Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941 — презентация
logo
Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Къэбэрдей литературэм 20-нэ гъэхэм нэхъыбэу щылэжьар усак I уэ нэхъыжьхэрщ, лъэпкъ I уэры I уатэм и гъук I эгъэсэнхэрщ. А зэманырщ лъэпкъ усыгъэм псалъэщ I э
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • 1939 гъэм   ЩоджэнцIыкIу   Алий къалэ советым и депутату хахащ, а гъэ дыдэм и щэкIуэгъуэм абы « Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
  • Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941
1/15

Первый слайд презентации

Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941

Изображение слайда

Слайд 2

Щоджэнц I ык I у Алий I эсхьэд и къуэр жэпуэгъуэм и 28-м 1900 гъэм Кушмэзыкъуей къуажэм (иужьк I э Старэ Крепость, иджы Бахъсэн къалэ) къыщалъхуащ. Усак I уэр къыщалъхуа къуажэр, унэр. Алий и пэшыр

Изображение слайда

Слайд 3

Бахъсэн дэта муслъымэн еджап I эм, Дагъыстэным, Кърымым, Тыркум щеджащ. Газет лэжьак I уэу, егъэджак I уэу, Бахъсэн районым и инспектор-методисту щытащ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и Тхак I уэхэм я союзым и правленэм щылэжьащ. Щоджэнц I ык I у Алий щеджа еджапэхэмрэ, щылъжьа I энат I эхэр.

Изображение слайда

Слайд 4

Щоджэнц I ык I у Алий и тхыгъэхэм къэбэрдей литературэм пхужымы I эну зыужьыныгъэшхуэ иратащ,  лъагап I эщ I эхэм ар хуашащ. Абы и къалэмыпэм къыщ I эк I ахэр ди ц I ыхухэм я гум, я псэм къыдохьэ, яхузэрымыгъэгъуэту ядж, ф I ым, пэжыгъэм, захуагъэм ахэр къыхураджэ, хуагъасэ, усак I уэм зэригъэпэща образ хьэлэмэтыщэ уахътыншэхэр къуэш пэж, ныбжьэгъу нэс ящ I ауэ сыт щыгъуи я гъусэщ. Усак I уэ гъуэзэджэм и ц I эр зымыщ I э, ф I ыуэ зымылъагъу, и тхыгъэхэм щымыгъуазэ ди ц I ыхухэм зыри яхэткъым. Ар щыхьэт тохъуэ Щоджэнц I ык I ум и тхыгъэхэм мыл I эжыныпсэ зэра I утым, ц I ыхухэм я лъагъуныгъэр абыхэм къызэрахьам.

Изображение слайда

Слайд 5: Къэбэрдей литературэм 20-нэ гъэхэм нэхъыбэу щылэжьар усак I уэ нэхъыжьхэрщ, лъэпкъ I уэры I уатэм и гъук I эгъэсэнхэрщ. А зэманырщ лъэпкъ усыгъэм псалъэщ I э щыжызы I э усак I уэ ныбжьыщ I э Щоджэнц I ык I ури абы къыщыхыхьар. Алий и усэм къыгуэхып I э имы I эу епхащ   ди литературэм а илъэсхэм лъэбакъуэщ I э ичари иужьк I э зыужьыныгъэ зы I эригъэхьэри. Усак I уэм абы хуищ I а хэлъхьэныгъэр зыщылъагъупхъэри литературэм жанр куэдыр зэрыщызэригъэпэщыфарщ, псэук I эщ I э зэф I эувэм и I уэхугъуэ нэхъыщхьэхэр щыуагъэншэу къызэрихутэфарщ, и лъэпкъ усыгъэм   художественнэ гъэпсык I э, ухуэк I э я лъэныкъуэк I э I эмалыщ I эхэр къы - зэрыщызэ I уихыфарщ. Щоджэнц I ык I у Алий и творчествэм зыщиужьар, ехъул I эныгъэ хьэлэмэтхэр абы щызы I эригъэхьар 30-40 гъэхэрщ. А илъэсхэм ар егъэджак I уэуи, районым и инспектор- методистуи, еджап I э щхьэхуэхэм я унафэщ I уи лэжьащ. Налшык къэ I эпхъуэу, Тхак I уэхэм я союзым и правленэм щылэжьэн щ I идза нэужьщ, Щоджэнц I ык I ум и къару псори хуиту ирихьэл I эн хузэф I эк I ащ творческэ лэжьыгъэм, абы къыдэк I уэуи ар и зэман емыблэжу ядэ I эпыкъуащ усак I уэ нэхъыжьхэми нэхъыщ I эхэми, лъэпкъ I уэры I уатэр зэхуихьэсащ, ахэр тхылъу къыдигъэк I ащ, литературэмк I э гупжьейхэр къызэригъэпэщащ, усэ зытх, сурэт зыщ I еджак I уэхэм я олимпиадэ иригъэк I уэк I ащ, урыс тхак I уэшхуэхэм я тхыгъэхэр зэридзэк I ащ, абыхэм я махуэшхуэхэм жыджэру хэтащ

