Орында ған: Жәңгіров Е.А 3003 СТОМ ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
Кіріспе Риногенді бассүйек ішілік асқынулар Таралу жолдары Риногенді арахноидит Мидың маңдай бөлігінің абсцессі Каверноздық синустың тромбозы Ми абсцессі. Риногенді менингит Риногенді сепсис Пайдаланылған әдебиеттер
Риногенді бассүйекішілік асқынулар — мұрын мен оның қосалқы қуыстарнан бассүйек ішіне инфекцияның енуі. Отогенді асқынуларға қарағанда олар сирек кездеседі. Жиі кездесетін себебі - күнделікті мұрын инфекцияларының вируспен қосарлануы.
Риногенд і асқыну Көзұялық маңы асқыну Бас-сүйек ішілік асқыну - периостит (остеопериостит); - субпериостальді абсцесс; қабақтар абсцессі; - ретробульбарнлы абсцесс; - көзұясы флегмонасы; - Көз ұясы мен қабақтың реактивті ісінуі - Риногенді арахноидит - Риногенді менингит - Каверноздық синустың тромбозы - Ми абсцессі. - Мидың маңдай бөлігінің абсцессі Қарастырамыз
Жанаспалы жол арқылы – пахи- және лептоменингит. Гематогенді жол арқылы –веналардың зақымдалуы. Лимфогенді жол арқылы – ошағы мұрынның жоғарғы жолында орналасады.
Риногенді арахноидит - іріңді инфекциямен сенсибилизацияланған организмде лептоменингиттен кейінгі өрмек тәрізді қабықтың фиброздық тыртықтануы мен кисталар түзілуі нәтижесінде дамиды. Клиникасы. Ең жиі кездесетін клиникасы- арахноидиттің оптохиазмальдық синдроммен өтуі. Бұл кезде бас ауруы жайылмалы сипатта да, көз-маңдай аймағында немесе шүйде аймағында болуы мүмкін.
Диагностиксы. Люмбальдық пункция — ликвор қысымы жоғары, құрамы не гидроцефальдық (0,099 г/л), не орташа гиперцефальдық ( 0,36—0,49 г/л-ден 0,66 г/л-ге дейін). Пневмоэнцефалография, электроэнцефалография, эхоэнцефалография нәтижелері ерте диагностикаға маңызды. Емі. Қабыну ошағын хирургиялық алып тастау, дәрілік, дегидратациялық терапия.
Негізгі себебіі – маңдай қуысының қабынуы, сирек – торлы лабиринт. Жергілікті симптомдар – негізінен жоғарғы қабақтың ісінуі, коньюнктива гиперемиясы және ісінуі, көздің төмен және сыртқа қарай ығысумен бірге жүретін әртүрлі дәрежедегі экзофтальм. Бұл симптомдар созылмалыға қарағанда, жедел фронтитте жиі кездеседі. Сонымен бірге ми абсцессі кезінде де анықталады.
Мұрын-ерін үшбұрышы аймағының қақпақшасыз веналарынан үңгірлі синусқа инфекцияның таралуынан дамиды. Жылдам генерализация, сепсистің дамуы. Жалпы симптоматикасы – температураның жоғарлауы, өкпе және басқа органдарда метастаздардың анықталуы. Жоғары қызба кезінде алынған қан себінісінде стрептококтар мен стафилококтар анықталады; α1-,α2-,γ-глобулиндердің құрамының салыстырмалы диспротеинемиясы.
Менингеальдық симптоматика – плеоцитоз, Керниг және Брудзинский симптомдарының теріс кезіндегі шүйде бұлшықеттерінің әлсіз ригидттілігі. Жергілікті симптомдар – қабақтың қызаруы, птоз, хемоз, әкетуші, шығыр, көз қозғалтқыш және үшкіл нервтердің невриті, экзофтальм. Маңызды диагностикалық әдіс — бассүйегін компьютерлік тексеру.
Емі. Инфекциялық ошақты хирургиялық санациялау. Консервативті: гепарин — тәулігіне 30 000—40 000 ЕД артық емес; жаңа алынған қан және жаңа тоңазытылған плазма; реополиглюкин 5—10 мл/дене массасы кг ; аспирин - 0,25—0,5 г күніне 2—3 рет, никотин қышқылы - 0,05—0,1 г күніне 3 рет - 3 мл 1% ерітіндісін б/етке күніне 1—2 рет.
Жалпы белгілері. Апатия, қатты ауру сезіміндегі бет-әлпет. Терісі – ақшыл - сары. Температураның көтерілуі. Арықтау. Тілінің жабындымен жабылуы, ауыздан жағымсыз иістің шығуы. Ұйқының қашуы немесе ұйқышылдық. Булимия («тәбеттің жоғарлауы»). Ағымы: 1.Бастапқы кезең. Жалпы және милық симптомдар. 2.Жасырын кезең. Жалпы милық микросимптоматика. 3.Айқын – жалпы, жалпымилық және ошақты симптомдар. Ликвордың өзгерісі. 4.Терминальдық кезең.
