TEMA. Zamanagóy operatsion sistemalar
OS tiykarǵı waziypası – paydalanıwshıg’a qolay interfeys jaratıw bolıp tabıladı. OS arnawlı programma hám mikroprogrammalardan ibarat bolıp, olar apparaturadan paydalanıw imkaniyatın támiyinleydi. Bul OS lar tekstler menen, elektron kesteler menen, internetge mu’raja’a’t hám h. t. lar ushın paydalanıladı. Buǵan mısal Windows, Linux, Unix, Macintosh hám h. t. OS lar bolıp tabıladı. OS paydalanıwshınan ( yamasa sistema operatorınan ) málim tilde dúzilgen komanda yamasa tapsırmalardı qabıl etedi, jumıs hám olarǵa qayta isley aladı. Tapsırmalar operatorlar, tekst kórsetpeleri ( direktivalar ) yamasa monipulyator (m-n tıshqansha járdeminde ) atqarılatuǵın kórsetpeler járdeminde beriledi.
Bul komandalar, eń dáslep, programmalardı jumısqa túsiriw ( toqtatıw, toqtatıp turıw ) menen baylanıslı, fayllar ústindegi ámeller ( ámeldegi katalogda fayllar dizimin alıw, ol yamasa bul fayldı jaratıw, atınıń ózgertiw, nusqasın alıw, orinin ózgertiw hám x. k.) menen baylanıslı, ulıwma alǵanda basqa komandalar da bar bolıp tabıladı ; --- atqarıwlig’i kerek bolǵan programmalardı operativ yadqa júklew ; --- yadtı basqarıw, kóbisi barlıq zamanagóy sistemalarda bolsa virtual yadtı shólkemlestiriw ; --- barlıq programm hám maǵlıwmatlardı identifikaciya qılıw ; --- programmalardı jumısqa túsiriw ( oǵan basqarıwdı uzatıw, nátiyjede protsessor programmanı basqaradi ); --- atqarıllip atirg’an qosımshalardan kelip atirg’an túrli sorawnamalardı qabıllaw hám orınlaw.
OS júdá kóp sanlı sistemalı funkciyalardı ( servislerdi ) atqara alıwı múmkin, olar atqarilip atirg’an qosımshalardan so'raliwi múmkin. Bul servislerge shaqırıwlar málim qaǵıydalarǵa uyqas túrde ámelge asırılıwı múmkin, bul bolsa óz gezeginde bul OSnin ’ ámeliy programmalastırıw interfeysin anıqlaydı (Application Program Interface, API); --- barlıq kirgiziw-shıǵarıw ámellerine xızmet etedi ; --- fayllardı boqsharish sistemaları jumısın hám maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sistemaları jumısın támiyinlew, bul bolsa óz gezeginde pútkil programmalıq támiynat nátiyjesin keskin túrde asıradı ; --- multidasturlash rejimi, támiyinlew, yaǵnıy bir yamasa bir neshe programmalardı bir protsessorda parallel atqarılıwdı shólkemlestiriw-bul bolsa olardı bir waqıtta orınlanıwı oyda sawlelendiriwin payda etedi ;
Linuxning «OS» retindegi xarakterli ózgeshelikleri. • Kóp wazıypalılıq. • Kóp paydalanıwshılar bir waqtıniń ózinde bir kompyuterden paydalanıladı. • Protsessorning qorǵalǵan rejimi. • Protsessor yadı qorǵawı. • Qolaylı júklew. • LINUX - bul operatsion sistema áynen ol elektron komponentlerin islewin támiyinleydi.