Изображение слайда

Слайд 6

Щоджэнц I ык I у Алий и гупсысэм и кууагъыр, и художественнэ I эзагъыр, зэф I эк I абрагъуэ зэрыбгъэдэлъыр, лъэпкъ тхыдэм, ц I ыху гъащ I эм нэсу зэрыщы-гъуазэр къыщыгъэлъэгъуар абы и эпикэрщ. Къэбэрдей литературэм аращ лъабжьэ, тегъэщ I ап I э хуэхъуар, лъэпкъым и л I акъуэ зэк I элъык I уэ зыкъомыр зыгъэсар, зыщ I ап I ык I ар, анэдэлъхубзэм и зэф I эк I ыр, къулеягъыр, дахагъэр зыхезыгъэщ I ар, ар ф I ыуэ езыгъэлъэгъуар, ди лъэхъэнэми лъэпкъ щэнхабзэм и дыщэ гъэт I ылъыгъэу къанэр, псоми щапхъэ зытрахыу я I эр. 40 гъэхэм и ет I уанэ I ыхьэм ар хэлэжьыхьыжащ ик I и нэхъри иригъэф I эк I уащ и тхыгъэ нэхъыф I дыдэхэу « Мадинэ »,

Изображение слайда

Слайд 7

«Къамботрэ Лацэрэ», «Ныбжьыщ I э хахуэ», «Къызбрун» поэмэхэр, елэжьын щ I идзащ Дзэлыкъуэ восстанэм теухуа повестымрэ «Къызбрун» оперэм и либреттэмрэ. Зи тхыгъэхэмк I э зэи мыарэзыж усак I уэр абыхэм иужьк I и увы I эгъуэ имы I эу елэжьыжащ, ахэр зэрыригъэф I эк I уэным зэпыч имы I эу яужь итащ. Абы и тхыгъэхэм щапхъэ зыт I ущ зимы I э щ I агъуэ яхэткъым, языныкъуэхэм ар илъэс зыбжанэк I э   ел I эл I ащ. Нэхъыбэрэ зытелэжьа, гугъу зыздригъэхьахэм ящыщщ «Мадинэ» поэмэмрэ «Къызбрун» трагедиемрэ. Усак I уэм и тхыгъэ къэна т I эк I ухэр щыхьэт зэрытехъуэмк I э, иужьрей тхы-гъэхэм и хэзыгъэгъуазэм абы щапхъэ 25-рэ хуитхауэ щытащ.

