БОӨЖ №7 «Вегетативті жүйке жүйесінің зақымдануының симптомдары мен синдромдары» Орындаған: Кадралиева А. Ж. Факультеті : Жалпы медицина Тобы: 301А Алматы 2023
Жоспары I. Кіріспе 1.1. Вегетативті жүйке жүйесі ; II. Негізгі бөлім 2.1. ВЖЖ бұзылыстары және этиологиясы ; 2.2. Вегетативті бұзылыстың белгілері; 2.3. Вегетативті дистония синдромы ; 2.4. Рейно ауруы, Акропарестезия, Симпаталгия. III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер.
Вегетативті жүйке жүйесі: Ішкі ағзаларды, тамырларды, бұлшықеттерді, бездерді, теріні, орталық жүйке жүйесін иннервациялайды. Ішкі орта тұрақтылығын, қаңқа бұлшықеттерінің трофикалық иннервациясын эндокринді және гуморальді регуляциямен сақтап отырады. Екі бөлімнен тұрады: симпатикалық және парасимпатикалық. Вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық және парасимпатикалық бөлімінің функциональды әсері ішкі ағзаларға қарама қарсы болып келеді.
Вегетативті жүйке жүйесі
Вегетативті бұзылыс (вегетативті жүйке жүйесінің дисфункциясы) ішкі органдардың, қан тамырларының (тыныс алу, жүрек-тамыр, ас қорыту, экскреторлық, эндокриндік жүйелер) қызметінің вегетативті реттелуінің бұзылуынан туындайтын патологиялық жағдай.
Этиологиясы Вегетативті жүйке жүйесі (ВЖЖ) барлық ішкі органдардың жұмысын басқарады. Ол оларға бүкіл ағзаның біркелкі жұмыс істеуін қамтамасыз ететін жүйке импульстарын жібереді. ВЖЖ ақпараттың орталық жүйке жүйесінен иннервацияланған мүшелерге берілуін қамтамасыз етеді, бірақ сонымен бірге ол іс жүзінде адамның санасы мен еркіне бағынбайды. Вегетативті бұзылыстың даму себептері
Вегетативті бұзылыстың пайда болу себептеріне мыналар жатады : Тұлғаның жеке ерекшеліктері – алаңдаушылықтың жоғары деңгейі, стресске төзімділіктің төмендігі, гипохондрияға бейімділік, мінездің демонстративті немесе алаңдаушылық-күдікті түрі. Стресс. Ұзақ уақытқа созылған стресстік жағдай немесе созылмалы стресс симпатикалық бөлімнің жұмысын қажетсіз ынталандырады және парасимпатикалық депрессияға ұшырайды. Психикалық және физикалық жүктеме. Этиологиясы
Гормоналды бұзылулар – эндокриндік органдардың аурулары, гормондар деңгейінің жасқа байланысты немесе мерзімді ауытқуы. Аллергиялық реакциялар. Аллергия – бұл барлық органдар мен жүйелердің күйіне әсер ететін иммундық реакциялар кешені. Ауыр аурулардың салдары. Инфекциялар, қабыну процестері, ауыр жарақаттар және хирургиялық араласулар стресс пен интоксикациямен бірге жүреді, бұл ВЖЖ жұмысын бұзады. Жүйке жүйесінің қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті витаминдер мен қоректік заттардың жетіспеушілігі.
