ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РК КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА Орындаған : Кадирова Ж.Б Факультеті : стоматология Тобы : 5 02-2к Қабылдаған : Угланов Ж.Ш
I. Кіріпе: қанатша таңдай шұңқыры жайлы түсінік. II. Негізгі бөлім Шекаралыры мен қабырғалары. III. Қорытынды
Қанатша-таңдай шұңқыры - ( лат. fossa pterygopalatina ) — жұп, бас сүйегінің латеральді бөлігіндегі шұңқыр тәрізді кеңістік. Самайасты аймағында орналасады, ортаңғы бас сүйектік шұңқырмен,көз шарасы,мұрын қуысымен,ауыз қуысымен және бас сүйегі негізімен байланысады. Оның ішінде қанатша таңдай нерв түйіні орналасады.
Алдыңғы шекарасы : жоғарғы жақтың самайасты беткейінің жоғарғы медиальді бөлігі. Артқы шекарасы:қанатша өсіндісі және сына тәрізді сүйектің алдыңғы беткейінің бөлігі. Медиальді шекарасы : таңдай сүйегінің перпендикулярлы табақшасының сыртқы беті.
Латеральді шекарасы : қанатша жоғарғы жақ шұңқыры. Төменгі шекарасы:шұңқыр түбінің жарты бөлігі таңдай сүйегінің пирамидалы өсіндісінен құралған.
Қанатша таңдай түйіні, үлкен тастық нервінің преганглионарлы талшықтармен құралған; Жоғарғы жақ артериясының терминальді бөлігі; Жоғарғы жақ нерві(үшкіл нервтің екінші бұтағы) және қанатша нерві(бет нервісінің жалғасы).
Верхнечелюстная артерия в крыловидно-нёбной ямке (схема): 1 - крылонёбный узел; 2 - подглазничные артерия и нерв в нижней глазничной щели; 3 - клиновидно-нёбное отверстие; 4 - клиновидно-нёбная артерия задние верхние носовые нервы; 5 - глоточная ветвь верхнечелюстной артерии; 6 - большой нёбный канал; 7 - большая нёбная артерия; 8 - малая нёбная артерии; 9 - нисходящая нёбная артерия; 10 - артерия и нерв крыловидного канала; 11 - верхнечелюстная артерия; 12 - крыловидно-верхнечелюстная щель; 13 - круглое отверстие
Алдыңғы:жоғарғы жақ төмпешігі; Артқы:сына тәрізді сүйектің қанатша шұңқыры және таңдай сүйегінің пирамидальді өсіндісі;
Жоғарғы: сына сүйектің үлкен қанатшаларының жоғарғы жақтық беті. Медиальді :таңдай сүйегінің перпендикулярлы пластинкасы;
Төменгі қабырғасы жоқ, қанатша таңдай шұңқыры төменде үлкен және кішкентай таңдай каналына өтеді; Латеральді қабырғасы жоқ, ол қанатша жоғарғы жақ қуысының болуы есебінен.
Сол арқылы шұңқыр көрші түзілімдермен байланысады: Бас сүйегі қуысымен (foramen rotundum ); Мұрын қуысымен (foramen sphenopalatinum ); Бас сүйегі негізінің сыртымен ( canalis pt Көз шарасымен Ауыз қуысымен
Крыловидно-нёбная ямка, вид снизу. Стрелки, изображенные на схеме, показывают доступ к крыловидно- нёбной ямке через основание черепа. Сама ямка (на рисунке не показана) расположена сбоку от латеральной пластинки крыловидного отростка клиновидной кости
Қанатша таңдай шұңқырының негізін қанатшалы канал қамтып жатады. Канал ішінде түйіналды парасимпатикалық жүйке талшықтары,сондай ақ түйіннен кейінгі симпатикалық жүйке талшықтары.Олар үлкен терең тасты нервтен шығады. Парасимпатикалық және симпатикалық талшықтар қанатша канлдың нервісін құрайды.
Бет доғасының сынығы кезінде бет нервісінің бұталары зақымдалады (парестезия )дамиды. Торлы сүйектің тесікті табақшасының сынығы ринориямен қатар жүруі мүмкін - мұрын арқылы цереброспинальді сұйвқтвқтың ағуы. Көз шарасының медиальді қабырғасының сынуы кезінде,қан тамырлар зақымдануы мүмкін,ол экзофтальмға әкеледі.
Көз шарасының төменгі қабырғасының зақымдануы периорбитальді клетчатканың жоғарғы жақ қойнауы шығып кетуіне,энофтальмға әкеледі. Жоғарғы жақ қойнауының алдыңғы жұқа қабырғасының зақымдануы жоғарғы нерв бұталарының зақымдануына әкеледі.
