MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNING RIVOJLANISH XARITASINI YURITILISHI VA HISOBOTLARINING TAYYORLANISHI BO’YICHA TAVSIYALAR
BOLALARNING INDIVIDUAL RIVOJLANISHINI HUJJATLASHTIRISH VA KUZATIB BORISH (“ Kuzatish va baholash”metodik qo’llanmasi Maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbar va mutaxassislarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti huzuridagi Ilmiy-metodik kengashining qarori bilan 2020-yil 30-iyundagi 4-sonli bayonnoma, O’zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligining Muvofiqlashtiruvchi kengashi tomonidan 2020-yil 17-iyuldagi 1-sonli bayonnomaga muvofiq tasdiqlangan hamda chop etishga tavsiya etilgan )
BOLANING RIVOJLANISH XARITASI “Ilk qadam ” davlat dasturida bolaning rivojlanish xaritasi ko’zda tutilgan bo’lib, u bola rivojlanishini hujjatlashtirishning asosiy shakli hisoblanadi. Bolaning individual rivojlanishini kuzatish uchun O’zbekiston Respublikasi davlat talablaridan bola rivojlanishining sohalari va kichik sohalari hamda kutilayotgan natijalar ( ko’nikma va malakalar ) nazarda tutilgan. Rivojlanish xaritasi turli sohalarda bolaning faoliyat darajasi haqida axborotni tizimli yig’ish jarayoni tuzilmasini hosil qiladi.
BOLANING RIVOJLANISH DARAJASI QUYIDAGI IZOHLAR YORDAMIDA O’LCHANISHI LOZIM. T- turg’un kuzatiladi -bola talab darajasida asosiy ko’nikmalar / harakatni namoyon qiladi hamda buni takroran va mustaqil amalga oshiradi. M- muntazam kuzatiladi -bola asosiy ko’nikma / harakatni tez-tez, tegishli vaziyatlarda namoyon qiladi. B- ba’zida kuzatiladi -bola asosiy ko’nikma / harakatni muayyan vaziyatlarda yoki to’satdan namoyan qiladi. K- kuzatilmaydi yoki kamdan-kam kuzatiladi -bola asosiy ko’nikma / harakatni kamdan-kam namoyon qiladi yoki umuman qilmaydi.
KUZATISHLAR Dastlabki kuzatuv o’quv yilining boshida o’kaziladi ( taxminan sentyabrning 1-2-xaftasida) Bunda har bir bolaning boshlang’ich imkoniyatlari, shu vaqtga qadar uning yutuqlari hamda o’quv yili boshida rivojlanishidagi ehtiyoj va kamchiliklar aniqlanadi. Oraliq kuzatuv 1-yarim yillikning oxirida ( dekabr, yanvar ) o’tkaziladi. Maqsad o’quv yili boshida bolaga nisbatan tanlangan metodikani to’g’riligi hamda rivojlanish dinamikasini aniqlashdan iborat. Yukuniy kuzatuv (may) uning natijalari bo’yicha bola erishgan daraja davlat talablariga muvofiq baholanadi.
RIVOJLANISH SOHALARI Jismoniy rivojlanish va sog’lom turmush tarzining shakllanishi ; Ijtimoiy-hissiy rivojlanish ; Nutq, muloqat, o’qish va yozish malakalari ; Kognitiv jarayonni rivojlanishi ; Ijodiy rivojlanish.
RIVOJLANISH XARITASINING YURITILISHI Guruhdagi har bir bola uchun alohida rivojlanish xaritasi tashkil etilib, rivojlanish sohalari bo’yicha indikatorlar belgilab chiqiladi. Songra berilgan jadvalga natija tushirilib, foizi aniqlanadi. Masalan : 1-tayyorlov guruhda 30 nafar tarbiyalanuvchi bor. Jismoniy rivojlanish va sog’lom turmush tarzini shakllantirish sohasi bo’yicha 27 ta indikator bo’lib, shudan Abduqaxorov Nasibillo K-1=4% B-1=4% M-10=37% T -15=55% natijaga erishganligi aniqlanadi. Foiz chiqarishda o’zlashtirilgan indikatorlar sonini 100 ga ko’paytirib, indikatorlar soni (27) ga bo’lamiz.
GURUHNING RIVOJLANISH SOHALARI BO’YICHA KUZATISH KO’RSATKICH NATIJALARI BO’YICHA MONITORING Bunda tarbiyachi guruhdagi barcha tarbiyalanuvchilar-ning erishgan natijalarini yozib, o’zlashtirilgan indikatorlar sonini qo’shib chiqadi. Masalan : Jismoniy rivojlanish va sog’lom turmush tarzini shakllantirish sohasi bo’yicha 1-tayyorlov guruh natijalari : K-11=1% B-36=5% M-363=45% T -400=49% natijalari aniqlanadi. Foiz chiqarishda dastlab indikatorlar soni (27) ni bola soni (30) ga ko’paytiriladi. O’zlashtirilgan indikatorlarning yig’indisi 100ga ko’paytirib jami indikatorlar soniga (810) ga bo’ladi.
GURUHNING RIVOJLANISH SOHALARI BO’YICHA KUZATISH KO’RSATKICH NATIJALARI BO’YICHA MONITORING Jadvalning ozirgi 3 ta ustuniga “ T”da olingan natijalar qayd etiladi. Ya’ni 1-tayyorlov guruhining natijalarini inobatga oladigan bo’lsak, “T” - 400=49% Ya’ni jami indikatorlar soniga : 810 Jami o’zlashtirilgan indikatorlar soni : 400 Foizi : 49% Demak, jismoniy rivojlanish va sog’lom turmush tarzini shakllantirish sohasi bo’yicha 1-tayyorlov guruh natijasi 49%ni tashkil etadi.
DMTTNING RIVOJLANISH SOHALARI BO’YICHA KUZATISH KO’RSATKICH NATIJALARI BO’YICHA MONITORING DMTT uslubchisi tarbiyachilardan olingan natijalarni dastlab rivojlanish sohalari bo’yicha umumlashtirib chiqadi, so’ngra ta’lim tashkiloti tarbiyalanuvchilardan olingan rivojlanish sohalari bo’yicha 1-dastlabki kuzatuv ko’rsatkich natijalari yuzasidan monitoring qiladi. Shundan so’ng tashkilotning navbatdan tashqari pedagogik kengashida monitoring natijalari tahlili qilinib, har bir tarbiyachining hisoboti tinglanadi va 1-dastlabki kuzatuv asosida aniqlangan bo’shliqlarni to’ldirish, kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan chora-tadbirlar belgilanadi
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
