Орындаған:Мамырбаев Нартай Тобы:ТЭк 21-2 Тексерген: Саргизова Гульзада
Әл-Фараби (870-950 жж.) – метафизика, этика, саясат және эстетика салаларына елеулі үлес қосқан исламның алтын ғасырының философы және ғалымы. Оның еңбегі грек философиясын ислам теологиясымен синтездеді және одан кейінгі ислам философиясына айтарлықтай әсер етті.
Әл-Фарабиге Аристотель әсер етті, оның философиясы болмыстың бірлігі концепциясы төңірегінде шоғырланды, ол барлық болмыс біртұтас, өзара байланысты жүйенің бөлігі деп есептеді. Ол сондай-ақ шындықтың иерархиялық құрылымының бар екеніне сенді, ең жоғары деңгейде Құдай, ал ең төменгі деңгейде материя бар. Әл-Фарабидің философияға қосқан үлкен үлестерінің бірі оның идеалды қоғам деп есептеген «кемел мемлекет» идеясы болды. Бұл қоғамда билеуші парасаттылық пен әділеттілік қағидалары бойынша билік жүргізетін философ болды.
Әл-Фарабидің әлеуметтік-этикалық көзқарасы әділеттілік пен парасаттылық негізінде құрылған қауым болған «ізгі қала» идеясына негізделген. Ол адам өмірінің түпкі мақсаты – ізгі қоғамда өмір сүргенде ғана жететін бақытқа жету деп есептеді.Әл-Фарабидің пікірінше, жақсы өмір сүру үшін адамдар батылдық, даналық, әділдік сияқты ізгі қасиеттерді бойына сіңіру керек еді. Ол сондай-ақ жеке адамдардың қоғамның жалпы игілігіне үлес қосуға моральдық міндеттемесі бар деп есептеді.
Әл-Фарабидің эстетикалық көзқарасына оның болмыстың бірлігі туралы философиялық ойлары әсер етті. Ол өнер мен әсемдік ғаламның бірлігінің көрінісі және адам жан дүниесіне үлкен әсер етеді деп есептеді.Әл-Фарабидің әсемдік ұғымы тек бейнелеу өнерімен шектеліп қалмай, өнердің барлық түрлеріне, соның ішінде музыка, поэзия, биге де қатысты. Ол сұлулық тәжірибесі жанды биіктетіп, ғаламды тереңірек тануға жетелейді деп есептеді.
Қорыта келгенде, әл-Фарабидің философиялық, әлеуметтік-этикалық, эстетикалық көзқарастары өзара байланыста болып, болмыстың бірлігіне деген сенімін көрсетті. Оның идеялары ислам философиясына қатты әсер етті және исламның алтын ғасырының интеллектуалдық және мәдени ландшафтын қалыптастыруға көмектесті.
