Ынтымақтастыру атмосферасын қалыптастыру Бүгін көңіл күйлерің қалай?
Об этом мы на думаем, но все, что ходит, двигается, живет на нашей планете, есть дитя Солнца. К. Фиаммарион
Осы сөздердің мағынасын қалай ұғасыздар?
Сабақтың тақырыбы: қоректік тізбек энергия ағымы және заттардың айналымы
Сабақ мақсаты : қоректік тізбектегі энергия ағымы мен заттардың айналымын сипаттау қоректік тізбектерді құру
Егер төмендегі жетістік критерийлерін орындаса, оқушы оқу мақсатына жетеді : Оқушы энергия ағыны мен қоректік тізбектегі заттар айналымы туралы білімін қолданады. Оқушылар веб- сайттағы ресурстарды және продуцент, фотосинтез, консумент, редуцент, қорек және трофикалық деңгей терминдерін пайдалана отырып, қоректік тізбектер құрастырады
Қоректік тізбектер деген не? Ондағы ағзалады атаңыз Қоректік тізбектің қандай түрлеті болады?
Не себепті қоректік тізбектер әдетте 4-5 және сирек 6-7 буыннан тұрады?
Кез келген тірі ағза өз кезегінде басқа ағзалардың қорек көзі болып табылады, сондықтан барлық тірі ағзалар өзара энергетикалық қарым-қатынаста болады.
Продуценттер (лат. өндіруші) – фотосинтезді немесе хемосинтезді пайдалана отырып, бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзуге қабілетті автотрофты ағзалар (жасыл өсімдіктер және автотрофты бактериялар).
Консументтер (лат. тұтынатын) – органикалық заттарды тұтынатын гетеротрофты ағзалар Консументтердің жіктелуі: бірінші реттік консументтер: өсімдік қоректі жануарлар; екінші реттік консументтер: жануартекті азықпен қоректенетін жануарлар(жыртқыштар); азық таңдамайтындар
Редуценттеры - өсімдік қалдықтары мен жануар өлекселерімен (детрит) қоректенетін сапрофиты ( әдетте бұлар бактериялар мен саңырауқұлақтар ). Детритпен жануарлар ( детритофагтар ) да қоректенуі мүмкін, сол арқылы шіру үрдісін жылдамдатады.
Экожүйе ішінде органикалық заттарды автотрофты ағзалар жасайды. Өсімдіктерді жануарлар азық етеді, олар өз кезегінде басқа жануарларға жем болады. Ағзалардың мұндай байланысы қоректік тізбек, ал тізбектің әр бөлігі трофикалық деңгей деп аталады (греч. trophos «қоректену»).
қарағай қабықжегі тоқылдақ қырғи Қоректік немесе трофикалық тізбектер – зат пен энергияның ағзалардың бір-біріне азық болуы нәтижесінде бір деңгейден екіншісіне өтетін әр түрдің тірі ағзаларының тізбегі.
Қоректік тізбектердің екі типі бар : Жайылымдық Детритті
Қоректік тізбек құрыңдар 1 3 2 7 5 4 6 жауап 312 6754 қоян түлкі осина қырғи құзғын жапырақ Жауын құрты
Түзу сызықты тізбектер табиғатта өте сирек кездеседі. Әдетте экожүйеде қоректік тізбектер өзара тығыз байланысады. Экожүйедегі қоректік тізбектер жиынтығы көптеген консументтер экожүйенің бірнеше мүшелеріне қорек болатын қоректік тор түзеді.
Әр кестеге продуценттер, консументтер, редуценттер өкілдерінің суреттері салынады. Оқушылар суреттері салып болған соң, оларға тапсырма беріледі: ұзын қоректік тізбек құрыңыздар. Ең ұзын тізбек кім құрастыра алды екен? Шарты: әр өсімдік және жануар тізбекте бір рет қана қолданыла алады.Тізбек құру үшін 5 минут уақыт беріледі.
Экожүйеде Е айналымы қалай жүзеге асады?
1топ-Экожүйедегі өнімділік пирамидасы және энергия ағыны 2 топ- Қоректік тізбектер. Қоректік торлар 3топ-Экожүйе өнімділігі
Жетістік критерийлері (оқушылар өздері құрастырады)
Кері байланыс
Рефлексия Мен бүгін білдім …. Маған сабақта қызық болды … Маған қиын болды ….