Жалпы милық симптомдар: Жиі локализацияланған, анальгетиктермен басылмайтын бас ауруы,. Ас қабылдауға байланыссыз құсу. Абсолютнтікнемесе салыстырмалы брадикардия (дене температурасына байланысты). Шүйде ригидтілігі. Ошақтық симптомдар:. Науқастың өз жағдайына деген көзқарасының бұрыстығы, қалжыңға айналдыруы. Жұлын сұйықтығы: Белок жоғарлаған. Лимфоцитоз. Қант деңгейінің көтерілуі.
Жалпы белгілері — дене температурасының 38—40°С-қа дейін көтерілуі, тахикардия, жүрек тондарының бәсеңдеуі, жалпы жағдайы ауыр. Менингеальдық симптомдар Бас ауруы; Құсу; Менингеальдық белгілер (шүйде бұлшықеттерінің ригидттілігі, Керниг, Брудзинский симптомдары, Бехтеревтің жақсүйектік симптомы), Сананың бұзылуы (селқостық, қайда тұрғанын, қазіргі уақытты, өзінің кім екенін білсе де, жылдам жауап бере алмау)
Ошақтық симптомдар — бас-ми нервтері мен ми затының зақымдалуының симптомдары. 4—5% науқастарда көз түбіндегі көріністер: көру нервісінің дискісінің аздаған гиперемиясы; шекараларының айқын еместігі; веналардың кеңейіп, керілуі. Қанда нейтрофильдік лейкоцитоз, ЭТЖ - 30—40 мм/сағ. Ликвор: Жоғарғы қысым —су бағ. 300-ден 600 мм-ге дейін (нормада 180-ге дейін) Түсі — жиі лайлы, сарғыш-жасыл іріңді сұйықтық. Ауыр жағдайдағы төмен плеоцитоз – организм ареактивтілігінің белгісі. Белок — кейде 1,5—2 г/л-ге дейін, хлоридтер мен қанттар төмендемеуі мүмкін.
Емі. Көрсеткіштер бойынша кеңейтілген г айморо-, этмоидо-, фронтотомия. Пенициллиннің бактериостатикалық концентрациясы - 0,2 ЕД /мл. Тәулігіне 12 000 000 пенициллин жеткілікті. Алайда тәжірибе жүзінде күніне 30 000 000 пен. беріледі. Ликворда пенициллинді бұлшықетке енгізгеннен 3-4 сағаттан кейін емдік концентрация қалыптасады, максималды — тағы 2 сағат өткен соң, тағы 4—6 сағаттан кейін бактериостатикалық мөлшерінен төмендейді. Пенициллинді әр 3 сағат сайын енгізу қажет. Патогенездік ем: Маннитолды қан тамырға 30—60 г/тәул. изотоникалық ерітіндінің 300 мл-не ерітіп; лазикс 12— 14 мл/тәул. қан тамырға; магний сульфатының 25%-тік ерітіндісінің 10 мл-ін б/етке;
Сепсис ( грекше — шіру ) — қанның залалдануы. Бұл патологиялық жағдай іріңді қабыну ошағынан микроорганизмдердің қанға үздіксіз немесе мезгіл-мезгіл түсіп түруынан пайда болады. Бұнда жергілікті өзгерістерге сәйкес емес жалпы ауыр бүзылыстар және әртүрлі ағзалар мен тіндерде жаңа іріңді ошақтар пайда болады. Риногенді сепсис - (s. rhinogena ; грек. rhis, rhinos нос - genes туа пайда болған ) іріңді қабынудың алғашқы ошағы мұрында орналасқан, яғни риногенді сепсис дамуына тромбофлебит әсер етеді.
Жалпы жағдайы ауыр, тіпті есінің бұзылысына дейін барады. Ми қабықтарының қабынуы кезінде тітіркену, мазалану байқалады. Ұзақ уақытты қызба, айқын интоксикация; Қан өзгерісі (теріде гемаррагиялық бөртпе болуы мүмкін); Жалпы: жүрек-қантамыр, тыныс алу, зәр шығару, ас қорыту, горманальді жүйе зақымдалуымен жүреді.
Дірілдеу Қызба Гемаррагиялық бөртпе Бас-сүйек ішілік қысым жоғарылауы Психомоторлы тітіркену Тыныс алу жеткіліксіздігі Бауыр фунциясының бұзылысы Бүйрек жеткізіксіздігі Бауыр, көкбауыр ұлғаюы Тәбеті төмендейді Құсу, айну.
Стационарда реанимация бөлімінде: тез арада нейрохирургпен бірге жедел хирургиялық ем; - антибактериалды терапия; - дезинтоксикациялық терапия; диуретиктер; Симптоматикалық терапия;
Заболевания верхних дыхательных путей и уха: справочник практического врача. Пальчун В.Т., Лучихин П.А. 2008 Төлебаев Р.Қ. Мұрын қуысы және оның қосалқы қуыстарың аурулары (диагностикасы, емі, алдын-алу шаларалы) : оқулық құралы / Р. Қ. Төлебаев, Ж. Х. Хамзабаев. - Астана, 2007. https://yandex.kz/images/search?text http://medpuls.net/guide/lor/vnutricherepnye-rinogennye-oslozhneniya
