нормал медиал ретроцекал Чувалчангсимон ўсимтанинг кўр ичак ( coecum ) га нисбатан жойлашиш в ариант лари
Кичик ч аноқ соҳасида Жигар ости соҳасида Чувалчангсимон ўсимтанинг қорин бўшлиғида жойлашиш в ариант лари
Артериал кон билан таъминланиши Аорта – а.mesenterica superior – a.ileocolica – a.appendicularis Веноз система v.appendicularis – v.ileocolica – v..mesenterica superior – v.portae
Ўткир аппендицит Ўткир холецистит Ошқозон ва 12 б.и. яра касалликлари
№ Муаллифлар Йил Асоратлар Тарқалиши Ўлим кўрсаткичи 1. Савчук Б.Д. 1998 9,8% 0,31% 2. Савельев В.С. 1999 8,7% 0,24% 3. Гостищев В.К. 2001 7,6% 0,21% 4. Дронов А.Ф. 2002 7,9% 0,26% 5. Шуркалин Б.К. 2003 8,6% 0,28% 6. Кригер А.Г. 2005 7,6% 0,22% 7. Goodwin C.S 2004 7,3% 0,19% 8. Bohnen J.M. 2005 8,2% 0,23%
Ўткир аппендицит – хирургик касалликлар ичида кенг тарқал - ган хасталик бўлиб, ҳар 200-300 одамга 1 бемор учрайди. аёллар эркаклар Жинс жиҳатдан учраш даражаси Амалиётдан кейинги ўлим даражаси – 0,2 - 0,3%
Чувалчангсимон ўсимта иннервациясини нг бузилиши Чувалчангсимон ўсимтанинг қон билан таъминлашини бузилиши ЎТКИР АППЕНДИЦИТ Организмнинг с енсибилизация си (аллергия ёки гижжа инвазия си ) Рефлектор йўл ( меъда, жигар, ичаклар касалликлари ) Нерв толаларини бевосита таъсирланиши ( чувалчангсимон ўсимтада ёт жисм, нажас тошлар, буралишлар ) Чувалчангсимон ўсимта му шак ва қ он томирларини с пазм и Чувалчангсимон ўсимтани деворини шиши Чувалчангсимон ўсимтани кириш тешигини ёпилиши
Аппендикуляр санчиқ (колика). Оддий аппендицит. Деструктив аппендицит: флегмоноз, гангреноз, перфоратив аппендицит. Асоратланган аппендицит: аппендикуляр ин-фильтрат, аппендикуляр абсцесс, перитонит, пиле-флебит ва бошқа лар.
Чувалчангсимон ўсимта эмпиемаси Гангреноз перфоратив аппендицит
1 – ўнг ёнбош соҳадаги оғриқ 1. Оғриқ эпигастрал соҳадан бошланиб кейинчалик ўнг ёнбош соҳага кўчади (Кохер-Волкович симптом и ) 2. Доимий ( камдан-кам тўлғоқсимон ), 3. Кучсиз ( эзувчи ) 4. Ҳеч қаерга тарқамайди 2 – кўнгил айниш, қайт қилиш ( 1 ёки 2 маротаба ) 3 – кам қувватлик, иштаҳани нг сусайиши
Тенезм лар – чаноқ соҳасида жойлаш - ганда, Ич кетиш – медиал жойлашганда, Дизурия – ретроцекал жойлашганда, Оғиз қуриши, қориннинг дам бўлиши ва ич келмаслиги – перитонит да. Чувалчангсимон ўсимтани жойл а ши ва жараённи нг даражасига боғлиқ бўлган шикоятлар :
Воскресенск ий (« кўйлак ») – кўйлак устидан сирпанувчи ҳаракат қилганда ўнг ёнбош соҳада оғриқни кучайиши Ровзинг – чап ёнбош соҳада перкуссия қилганда ўнг ёнбош соҳада оғриқнинг кучайиши Раздольск ий – ўнг ёнбош соҳани перкуссиясида шу соҳада оғриқ бўлиши Ситковск ий – чалқанча ётган ҳолатдан чап ёнбошга бурилганда, ўнг ёнбош соҳада оғриқни кучайиши Бартомье-Михельсон – бемор чап ёнбошда ётганда, ўнг ёнбош соҳани пальпацияси оғриққа олиб келади Кохер-Волкович – О ғриқни эпигастрийдан ўнг ёнбош соҳага кўчиши
Оғизнинг қуриши ва тилни оқ караш билан қоп - ланиши, Тахикардия, Тана ҳарорати ( t º )нинг с убфебрил даражада бў - лиши Э ритроцитлар ч ўкиш тезлиги (ЭЧТ) нинг ошиши, Лейкоцитоз, Лейкофоруланинг чапга силжиши. Ўткир аппендицит хасталигида кўпроқ учрайдиган умумий белгилар
Ўткир аппендицит белгилари Ёш болаларда – тез деструктив турлари ривожланади, клиник манзара ривожланган, тана харорати 39-40. Болалар «маймун холатида» узини тинч тутишади. Хомиладорликда – хос клиник манзара 5 ойдан бошланади. Огрик юкори жойлашади, мушаклар таранглиги ривожланмаган, Михельсон, Брендо симптомлари мусбат. Карияларда – клиник манзара ривожланмаган, мушаклар таранглиги йук, лейкоцитоз йук, тана харорати нормал
