Тексерген: Тұрсынбаева Б.Ж. Орындаған: Кусманов А.К
теориялық және эмпириялық жүргізілу жиілігіне орай бір мәртелік және қайталанбалы танымдық мақсаттары мен міндеттеріне, ( пилотаждық, зондаждық ) зерттеу барысында алатын білім ауқымы мен тереңдігіне қарай баяндамалық және таңдамалық зерттеу масштабына орай жергілікті, аймақтық, жалпы мемлекеттік және халықаралық Бұл зерттеулердің қай-қайсысы да арнаулы даярлықты қажет ететін, күрделі, жан-жақты, көп салалы процесс.
Ол жүйелі үш негізгі сатыны құрайды : Әлеуметтік зерттеу бағдарламасын әзірлеуді ; Б астапқы социологиялы қ ақпараттарды жинауды ; Ж инақталған. деректерді өңдеп, талдауды, қорытуды және ұйғарым түйіп, ұсыныстар мен болжаулар жасауды қамтиды ;
Ол зерттелетін объектіні алдын-ала талдау негізінде ұсынылатын әлеум. деректер, құбылыстар мен процестер туралы ғылыми тұрғыдан дәлелді, әйтсе де, растау мен теріске шығаруды қажетсінетін әлеуметтік жорамалдар жасайды.
Экстраполюстеу (яки, ықтимал ауытқуларды есепке алу) ; модельдеу (тиісті үлгілерді жасау) ; эксперттік сауалдама (сарапшыларды сауалдамаға қатыстыру) ;
Осы әлеумттік болжам атауымен тікелей сабақтасып, желілесіп жатады. өйткені, ол әлеумттік даму процестерінің мақсат-міндеттерін, оны жүзеге асыру жолдарының ғылыми негізделген көрсеткіштерін қамтиды. Әлеум. жоспарлау қажеттілігі бір салаға тән ерекшеліктердің әлеумттік-эконмикалық мәселелермен тығыз байланыстылығынан туындайды.
Басқару жүйесінің маңызды бөлігі қоғамның қалыпты қызмет етіп, қолайсыз жағдайларға жол бермеу үшін әлеум. бақылаудың маңызы зор. Бұл — арнайы, жүйелі де тікелей қабылдап, түсінуге, таңдап алынған әлеум. объектінің нақты әлеуметтік зерттеулер үшін қажетті сипаттамаларын тіркеуге байланысты эмпириялық (нақты) деректерді жинау әдісі.
Ол — кең мағынасында, қоғамның бақылау түрлерін қамтиды, ол тар мағынада — әлеуметтік пікір, яғни адамның іс-қимылы мен тәртібіне берілетін баға ретінде түсіндіріледі. Әлеуметтік пікір мен қоғамдық сана өзара байланысты әрі адам мүддесінің материалдық жай-күйінен өрбиді. Көбінесе, әрқилы әлеуметтік топтардың бүгінгі күн проблемаларына, деректері мен құбылыстарына айқын немесе жасырын көзқарастары түрінде кездеседі.
