Орындаған:Равильева Ралина 108-топ.
Қазақстан экономикасының жетекші салалары
Қазақстандағы қара металлургия негізі 1938 жылдан бастап қаланып, екінші дүниежүзілік соғыс кезінде қалыптасқан жас сала. Қазақстанда металлургиялық зауыт салу туралы бірінші мемлекеттік құжат 1942 жылдын сәуірінде шықты. Қарағанды қаласының қасындағы Самарканд ауылының 1944 жылы, қысқа уақытта салынған зауыт, бірінші мартен балқытуын берді. Темір кені қорынан Қазақстан дүниежүзінде 8, ал ТМД-да 3 орында. І рі темір кен орындарының қатарына Қостанай облысы Торғай иінінде Соколов-Сарыбай, Лисаков, Қашар, Аят, Орталық Қазақстан аумағындағы Атасу, Қаражал кеніштері жатады.
1717 жылы Алтайда (Томск уез інде ) қорғасын мен мырыштың бар екендігі анықталды. Осыдан кейін Қазақстанда түсті металлургия дами бастады.
1 орын: мырыш, вольфрам, барит 2 орын : күміс, қорғасын, хромит 3 орын : мыс, флюорит 4 орын : молибден 6 орын: алтын
Қорғасын және мырыш өнеркәсібінің ортақ шикізат базасы - полиметалл кендері бар. Ұзақ уақыт бойы олардың қоры жөнінен Шығыс пен Оңтүстік алда болды. Шығыстың кенінде қорғасынға қарағанда мырыш көп. Керісінше, Оңтүстіктің кенінде мырышқа қарағанда, қорғасын көп. Біздің еліміздегі полиметалл өндірісінің басты ауданы - Кенді Алтай. Мұнда 3 ірі орталық бар - Зырян, Риддер жөне Өскемен. Риддерде қорғасын мен мырыш өнеркәсібінің барлық кезеңдері — кенді өндіруден бастап, металл жөне қорытпа алуға дейінгі кезеңдер түгел бар. Еліміздің оңтүстігіндегі полиметалл өнеркәсібінің ірі орталығы- Шымкент. Мұнда да Өскемендегі сияқты « өндірістің жоғарғы қабаттары » жолға қойылған.
Дүние жүзінде Қазақстан алтын қорынан алдыңғы он елдің қатарына кіреді. Ал ТМД елдерінде Ресей мен Өзбекстаннан кейінгі 3 орында. Жылына 15 т өндіріледі. Алтын өндірудің кен орындары: Ақбақай, Ақсу, Жолымбет, Бестөбе, Майқайың, Бақыршық. Күміс Кенді Алтайда өндіріледі.
Атырау өңірін алғашқы зерттеушілердің бірі – Н. А. Северцов. Ол 1860 жылы «Горный» журналына қазіргі Доссор маңы туралы есебін жариялайды. Онда «Бұл жердің мұнайы су бетіне қалқып шығып жатады екен » – деп жазады.
« Қазмұнайгаз» Қазақстаннын, ең ірі ұлттық мұнай компаниясы. 1970 жылдары республикамыздағы барлық мұнайды үш облыс ( Маңғыстау, Атырау, Ақтөбе ) өндіретін, казір 6 облыс өндіріп отыр. Көш бастаушы Атырау облысы.
Жамбыл обл-да Қрататау фосфорит алабы бар. Оның ең ірі кен орындары –Жаңатас, Ақсай, Шолақтау, Көкжөн. Ақтөбе обл-да фосфорит кен орны, ал Павлодар мен Қызылорда обл-тарында ас тұзы игерілуде
Тараз қаласында “ Қазфосфат ” жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жұмыс істейді.бүгінде бұл компания сияқты 20 түрлі өнім шығарады. Серіктестіктің құрамында “ Степногорск химия зауыты ”, “ Шолақтау ”, “ Қаратау ”, “ Жаңа Жамбыл фосфор зауыты ”, “ Шымкент жуғыш заттар зауыты ” кіреді.
Жалпы бүгінде еліміз бойынша химиялық өнеркәсіп саласында 248 кәсіпорын жұмыс істейді. Атырауда полиэтилен, полипропилен және пластмассадан жоғары температураға шыдамды заттар шығаратын зауыт бар.
Елімізде машина жасау өнеркәсібі аспаптар мен жабдықтардың 2 мыңнан астам түрлерін шығарады. Басқа республикалардан білдектер мен автомат желілері, теміржолдың қозғалмалы бөлшектері, автомобиль, кеме, ұшақ, т.б. машина түрлері әкелінеді.
Алматыда ауыр машина жасау зауыты түсті және қара металлургия, химия комбинаттары үшін күрделі құрал-жабдықтар шығарса, Қарағандыда шахталарға арналған құрал-жабдықтар, бұрғылау машиналары, крандар мен қазатын машиналар шығаруда.
Кентаудағы экскаватор зауыты, Өскеменде түсті металлургия үшін қажетті жабдықтар жасайды. Ал мұнай және газ өндіру өнеркәсіптерінің құрал-жабдықтары Атырау,Ақтөбе,Павлодар қалаларындағы зауыттарда жасалынады. Шымкентте пресс-автоматтар,электро-аппараттар шығаратын зауыт жұмыс істейді.Көкшетауда таразы зауыты, оттек-демалыс аппаратурасы зауыты бар.Павлодарда трактор зауыты,Ақтөбеде рентген зауыты орналасқан. Семей кабель зауыты, Алматыда поршень зауыты бар.
Назарларыңызға рахмет