Ўткир аппендицит дифференциал ташхислаш Корин бушлик аъзолари касалликлари Кукрак кафас аъзолари касалликлари Корин орти сохаси аъзолари касалликлари Инфекцион касалликлар Кон ва кон-томир касалликлари Гинекологик касалликлар Тери касалликлари Неврологик касалликлар
Қорин бўшлиғидаги эркин суюқлик
Лапароскопия Махсус диагностика усуллари
Тўғридан – тўғри қорин бўшлиғидаги патологик жараённи, шу жумладан ўткир аппендицитни, аниқлашга ёрдам берадиган усул
Чувалчангсимон ўсимта инструментда эркин осилиб туради Чувалчангсимон ўсимта шишган ва у инструментда эркин осилиб турмайди, сирғалиб тушиб кетади
Дьяконов-Волкович бўйича кесма
Апоневроз ни кесиш Мускулларни очиш Қорин пардани кесиш
Кўр ичак губазини чиқазиш Чувалчангсимон ўсимтани жароҳатга чиқазиш Чувалчангсимон ўсимта тутқичини боғлаш
К исет чокини қўйиш Аппендэктомия Ўсимта чўлтоғини чўктириш
Жаррохат асоратлари – 80% Қорин ички – 6% Бронх- ўпка – 4% Юрак қон-томир – 3% Бошқалар – 7%
Ҳар ҳил тери ва мушак нервларини шикастланиши; Томирлар жароҳати, гематомага олиб келиб, кейинчалик эса - яра асоратларини келтириб чиқаради; Мушак-апоневротик тўқималарнинг жароҳатланиши операциядан кейинги чурралар ҳосил бқлишига олиб келади; Қорин бўшлиғида бажарилган манипуляциялар қорин бўшлиғида чандиқланиш жараёнининг ривож-ланишига олиб келиши; Диагностик хатолар фоизининг кўплиги, “катарал” аппендицитлар миқдорининг юқорилигидан кўриниб турибди.
1977 йилда De Kok лапароско-пия назорати ва мини-лапаротомия йўли билан аппендэк-томия бажарди 1982 йилда биринчи бўлиб лапароскопик аппендэкто-мияни K. Semm бажарди (гинекологик касалликда ўзгармаган чувалчанг-симон ўсимтани олиб ташлади) 1987 йилда Schrieber J. H. биринчи бўлиб ўткир аппендицитда лапароскопик аппендэктомия жаррохлик амалиётини бажарди
Катарал Флегмоноз Гангреноз Оддий аппендэктомия Лапароскопик аппндэктомия
Э ндостеплер Endo-Gia-30 билан Роедер эндолига-тураси билан Клипс қўйиш билан
Клипс қўйиш билан бажарилаётган л апароскопи к аппендэктомия
Оғриқ синдромини динамикада ўзгариши Харакат активлигини динамикада ўзгариши Гурухларда клиник белгилар ўзгаришини динамикаси таққослаш
Эрта асоратлар (15 кунгача ) Кечки асоратлар (3 ойдан сўнг ) Яра асоратлари Дуглас бўшлиғи абсцесси Сезувчанликни бузилиши Ўткир ичак тутилиши Сезувчанликни бузилиши Оддий аппендэктомия Лапароскопик аппндэктомия
1. Чувалчангсимон ўсимтанинг р етро-цекал, ретроперитонеал жойлашуви ; 2. Касаллик бошланишидан 48 соат ўтганидан кейин тушган беморларда ; 3. Чувалчангсимон ўсимтани техник қийинчиликлар сабабли бир соат давомида олиб бўлмаслиги
1. Динамик кузатувда ўткир аппендицитни инкор қилиб бўлмаганда. 2. Туғруқ ёшидаги аёлларда. Бунда лапароскопия ўткир хирургик ва гинекологик касалликлар ўртасида дифференциал диагностика қилиш имконини яратади. 3. Қандли диабет, семизлик ва яра асоратларига олиб келиши мумкин бўлган бошқа касалликлар бўлганда.
1. Бемор 48 соатдан кейин мурожат қилганда. 2. Тарқалган перитонитда, бунда қорин бўшлигини санация қилиш техник жихатдан қийиндир. 3. Лапароскопияга умумий қарши кўрсатмалар: ўпка-юрак етишмовчилиги, хомиладорликнинг охириги ойларида, миокард ўткир инфарктида, қорин бўшлиғи босимини ошириб бўлмайдиган қўшимча касалликлар бўлганда, қорин бўшлиғида кучли чандиқланиш жараёни бўлганда.
