10 «Ә» сынып Биология пәні мұғалімі Майманова Жайна https://flippity.net/rp.php?c= Анел, Мұқағали,Аружан, Гүлбегім,Асылай,Аяулым,Абзал,Асел,Асем, Нұрбахыт,Марлен,Ұлбосын,Гүлсім,Ернар,Абай,Мөлдір& t=Random%20Name%20Picker
Сабақтың тақырыбы Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар Осы сабақта қол жеткізетін оқу мақсаттары 10.2.2.4 қартаю үдерісін түсіндіру
«Бір қадам артқа» Сұрақтарға жауап беріңіздер 1. Ісік дегеніміз не? 2.Ретинобластома деген не? 3. Қатерлі ісіктің басты себебі? 4. Метастаза дегенміз? 5.Канцерогендер дегеніміз не? 6. Тері ісігі, өкпе ісігі сипаттама бер? 7.Лейкоз көбіне кімдер шалдығады? 8. Гендегі мутацияның жүруіне әсер ететін факторлар? 9.Обырдың пайда болуына зиянды қасиеттерімен ықпал ететін қандай заттар?
«Кинометафора» https://yandex.kz/video/preview/2389428472674951010 https://youtu.be/oddJCL_lbeg 1. Бейнероликті қарай отырып не түйдіңдер? 2. Ойымызға не түсті?
Сабақтың тақырыбы Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар Осы сабақта қол жеткізетін оқу мақсаттары 10.2.2.4 қартаю үдерісін түсіндіру
Қартаю – биологиялық процесс; белгілі бір жасқа жеткеннен кейінгі организмнің мүмкіншіліктерінің үдемелі төмендеуі.
Б елгілі кәмелетке жеткеннен кейін организмдің функциялық мүмүкіншіліктерінің үдемелі төмендеуін қартаю дейді.
Қартаю - барлық тірі жандарға тән, адам ағзасы « қартаюының » жалпы биологиялық заңдылығы. Қарттылық- өліммен аяқталатын, онтогенездің ақырғы табиғи сатысы. Геронтология- қарттылық жөніндегі ғылым, ол қартаюдың негізгі заңдылықтарын зерттейді. Гератрия - қарт адамдарда аурудың даму ерекшеліктерін, ағымын, емін және алдын алу шараларын зерттейді.
Атырау облысының Қызылқоға ауданындағы Мұқыр ауылында тұратын Нұржан Өркешбаев ерте қартаю ауруына ( прогерияға ) шалдыққан. Нұржанның ауруы жайлы алғаш рет айтыла бастаған 2000 жылдары ол бар болғаны 10 жасар бала еді. Одан кейін 2001 жылы Ресей, Германия клиникаларына барғанымен, ерте қартаю ауруы туралы ДНК сараптамаларынан басқа көрсетілген ем-дом болған жоқ.
Астаналық 6 жасар Ернар Әлібековке « терінің ерте қартаюы » диагнозы қойылды. Бұл туа біркен ауру. Қазақстанда бұл дертке шалдыққандар өте сирек кездеседі. Алты жасында анасынан да кәрі көрінетін Ернардың ауруына ем жоқ деседі.
Не себепті жас балаларда ерте қартаю журеді? 8 – хромосоманың қысқа иығында орналасқан ерте қартаюға жапты ген табылды. Бұл ген «геликейс» ферментін түзіп, ДНҚ молекуласының екіге ажырауын, гендердің әсерленуін қамтамасыз етіп адамның ерте қартаюына әкеліп соғады.
Қарт адамдарда көп кездесетін аурулар: Жүрек жетіспеушілігі Р евматоидты артрит Артериялық гипертензия Қантты диабет Қан тамырларының атеросклерозы Остоепороз және остеоартрит Альцгеймер ауруы Жүректің ишемиялық ауруы және т.б
Ерте қартаймайын немесе өмір жасым ұзақ болсын десеңіз мына қағидаларды ұмытпағаныңыз жөн : спортпен айналысыңыз ; витаминдер қабылдаңыз ; сапалы және саналы түрде тамақтаныңыз ; көп серуендеңіз; әрқашан белсенді қозғалыста болыңыз ; оптимизмді болыңыз ;
«Мәліметтер жиыны» әдісі Мәтінмен жұмыс І топ Қартаю ІІ топ Ерте қартаю ІІІ топ Қартаю теориялары D – Describe – баяндау, суреттеу (оқығанды, көргенді сипаттау, сынау, өлшеу) E – Explain – түсіндіру (құбылыс немесе оқиға бойынша не білетіндерін, түсінгендерін суреттеу) A – Anallуse – талдау (ақпаратты талдау, қорытынды жасау, себептерін атау) L – Links – байланыс (болжамдар немесе қорытынды жасау, өзінде бар біліммен байланыстыру «DEAL» әдісі Дескриптор : - Адам ағзасындағы қартаю құбылысының ерекшелігін түсіндіре алады - Қартаю құбылысының негізгі заңдылықтарын сипаттай алады. -Ғалымдардың қартаю теориялары туралы болжамдарын сипаттай алады
«Кім жылдам?» Сұрақтарға жауап беріңіздер https://wordwall.net/ru/myactivities Қартаю қандай үдеріс? Геронтология ғылымы нені зерттейді Геронтология терминін кім ұсынды ? Физиологиялық қартаю деп аталады. Ерте қартаюда кәріліктің белгілері қалай байқалады. Прогерия қандай термин Гетчинсон-Гилфорд синдромын қалай түсінесің? Ерте қартаюдың негізгі себебі Кәрілік гені қалай аталады ?
«Алқа тізбегі» әдісі Әр оқушы қан айналым туралы алған білімдерін 1 сөйлеммен айтып аяқтайды
Кері байланыс Падлет тақта әдісі https:// padlet.com/jaina7950/ffgje0rbwrll4272 Үйге тапсырма: Қартаю. Қартаю құбылысы туралы теориялар. оқу