Вегетативті бұзылыстың белгілері Қан қысымының күрт төмендеуінен туындаған бас айналу, естен тану ; Кеудедегі жағымсыз сезімдер, жүрек соғуы ; Кенеттен пайда болған қорқыныш сезімі; Зәр шығарудың қиындауы, зәр шығаруды ұстамау ; Ас қорыту бұзылыстары. Тәбеттің төмендеуі, іш қату, диарея, метеоризм, жүрек айнуы, құсу ; Терлеудің бұзылуы ; Дене белсенділігіне төзбеушілік;
ВЖЖ зақымдануының сипаттамалық белгілері
Сегменттік вегетативтік бұзылулардың ең типтік белгілері 1) ауырсыну синдромы, мысалы, симпаталгия, күйдірілген басу және жарылу сипаттағы, тыныштықта, демалыс кезінде және түнде күшейетін ауырсынулар; 2) жергілікті тамырлардың бұзылуы (цианоз, акроцианоз, терінің бозаруы немесе қызаруы, температураның төмендеуі, капилляр тонусының өзгеруі, ұсақ тамырларда қан ағымының жоғарылауы) негізінен дистальды аяқ-қолдардағы ауырсыну, жүректің ауырсынуы және жүрек ырғағының бұзылуы; 3) терлеудің өзгеруі; 4) құрғақ тері немесе жергілікті гипергидроз түріндегі трофикалық бұзылулар, шаштың түсуі және сүйек пен буын аппаратының дегенеративті өзгерістері, трофикалық жаралардың пайда болуы және т.б.; 5) ішкі ағзалардың вегетативті иннервациясының бұзылуына байланысты висцеральды криздер.
ВЖЖ-нің симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдері арасындағы «теңдіктің» бұзылуы вегетативті дисфункцияның дамуына әкеледі. Вегетативті дисфункцияның синонимдері: нейроциркуляторлық дистония, жүрек неврозы, функционалды кардиопатия, психовегетативті синдром, дүрбелең, ангионевротикалық ісіну, психовегетативті невроз, вазомоторлы дистония және т.б. Қазіргі уақытта вегетативті дисфункция тәуелсіз ауру деп саналмайды, бірақ синдром - кез келген патологияда пайда болуы мүмкін белгілердің жиынтығы. Вегетативті дистония синдромы
Рейно ауруы • Рейно ауруы ангиотрофоневрозға жатады. Бұл аурудың негізінде спастикалық вазомоторлы бұзылулар жатыр. • Рейно ауруы саусақтардың, сирек аяқтың, құлақшаның және мұрын ұшының мезгіл-мезгіл ілгерілеген спазмы арқылы көрінеді. Содан кейін олардың тұрақты қызаруы, көгеруі және трофикалық бұзылыстары пайда болады.
Акропарестезия Акропарестезия – парестезия, гипестезия, қолдың цианозы, тері температурасының төмендеуі, дистальды аяқтардың вазоспазмы нәтижесінде миалгия ұстамаларымен көрінетін ангионевротикалық ісіну. Ауру қыс айларында пайда болады. Әйелдер менопауза кезінде немесе дистиреозбен ауырады. Арандату факторлары бұлшықет кернеуі, ұзақ мерзімді монотонды жұмыс, салмақ көтеру болып табылады. Төменгі аяқ-қолдар әдетте зардап шекпейді. Ауру жоғарғы аяқ-қолдардың тонусының бұзылуынан туындайды және оны сезімтал-симпатикалық синдром деп санауға болады.
Симпаталгия Симпаталгия – симпатикалық құрылымдардың зақымдалуымен байланысты ауырсыну: симпатикалық түйіндер, байланыстырушы тармақтар, плексустар, жүйкелер, аралас нервтердегі симпатикалық талшықтар (сиатикалық, ортаңғы, үштік және т.б.). Көбінесе симпаталгия аяқ-қолдарда және бет жағында локализацияланған. Симпаталгия кезінде ауырсыну сәйкес жүйке ағымында пайда болады және ерекше сипатқа ие: ол диффузиялық және жүйке ағымы бойымен локализацияланбаған, каузальгия сипатына ие және депрессия түріндегі эмоционалдық бұзылулармен бірге жүреді.
Сұрақтар: 1. Вегетативті бұзылыстың пайда болу себептерін атаңыз. 2. Вегетативті бұзылыстардың қандай белгілері көрініс береді? 3. Вегетативті дистония синдромы дегеніміз не?
Пайдаланылған әдебиеттер 1. Нұрмұхамбетұлы Ә. «Патофизиология (өңделіп, толықтырылған 3-ші басылым)», Алматы «Эверо» – 2011 ж. 700 б. 2. Айтбембет Б.Н. Ішкі ағза ауруларының пропедевтикасы.Алматы"Кітап"баспасы. 2005 ж. 568 бет.
