Орындаған:Дәулетбаева А Тексерген:Омарова Ә.
Қазіргі кезеңде еліміздегі мүмкіншілігі шектеулі балалар санының көбеюі, денсаулық сақтау, білім және әлеуметтік қорғау салаларының осы мәселеге көңіл бөлуін талап етіп отыр. Жыл санап мүмкіншілігі шектеулі балаларға деген қоғамның көзқарасы өзгеріп, оларды қоғамның бір мүшесі ретінде қарауға бет бұрды. Үкіметіміздің мүмкіншілігі шектеулі балаларға арналған көптеген көмектерінің ішінде үйде әлеуметтік көмек беру ерекше орын алады. Үйде әлеуметтік көмек беру барлық мүгедек балаларға емес, олардың ішінде өз-өзіне қызмет етуі төмен, қозғалысы нашар, үйде оқитын, үйде тәрбиеленетін және ешқандай бағдарламамен оқуға жарамсыз балалар мен жасөспірімдерге көрсетіледі. Осы орайда әлеуметтік қызметкердің міндеті кеміс балалардың жан айқайын қоғамға жеткізу, яғни бала ағзасындағы ауытқулар мен бөгеттердің себеп-салдарын анықтап, олардың отбасындағы қарым - қатынастарын дамытып, дені сау баламен араласуына жағдай туғызу.
Баланың туылуы : нақты диагнозды алу, эмоционалды үйренушілік, отбасының басқа мүшелерін ақпараттандыру ; Мектептік жас : баланы оқыту формасына жеке көзқарастың қалыптасуы ( инклюзивті немесе арнайы оқыту ), баланың мектепке баруымен байланысты мәселелерді шешу, құрдастарының реакцияларын бастан кешіру ; Жасөспірімдік жас : баланың ауруына үйрену, сексуалдыққа байланысты мәселелердің пайда болуы, құрдастарынан алшақтау, баланың жалпы уақытын ұйымдастумен айналысу ; « түлектік » кезең : отбасылық жауапкершілікті мойындау, уйрену, есейген баланың өмір сүру жағдайына ыңғайлы ортаны таңдау, отбасының бейімделуіне мүмкіндіктің аздығы ; Ата-аналық өмірден кейінгі кезең : жұбайлар арасында өзара қатынасты қайта құру ( егер бала өз бетімен өмір сүруді бастаса ), баланың тұрғылықты жеріне байланысты мамандармен әрекеттесу.
Психологиялық кеңес беру жұмыстары : ата-аналарға; пән мұғалімдеріне; оқушылардың өздеріне жеке жүргізіледі. Ата-аналарға жиналыстарда топтық кеңес беру, әр баланың үйіне барғанда, мектепке шақырып жеке кеңес беру жүзеге асса, пән мұғалімдеріне кеңес беру жұмысы педагогикалық кеңесте, әдістемелік кеңесте, педагогикалық консилиум барысында жүргізіледі.
ақпараттандыру : маман отбасына не оның мүшелеріне баланың даму ерекшеліктері мен заңдылықтары, мүмкіндіктері мен ресурстары, ондай баланы тәрбиелу мен оқыту туралы ақпарат береді жеке кеңес беру: денсаулығындағы ауыткушылықтары бар балалардың отбасыларына практикалық көмек көрсету, психологиялық, педагогикалық-тәрбиелік, әлеуметтік сипаттағы мәселелерді шешу. анасының қасында баламен индивидуалды жұмыс жасау : баланың психикалық дамуына тәрбиелік-педагогиалық әсер етудің тиімді жолдарын қарастырады. топтық жұмыс: ата аналар және балалар мен ата-аналар тобымен жұмыс ұйымдастыру.
Отбасыны зерттеу : отбасының қызмет етуін зерттеу, оның жасырын ресурстарын анықтау, әлеуметтік ортасы туралы ақпарат жинау, ата ана мен бала қажеттіліктерін зерттеу. Контакт орнату, психологиялық қорғанысты жою бойынша жұмыс, әріптестікке мотивтеу. Психологиялық-педагогикалық көмек көрсету жолдарын бағалау. Диагностика нәтижесіне байланысты жұмыс бағыттарын таңдау. Алынған нәтижелер тиімділігін талдау.
