Ми үш бассейннен тұратын артериялық қанмен қамтамасыз етілген : оң жақ каротид сол жақ каротид вертебральды-базилярлы
Каротид бассейні мидың артериялық қан қажеттілігінің 2/3 бөлігін қамтамасыз етеді және мидың алдыңғы және ортаңғы бөліктерін қанмен қамтамасыз етеді. Омыртқалы-негізгі артерия жүйесі-вертебральды-базилярлы бассейн, мидың қажеттіліктерінің 1/3 бөлігін қамтамасыз етеді және мидың артқы бөліктеріне қан жеткізеді.
Ми өз қызметі үшін оттегінің үздіксіз ағынын қажет ететін жасушалық элементтерден тұрады. Ми нейрондарының жұмыс істеуі мидың қанмен қамтамасыз ету желісі арқылы алатын энергиясының айтарлықтай шығынын талап етеді.
1) нейрогенді — симпатикалық жүйке жүйесінің белсендірілуі ми тамырларының тарылуына әкеледі ; 2) миогенді — Остроумов-Бейлис құбылысына сүйене отырып, сау адамда қан қысымы төмендеген кезде артериялардың тонусы мен кеңеюі, ал қан қысымы жоғарылағанда артериялардың тонусы мен тарылуы болады. Бұл церебральды қан ағымы деңгейінің 60-180 мм сын. бағ. диапазонындағы жүйелік АҚ деңгейінен тәуелсіздігімен көрінеді. ст.; 3) гуморальді — ми заты мен бүйрек үсті безінің қыртысының гормондарының (адреналин, кортизол, альдостерон) қанға енуі ми тамырларының тарылуына әкеледі ; 4) метаболикалық — қандағы көмірқышқыл газы мен оттегінің құрамына байланысты тамырлардың люменінің өзгеруі (ми капиллярларындағы СО2 концентрациясының жоғарылауы тегіс бұлшықет тонусының күрт төмендеуіне және тамырлардың кеңеюіне әкеледі, O2 парциалды қысымының төмендеуі тамырлардың кеңеюімен көрінеді, ұлғаюы-олардың тарылуы ).
Мидың қанмен қамтамасыз етілуі бастың екі жұп магистральды тамырларымен — екі ұйқы және екі омыртқа артерияларымен жүзеге асырылады, олар бір-бірімен терминал тармақтарымен кең анастомоз жасайды, мидың негізінде виллизия шеңберін ( мидың үлкен артериялық шеңбері ) құрайды. Бұл артериялар тамырлы бассейндердің бастауы болып табылады : жұптасқан — каротидті және жұпталмаған — вертебробазилярлы. Ұйқы артериялары миға қан ағымының шамамен 70-85%, ПА — шамамен 15-30% қамтамасыз етеді.
Ұйкы артериясы - жалпы уйкы артериясынын тармағы, ол сол жакта - тікелей аортадан ( қ олкадан ), ал он жакта - он бугана астыартериясынан шыгады. Ұйқы ішілік артерия бас суйек куысына улкен шуйде тесігі аркылы кіріп, одан турік ершігінін және көру нервтері килысынын екі жагынан шыгады. Ішкі уйкы артериясьнын, тікелей жалгасы - орталык ми артериясы мидын тобе, мандай және самай бөліктерінін, арасында сильвиев кыртысы бойымен журеді. Ішкі уйкы артериясы ми астында алга карай тік бурыши жасап, алдынгы ми артериясына уласады.
1 - дуга аорты; 2 - плечеголовной ствол; 3 - левая подключичная артерия; 4 - правая общая сонная артерия; 5 - позвоночная артерия; 6 - наружная сонная артерия; 7 - внутренняя сонная артерия; 8 - базилярная артерия; 9 - глазная артерия
Омыртқа артериялары-Бугана асты артериясынан басталып,мойын омырткасы колденен өсіндінін канальна кіреді де, бірінші омыртка денгейінен шыгады.Сонынан улкен шүйде тесігі аркылы бас суйек куысьна кіріп, сопакша ми астына орналасады. Сопакша ми мен варолиев кепірі аралыгында негізгі артериянын жалпы баганасымен косылады. Әрбір омыртка артериясынан екі тармак, шыгып, төмен карай жульнга багытталады. Олар бірігіп алдынгы жулын артериясын курайды.Сонымен сопакша ми астында " Захарченконын артериялык, шенберінін ромбысы » кальптасады ; онын жогаргы бурышы негізгі артериянын, ал томенгісі алдынгы жулын артериясынын басталган тусы.
