркі тілдес тайпалар өткізген құрылтай өткен жыл? (1201 жылы) Наймандар Жетісуда қарақытайларды жеңіліске ұшыратты ? (1208 жылы) Қарахандықтардың исламды мемлекеттік дін етіп жариялаған жылы? (960 жыл)
Бейнесюжет
Видео көрсетілімге аналитикалық талдау парағы Керуен жолдары арқылы қандай тауарлар тасылды? Ұлы Жібек жолының тарихы қай жылдан басталады? Қытай елінің дипломатиялық елшілері өз елдерін неше жылдан кейін оралады? Жібек жолы Қытайдан бастау алып, қай жерге дейін созылған? Барлық аумағы қанша шақырымды құрайды? Шыны жасау ісі қай елден шықты? Патшаларға сыйлық ретінде ұсынылып, алтынмен теңестірілген тауар? Қазақстан бойындағы Ұлы Жібек жолының сауда, мәдени орталықтары? Жібек жолы қай уақытқа дейін пайдаланылды?
Видео көрсетілімге аналитикалық талдау парағы Керуен жолдары арқылы қандай тауарлар тасылды? Шыны ыдыс, дәмдеуіш т.б. 2. Ұлы Жібек жолының тарихы қай жылдан басталады? 138 ж. Қытай елінің дипломатиялық елшілері өз елдерін неше жылдан кейін оралады? 13 ж. Жібек жолы Қытайдан бастау алып, қай жерге дейін созылған? Жерорта теңізі Барлық аумағы қанша шақырымды құрайды? 12 мың Шыны жасау ісі қай елден шықты? батыстан Патшаларға сыйлық ретінде ұсынылып, алтынмен теңестірілген тауар? Жібек Қазақстан бойындағы Ұлы Жібек жолының сауда, мәдени орталықтары? Баласағұн, Отырар, Тараз, Суяб Жібек жолы қай уақытқа дейін пайдаланылды? ХІҮ
«Ойлан-жұптас-бөліс» әдісі. 1-тапсырма. Картамен жұмыс. «Ұлы Жібек жолы бойынша саяхат ». Картаны пайдалана отырып Ұлы Жібек жолының керуен жолдарын контур картада көрсетеді. Қытай елінен Ұлы Жібек жолы арқылы батысқа шыққан бір саяхатшы Қазақстанның ортағасырлық қалалары арқылы саяхат жасайды деп елестету. Осы елшінің жүріп өткен жолын, басып өткен қалаларын контур картаға салып көрсетіңіз. ТЖ
Картамен жұмыс
2-тапсырма. Кестені толтыр Жұптық жұмыс Қала аты Архитекту ралық ескерткіші Қол өнері Ғалымдары Отырар Испиджаб Тараз Түркістан
Тапсырмаға аналитикалық талдау парағы Жж Қала аты Архитекту ралық ескерткіші Қол өнері Ғалымдары Отырар Испиджаб Тараз Түркістан
жібек жолы хуанхэ Қытайдың басталып өзенінен еуропаға Ұлы барған еуропаға 13 жыл У ди императоры Қытай жүрген Қазақстанның арқылы оңтүстігі жолы Жібек Ұлы Өтті байланыстырды пен шығысты Батыс сауда Жеке жұмыс
Дұрыс жауабы: Ұлы жібек жолы Қытайдың хуанхэ өзенінен басталып, еуропаға барған. Қытай императоры У ди еуропаға 13 жыл жүрген.Ұлы Жібек жолы Қазақстанның оңтүстігі арқылы өтті. Сауда Батыс пен шығысты байланыстырды. Тапсырмаға аналитикалық талдау парағы
10+2+13+6+9+4-30 = Есептеңіз: Осы санды ғасырмен байланыстырыныз; Бұл ғасырда қаңдай оқиға болды;
Жауабы: 14 ғасыр. Бұл ғасырда Ұлы жібек жолы тоқтады. Тапсырмаға аналитикалық талдау парағы
Бекіту. Сабақты қорытындылау Ұлы Жібек жолының дамуы халықаралық қатынастардың нығаюына әкелді ме, әлде керісінше қайшылықтардың күшеюіне әкелді ме?» деген сұрақ арқылы дәлелді қорытынды жасатыңыз. Тест.
1. Жібек сауда жолына «ұлы» сөзінің қосылу себебі: А) * Шығыс пен Батысты байланыстырды В ) Ежелгі жол болғандықтан С) Үлкен сауда жолы болуынан 2) Жібек жолының бас басталатын аймақ: А ) Ыстықкөл өңірінен В) *Қытай жеріндегі Хуанхэ өзенінің аңғарынан С) Византия елінен 3) Қытай елінен алғаш рет жібек артқан керуендер Батысқа қарай жолға шыққан ғасыр: А) б.з.б. ІІІ ғ. ортасы В) * б.з.б. І ғ. ортасы С) б.з.б. І V ғ. ортасы 4) Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс түрі: А) шабдалы мен қауын В) жүзім мен қызанақ С) * қытай немесе болгар бұрышы 5) Жібек өндіруді дамытып, Қытаймен бәсекеге түскен ел: А) *Соғды В) Парсы С) Араб
6) Византия шеберлерінің жасаған күміс құмыралар табылған қала: А) Талғар В) * Тараз С) Отырар 7) Византиялық алтын плитка қай қаладан табылды? A )Талғар B )*Тараз C ) Отырар 8) Қытай императоры У-Дидің 138 жылы Жібек жолы арқылы Батыс елдеріне жіберген елшілігі қайтып оралды: А) 15 ж. кейін В) *13 ж. кейін С) 12 ж. кейін 9) Неміс ғалымы Фердинанд Фон Рихтгофен «ұлы жібек жолы» терминің қай жылы енгізді? А) 1777 ж В) * 1877 ж С) 1875 ж 10) Ұлы Жібек жолының ұзындығы неше км? А) * 13000 км В) 12000 км С) 10000 км
Үйге тапсырма § 16 оқу, « Ұлы Жібек жолы» тақырыбында эссе жазу Кері байланыс