О тбасылық кеңес беру(психотерапия): отбасындағы эмоционладық бұзылыстарды жоюға көмектеседі. Сабақтар барысында психодрама, гештальттерапия, трансактный анализ сияқты әдістер қолданылады. Бұл әдістер бейімделуге, физикалық және психологиялық денсаулықтың қалыптасуына көмектеседі;
Мүмкіндігі шектеулі балалар отбасының әлеуметтік проблемаларын зерттеп білу және оларды шешуге әлемдік тәжірибеге сүйене отырып, отандық төл мамандарды тарту бүгінгі күн тәртібіндегі ең өзекті мәселе болып табылады. Мүмкіншілігі шектеулі баланың тәрбиесі-дефектологияның негізгі ұғымдарының бірі. Бұл процестің мақсаты мен міндеті жалпы педогогикалық принциптерімен анықталған, яғни, оларды қоғамдық пайдалы өмірге бейімдеу, азаматтық қасиеттерін қалыптастыру, бұлардың бәрі дефектіге сәйкес деңгейде, соған тән әдістемелермен жеткізілуі және түзетілуі тиіс.Тәрбиенің бұл түрі тек қана әлеуметтік жұмыскермен ғана емес арнайы мамандардың көмегімен жүзеге асырылады.
Отбасында дені сау бала туылған жағдайда отбасы үлкен бақытқа бөленеді, қуанады. Егер бала ауры, болмаса толыққанды дамымай туса, бұл ата-ана үшін үлкен сынақ. Олар қорқыныш пен рухани ауыртпалық, кінә сезімі және агрессия сезінеді. Бұл үлкен дағдарыс, өмірдің құнсыздануы мен мағынасын жоғалтуға алып келуі мүмкін.
1. Қ. Р. Ата Заңы 2. Қ. Р. Білім туралы Заңы 3. БҰҰ Бала құқығын қорғау туралы Конвенциясы 4. Қ. Р. Бала құқығын қорғау туралы Заңы 5. Неке және Отбасы туралы Заң.
әлеуметтік қорғалу, соның ішінде сауықтыру, қоғамға бейімделу әлеуметтік инфрақұрылым нысандарына кірумен қамтамасыз етілу ақпаратты алуға мүмкіндік берумен қамтамасыз етілу білім беру, қызмет түрін еркін таңдау, соның ішінде еңбекке байланысты Қазақстан Республикасының заңнамасымен анықталатын тәртіппен көрсетілетін тегін медициналық көмектің кепілденген көлеміне ие болу кәсіби дайындық және қайта дайындау, еңбекке жарамдылығын қалпына келтіру және жұмысқа орналасу Қазақстан Республикасының тұрғын үй заңнамасына сәйкес үй алу Мемлекеттік және басқа да ұйымдарда, соның ішінде денсаулық сақтау, мәдениет, байланыс, көлік, қызмет саласында бірінші кезекте қызмет көрсетіледі
Мүмкіншіліктері шектеулі адамдардың әлеуметтік байланыс, қарым-қатынас құқықтары халықаралық заңдылықтармен бекітілген. Балалар бірінші кезекте қамқорлық пен көмекке ие болуы тиіс. Балалар құқығы туралы Декларациясында былай дейді : «Барлық балалар нәсіліне, ақ-қаралығына, жынысына, дініне, саяси және басқа да түсінігіне, туған жері мен жағдайына қарамастан, төмендегі аты аталған мүмкіншіліктердің бәріне құқылы : Ерекше қамқорлықпен қорғалуға, сондай-ақ жақсы тамақ ішуге, баспана және медициналық қызметпен қамтамасыз етілуге, тәрбиелеуге, рухани және физикалық жағынан дамуға, денсаулығы әлсіз болса, емделуге, сырттан шектеу болса, ерекше қамқорлыққа, ата-анасының және де басқа адамдардың сүсйіспеншілігі мен түсіністігіне, егер ағайын-тумасы жәрдемдесе алмаса, онда үкіметтің қарамағында қамқорлықта болуға құқылы...»