Екі артериялық жүйенің ( ішкі ұйқы және омыртқа артериялары ) байланысы үлкен мидың артериялық шеңберінің ( виллизия шеңбері деп аталады ) болуына байланысты жүзеге асырылады. Алдыңғы екі ми артериясы алдыңғы біріктіруші артерия арқылы анастомозға ұшырайды. Екі ортаңғы ми артериялары артқы ми артерияларымен анастомозға ұшырайды ( олардың әрқайсысы ортаңғы ми артериясының тармағы ). Осылайша, үлкен мидың артериялық шеңбері артерияларды құрайды: артқы ми ( жүйесі омыртқалы артериялар ); * артқы біріктіруші ( ішкі ұйқы артериясы жүйесі ); * ортаңғы ми ( ішкі ұйқы артериясы жүйесі ); * алдыңғы ми ( ішкі ұйқы артериясы жүйесі ); * алдыңғы біріктіруші ( ішкі ұйқы артериясы жүйесі ). • Функция виллизиева круга - поддержание адекватного кровотока в головном мозге: при нарушении кровотока в одной из артерий происходит компенсация благодаря системе анастомозов.
ми қыртысы және маңдай бөлігінің төменгі ( базальды ) бетінің ортаңғы бетінің маңдай және париетальды бөлігінің субкортикальды ақ заты ; верхние отделы прецентральной и постцентральной извилин; Иіс сезу жолдары ; головку и наружную часть хвостатого ядра; передние отделы чечевицеобразного ( лентикулярного ) ядра; переднюю ножку внутренней капсулы.
• ми қыртысы және субкортикалық ақ зат үлкен жарты шарлардың сыртқы бетінің көп бөлігі ; • части хвостатого и чечевицеобразного ядер; • зрительной лучистости • центра Вернике височной доли; • теменной доли; • средней и нижней лобных извилин; • задненижнего отдела лобной доли; • центральной дольки.
а) I - фронтальный срез на уровне наиболее выраженных базальных ядер, II- фронтальный срез на уровне ядер таламуса. Красным цветом обозначен бассейн средней мозговой артерии, синим - передней мозговой артерии, зеленым - задней мозговой артерии, желтым - передней ворсинчатой артерии; б) бассейны: 1 - задней мозговой артерии; 2 - верхней мозжечковой артерии; 3 - парамедианных артерий (от основной артерии); 4 - задней нижней мозжечковой артерии; 5 - передней спинномозговой артерии и парамедианных артерий (от позвоночной артерии); 6 - передней нижней мозжечковой артерии; 7 - задней спинномозговой артерии
кору большого мозга и субкортикальное белое вещество затылочной доли, заднего отдела теменной доли, нижней и задней частей височной доли; • задние отделы зрительного бугра; • гипоталамус; • мозолистое тело; • хвостатое ядро; • часть зрительной лучистости (пучка Грациоле ); • субталамическое ядро ( льюисово тело); • четверохолмие; • ножки мозга.
Базилярлы артерия ( негізгі деп аталады ) ми мен церебральды көпірдің тамырлануына қатысады. Церебральды қанмен қамтамасыз ету церебральды артериялардың үш жұбымен жүзеге асырылады, олардың екеуі негізгі артериядан (жоғарғы және алдыңғы төменгі ), ал біреуі ( артқы төменгі ) омыртқа артериясының ең үлкен тармағы болып табылады. Омыртқа артериялары базилярлы артерияны құрайды, алдыңғы жұлын артериясына қосылатын екі бұтақ, жұлынның артқы сымдарының бүйірлеріне қосылмайтын және бөлек жүретін екі артқы жұлын артериялары, сондай-ақ екі артқы төменгі ми артериялары. Омыртқалы артериялар тамырлайды : Сопақша ми заднее-нижние отделы мозжечка; верхние сегменты спинного мозга.
