profiz.kz_zhuldyzay
profiz.kz_zhuldyzay
т о л қ ы н Зат шығарған сәуленің құрамында кездесетін барлық ұзындықтарының жиынтығын шығару спектрі деп атайды. Ш ы ғ а р у с п е к т р л е р і н і ң ү ш т ү р і б а р : Шығару спектрі Тұтас (үздіксіз) спектр profiz.kz_zhuldyzay Жолақ (молекулалық) спектр Сызықтық (атомдық) спектр
profiz.kz_zhuldyzay Призмадан өткенде ақ түс қызылдан күлгінге дейінгі барлық кемпірқосақ түстерінен тұратын спектрге жіктеледі, олардың арасында бос орын жоқ: қызыл түс қызғылт түске, қызғылт сары түске және т.б. ұласады. Мұндай жолақты үзі үздіксіз немесе тұтас спектр деп атайды. Қызған қатты денелер, қыздырылған сұйықтар және қысылған газдар ақ түстің көзі болып табылады.
Жолақ спектр profiz.kz_zhuldyzay Жолақ спектрді молекулалары бір-бірі- мен әлсіз байланысқан, қатты қызған заттар береді. Бұл спектр бір шеті айқын, екінші шеті біртіндеп көмескіленіп барып бітетін жолақтардан тұрады
profiz.kz_zhuldyzay Сызықтық спектр - бұл қара фонда жеке-жеке орналасқан, жарқыраған жіңішке с п е к т р д і а й қ ы н қатты с ы з ы қ т а р д а н т ұ р а т ы н о п т и к а л ы қ қыздырылған сиретілген газдар с п е к т р. С ы з ы қ т ы қ н е м е с е к е з к е л г е н химиялық элементтің қызған булары шығарады.
profiz.kz_zhuldyzay Берілген зат жұтатын жарықтың құрамына кіретін барлық толқын ұзындықтарының жиынтығы жұтылу спектрі деп аталады. Егер тұтас спектр беретін сәулеленуді қандай да бір заттың буы арқылы өткізіп, сосын оны спектрге жіктесе, тұтас спектрдің үстінде қара сызықтар пайда болғанын көреміз. Және бұл қара сызықтар дәл сол заттың қызған буы шығаратын жарық сызықтарының орнында пайда болады.
profiz.kz_zhuldyzay алғашқы үш спектр - натрий, сутек және гелий буларының сызықтық спектрлері, ал кейінгі үшеуі - осы заттардың жұтылу спектрлері.
profiz.kz_zhuldyzay Барлық сызықтық спектрлердің ішіндегі ең қарапайымы - сутектің спектрі. Спектрдің көрінетін бөлігі небәрі төрт сызықтан тұрады. Сондықтан тәжірибе жүзінде ең толық зерттелгені - осы сутек спектрі. Тәжірибелердің нәтижелерін саралай отырып, швейцариялық ғалым Бальмер 1885 жылы сутек спектрінің көрінетін бөлігіндегі барлық сызықтардың жиілігін анықтайтын формуланы тапты:
Спектрлік анализ - бұл заттың шығару немесе жұтылу спектрін зерттей отырып, оның химиялық құрамын анықтайтын тәсіл. Осы тәсілдің негізін салған (1859 ж.) неміс ғалымдары Г.Р.Кирхгоф пен Р. В. Бунзен болатын. profiz.kz_zhuldyzay
profiz.kz_zhuldyzay Спектрлік анализді жүргізу үшін айқын спектр а л у ғ а мүмкіндік беретін, яғни жиілігі әртүрлі толқындарды с п е к т р д і ң т ү р л і б ө л і к т е р і б і р і н і ң ү с т і н е б і р і т ү с і п к е т п е й т і н д е й ж а қ с ы а ж ы р а т а т ы н қ ұ р а л д а р к е р е к. М ұ н д а й құралдар спектрлік аппараттар деп аталады.
күрделі жарықты profiz.kz_zhuldyzay Спектроскоп – ж і к т е у г е ж ә н е спектрлерді бақылауға арналған аспап. Спектрограф – күрделі жарықты жіктеуге және спектрлерді суретке түсіруге арналған аспап.
Шығару спектрлерінің қандай түрлерін білесіңдер? Тұтас спектр деген не? Жолақ спектр? Оларды сипаттаңдар. Тұтас және жолақ спектрлердің сәулелену көздерін атаңдар. Сызықтық деп қандай спектрді айтады? Оны сипаттаңдар. Бальмер формуласын жазып, оны түсіндіріңдер. Спектрлік анализ тәсілінің мағынасы неде? Призмалық спектрлік аппараттың құрылысын түсіндіріңдер. Спектрлік анализ тәсілінің қолданылулары туралы айтып беріңдер. profiz.kz_zhuldyzay
profiz.kz_zhuldyzay