Мемлекеттік жәрдемақы, өтемақы және басқа да төлемдер Жергілікті атқарушы органдармен көрсетілетін қосымша әлеуметтік төлемдер Жұмыс берушілердің көрсететін қосымша әлеуметтік көмек түрлері Мүгедектерді тұрғын үймен қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасындағы мүгедектерді әлеуметтік қорғау Қазақстан Республикасының Конституциясымен, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы » Заңымен және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілерімен реттеледі. С.Д.Забрамнаяның «Психолого-педагогическая диагностика умственного развития детей», Х.С. Замскийдің «Умственно отсталые дети», Е.Е. Чепурныхтың «Дети с особыми нуждами» » мәселесі бойынша зерттеулері құрады. Кез келген бала бірінші кезекте қамқорлықпен көмекке ие болуы тиіс. Балалар құқығы (1959ж) Декларациясында былай делінген, « Барлық балалар нәсіліне, ақ- қаралығына, жынысына,тіліне,дініне,саяси және басқада түсінігіне, туған жеріне жағдайына қарамастан өзіне тиісті мүмкіншіліктердің бәріне құқылы.
Отбасылық кеңес беру процесін 5 фазаға бөліп қарастыруымызға болады.
Скрапбукинг-газеті. Бұл идеяны жүзеге асыру үшін сізге бір апта ішінде отбасыңызбен бірге өткізген кездердің суреттері, театр-кино билеттері, ағаш жапырақтары, көңілді жарнама қағаздарын жинап, демалыс күні отбасымен бірігіп қызықты күндерден сақталған заттарды ватман бетіне жабыстырып, қызықты әсерлеріңізді жазып қойсаңыз болады.
Кітаптар – ешқашан мәнін жоғалтпайтын қызықты да, пайдалы оқу құралы. Ал балалар үшін кітаптар тәлім-тәрбиелік әсерін тигізеді. Отбасымен бірігіп кітап оқыған кезде отбасы мүшелері диалогты рөлдерге бөлініп оқығаны қызықты болады. Кітапты оқу барысында рөлге еніп, дауыс ырғағына салып, эмоциялық тұрақтылықты қамтамасыз ету керек. Мұндай отбасылық оқуларды көбіне қыстың ызғарлы кештерінде ұйымдастыруға болады.
Бақшаңыздан отбасылық тәжірибелер жүргізуге жер бөліп, отбасыңыздың мүшелері қалаған дәндерін егуге көмектесіңіз. Бұл жұмысты балалармен бірге ұйымдастыру – балаңызды еңбекке баулиды. Балаңызды қызықтыру үшін әртүрлі бау-бақшалық жұмысқа арналған оқулықтар алыңыз. Баланың өзі өсіріп жатқан бақшасына қарауға қол ұшын беріп, әрбір жетістігі үшін мадақтап отырыңыз. Кейін бақшаңызда пісіп-жетілген өнімдерден бірігіп ас дайындаңыздар.
Әрине бұл хобби немесе күнделікті уақыт өткізу емес. Жоспарланған уақытта отбасымен толық жиналып, белгілі бір мәселелерді талқылау, бір-біріне деген сенім ұялату үшін ашық қарым-қатынас жүргізу бір-бірін танып-білуге мүмкіндіктер береді.
Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік қолдау-қоғам парызы ! Әр адам қайталанбас тұлға болып есептеледі, сондықтан адам, адамгершілік тұрғылық қарым-қатынасқа құқылы. Әлеуметтік ортаға енгізу-әлеуметтік қатынастың жалпы жүйесіне және баланың өз жағдайына қарай білім алу ортасына мүміндігі шектеулі балалардың әлеуметтік бейімделуін қалыптастыру. Мүмкіндігі шектеулі баланы қоғамға енгізудің қиындығы, бір жағынан бала дамуындағы дене және психологиялық ауытқулары болса, екінші жағынан әлеуметтік жүйенің дұрыс қалыптаспағандығы, мүмкіндігі шектеулі баланың қалыпты өмір сүруіне кедергі келтіреді. Осы жағдайда балаға дұрыс көмек көрсету әлеуметтік қызметкердің парызы болып табылады.