• сопақша мидың жоғарғы бүйір бөліктері (арқан тәрізді денелер, вестибулярлық ядролар, үшкіл беттің сезімталдық ядросы ); * мидың артқы бөлігі
Артерии вертебробазилярной системы: а - основные сегменты позвоночной артерии (V1-V4): 1 - подключичная артерия; 2 - общая сонная артерия; 3 - наружная сонная артерия; 4 - основная артерия; 5 - задняя мозговая артерия; 6 - затылочная артерия; б - кровоснабжение ствола мозга и мозжечка: 7 - основная артерия, мостовые ветви; 8 - внутренняя сонная артерия; 9 - задняя соединительная артерия; 10 - средняя мозговая артерия; 11 - передняя мозговая артерия; 12 - скорлупа; 13 - внутренняя капсула; 14 - хвостатое ядро; 15 - таламус; 16 - задняя мозговая артерия; 17 - верхняя мозжечковая артерия; 18 - лабиринтная артерия; в - поперечный срез моста; кровоснабжение: 19 - основная артерия; 20 - медиальные ветви; 21 - медиолатеральные ветви; 22 - латеральные ветви
1 - мозговая часть внутренней сонной артерии; 2 - средняя мозговая артерия; 3 - передняя мозговая артерия; 4 - передняя соединительная артерия; 5 - задняя соединительная артерия; 6 - задняя мозговая артерия; 7 - основная артерия; 8 - верхняя мозжечковая артерия; 9 - передняя нижняя мозжечковая артерия; 10 - задняя нижняя мозжечковая артерия; 11 - позвоночная артерия
• изменение психики - так называемая лобная психика (апатоабулический, расторможенно-эйфорический или смешанный варианты); • гиперкинезы мышц лица и руки (поражение переднего отдела хвостатого и чечевицеобразного ядер) гомолатерально ; • нарушение обоняния (обонятельный тракт) гомолатерально ; • расстройство мочеиспускания по центральному типу при двустороннем поражении.
• угнетение сознания ; • моторная афазия (центр Брока лобной доли), сенсорная афазия (центр Вернике височной доли) или тотальная афазия; • двусторонняя апраксия (при поражении нижнего полюса левой теменной доли); • контралатеральная гемианопсия. .
• зрительная агнозия (наружная поверхность левой затылочной доли); • таламический синдром: контралатеральные очагу гемианестезия, гемиатаксия, гемианопсия, таламические боли, трофические и эмоциональные нарушения и патологические установки конечностей (например, таламическая рука); • амнестическая афазия, алексия (поражение смежных областей теменной, височной и затылочной долей слева); • альтернирующие синдромы поражения среднего мозга (синдромы Вебера и Бенедикта); • нистагм; • симптом Гертвига-Мажанди ;
затылочная головная боль, головокружение, шум, звон в ушах, нистагм, фотопсии, ощущение «тумана» перед глазами; • нарушения дыхательной и сердечно-сосудистой деятельности; • контралатеральная гемиплегия и гемианестезия туловища и конечностей; • гомолатеральное нарушение поверхностной чувствительности на лице; • бульбарный синдром; • корешковый синдром на шейном уровне.
• головокружение, тошнота, рвота, икота; • гомолатеральный бульбарный парез: осиплость голоса, расстройства глотания, снижение глоточного рефлекса; • нарушение симпатической иннервации глаза - синдром Бернара- Горнера (поражение нисходящих волокон к цилиоспинальному центру) на стороне поражения; • мозжечковая атаксия; • нистагм при взгляде в сторону очага поражения; • болевая и температурная гемианестезия на туловище и конечностях (спиноталамический путь) контралатерально очагу.
Отток крови происходит по двум яремным венам. Яремные вены (лат. venae jugulares ) — парные, располагаются на шее и отводят кровь от шеи и головы.
Жоғарғы ми веналары - жоғарғы және төменгі - үлкен ми жарты шарларының қыртысынан және субкортикальды ақ заттан қан жинайды. Жоғарғы жағы жоғарғы сагиттальды синусқа, төменгі жағы көлденең синусқа және бас сүйек негізінің басқа синустарына құяды. Терең тамырлар субкортикалық ядролардан, ішкі капсуладан, ми қарыншаларынан қан ағынын қамтамасыз етеді және тікелей синусқа түсетін бір үлкен ми венасына біріктіріледі. Мишық веналары үлкен ми венасына және бас сүйек негізінің синусына түседі. Веноздық синустардан қан ішкі мойын веналары, омыртқа веналары, содан кейін иық веналары арқылы ағып, жоғарғы қуыс Венаға құяды. Сонымен қатар, қанның ағуын қамтамасыз ету үшін синустарды бас сүйегінің сыртқы тамырларымен байланыстыратын бас сүйегінің диплоикалық тамырлары мен эмиссиялық веналары, сондай-ақ бас сүйегінен бас сүйек нервтерімен бірге шығатын ұсақ тамырлар белгілі бір маңызға ие. Характерными особенностями вен мозга являются отсутствие в них клапанов и обилие анастомозов.