Изображение слайда

Слайд 8: 1939 гъэм   ЩоджэнцIыкIу   Алий къалэ советым и депутату хахащ, а гъэ дыдэм и щэкIуэгъуэм абы « Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ » цIэ лъапIэр къыфIащащ, иужьыIуэкIэ кандидату коммунист партым хагъэхьащ. Зи лъэпкъ щэнхабзэм и зыужьыныгъэр зи нэ, зи псэ усакIуэм абы куэд хуилэжьащ. Аврамовымрэ абырэ зэдатхащ япэ къэбэрдей оперэ « Къызбруныр », ахэр елэжьу щIадзауэ щытащ нэгъуэщI музыкальнэ драмэми, КIыщокъуэ Алим щIыгъуу абы къитIэщIащ ПащIэ Бэчмырзэ и « дыщэ пхъуантэр ». А усакIуэ гъуэзэджитIым зэгъусэу анэдэлъхубзэкIэ япэ дыдэу къыдагъэкIащ адыгэ нарт эпосыр, езым и закъуэ дунейм къытригъэхьащ усакIуэ нэхъыжьхэмрэ еджакIуэ цIыкIухэмрэ я тхылъхэр, къэбэрдей уэрэдхэр

Изображение слайда

Слайд 9

Лъэ быдэ Илъэс 41-рэ – аращ адыгэ лъэпкъ псом ди набдзэ Щоджэнц I ык I у Алий зэрыпсэуар. Ауэ куэд къимыгъащ I эу куэд зылъэгъуа а ц I ыху телъыджэм хузэф I эк I ащ зэи щымы I а литературэм и лъабжьэр игъэт I ылъын, абы зригъэужьын. Ардыдэмк I э Щоджэнц I ык I ум зригъэу­зэщ I ащ лъэпкъ гупсысэм, адыгэхэм я тхыдэм, я къек I уэк I ы­к I ам, я хабзэхэм, иджырей псэук I эм, я хъуэ­псап I эхэм хуэгъэпса I уэхухэр тхылъеджэхэм я деж нигъэсащ. Езым ф I ы дыдэу илъагъу лъэпкъым щ I эныгъэ егъэгъуэтыным, ар дунейпсо цивилизацэм лъэ быдэк I э хэгъэувэным хуэ­гъэ­псауэ Кушмэзыкъуей щыщ мэкъу­мэшыщ I эм и унагъуэм къыщалъхуа щ I алэ щэджащэм зыф I игъэк I ам и мыхьэнэр зыхуэдизыр нэсу къащыгу­ры I уэну зэманыр иджыри къэсауэ къыщ I эк I ынукъым. Нобэ Алий и I эдакъэщ I эк I хэм щы­гъуазэщ адыгэхэм я щ I эблэр. Дунейм и щ I ып I э куэду ди лъэпкъэгъухэр щикъухьахэм къыщащтэ абы и тхылъхэр ик I и и усэхэм къыхах I ущыгъэ куу­хэр. Щоджэнц I ык I у Алий и ва­гъуэр ди лъэпкъхэм куэдрэ яхуэблэнщ.

Изображение слайда

Слайд 10

Усак I уэр езыри   дзэм хыхьащ. Ар фок I адэм и 3-м ежьащ гъэгу тету, ауэ   здэк I уэну    къапэщыт щ I ып I эм нэмысауэ, I эщэ-фащи кърамытауэ нэмыцэ хьэк I экхъуэк I эхэм гъэр ящ I ащ, ик I и 1941 гъэм и к I эухым Бобруйск къалэм дэта нэмыцэ I уэм къэбэрдей усак I уэ гъуэзэджэр   ик I уэдащ. Усак I уэм и дуней ехыжык I ар

Изображение слайда

Слайд 11

Щоджэнц I ык I у Алий и фэеплъ…

Изображение слайда

Слайд 12

Алий и унагъуэр

Изображение слайда

Слайд 13

Изображение слайда

Слайд 14

Щоджэнц I ык I у Алий теухуауэ пычыгъуэ ….

Изображение слайда

Последний слайд презентации: Щоджэнц I ык I у I эсхьэд и къуэ Алий 1900-1941

Алий и гъыбзэ

Изображение слайда

Похожие презентации