“Білім биржасы” зияткерлік ойыны Тәуелсіздік –ұлы ұғым Сыныптан тыс с айыс сабағы 6 “а,ә” сыныптары
Ойынға 6 адамнан тұратын 3 топ қатысады. Ойын 6 айналымнан тұрады. 1 айналым: Топтарды таныстыру. 1-топ: «Тәуелсіздік» 2-топ: «Жалынды Жастар» 3-топ: «Кемеңгер» 2 айналым: «Тарих сыр шертеді» топтарға 6 сұрақтан беріледі. 3 айналым: «Тәуелсіздік шежіресі» Семантикалық карта. 4 айналым: «Алтын қақпа» 5 айналым: «Кім жылдам?». 6 айналым:. Слайд қорғау 1. топ: «Жастар Елбасымен бірге». 2 топ: «Тәуелсіздік шежіресі» 3 топ: «Мемлекеттік тіл-менің тілім»
1 айналым: Топтарды таныстыру. 1-топ: «Тәуелсіздік» 2-топ: «Жалынды Жастар» 3-топ: «Кемеңгер»
2 айналым: «Тарих сыр шертеді» топтарға 6 сұрақтан беріледі. 1-топ: «Тәуелсіздік» 1. Біздің жерімізде ерте орта ғасырларда ірге тіккен алғашқы мемлекеттердің бірін атаңыз? 2. Түріктер қандай шаруашылықпен айналысқан? 3. Қазақстан жер көлемі жағынан әлемде нешінші орын алады? 4. «Ұлы» сөзінің оған қосылуы шығыс пен батыс өлкелерді байланыстырып жатуынан...... 5. Жәнібек пен Керей кімдер? 6. Қазақстан БҰҰ-ға кірген жылы?
2-топ: «Жалынды Жастар» 1. Ерте темір дәуірінде қазақ жерін мекен еткен ірі тайпалық одақтар? 2. Сақтарды «әлемдегі ең әділ, ең шыншыл» деп есептеген кімдер? 3. Тәуке ханның үш жүздің басын қосыпқұрылтай өткізіп отырған жері 4. 14 ғасырдың ортасында Шағатай ұлысы жерінде құрылған мемлекет? 5. Қазақ халқының, қазақ жүздерінің пайда болуы жайындаайтылатын аңыздардың бірі. 6. Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жер?
3-топ: «Кемеңгер» 1. Ақ Орда билеушісі Ұрыс ханның ұрпақтары кімдер? 2. Қазақ хандығының алғашқы ханы кім? 3. Қазақ хандығы ту тіккен жер? 4. Есім хан тұсындағы заңдар жинағы қалай аталады? 5. «Жарғы» сөзінің мағынасы? 6. Орта ғасырдағы Қазақстан жайлы құнды дерек қалдырған кім?
ІІІ-айналым. «Тәуелсіздік шежіресі» Семантикалық картаны толтырады.
1723-1727ж 1991ж. 1731ж. 1465-1466ж 1992ж. 7мамыр 1992ж. 4маусым 1986 жыл. 1992ж. 2наурыз Қазақ хандығының құрылуы + ҚР-ның Тәуелсіздігінің жариялануы + Кіші жүздің Ресейдің қоластына кіруі + «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» + Желтоқсан оқиғасы + БҰҰ-на ҚР-ның мүше болуы + ҚР-ның рәміздерінің қабылдануы + ҚР-ның Қорғаныс Мин.құрылуы +
ІV-айналым. «Алтын қақпа»айналымына өтеміз
1-топ: «Тәуелсіздік» Назарларыңа ұсынылып отырған «Ұлы тұлға – бала би» деген атақтан дана би деген атаққа ие болған, жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақ халқының атынан елшілікке жіберілген. Ол атақты адамның елшілікке барғанда айтқан сөздері бізге жеткен. Яғни, «Біз қазақ деген мал баққан елміз, бірақ ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз. Елімізден құт - береке қашпасын деп, жеріміздің шетін жау баспасын деп, найзаға үкі таққан елміз. Атадан ұл туса, құл боламын деп тумайды, анадан қыз туса күң боламын деп тумайды. Ұл мен қызды қаматып отыра алмайтын елміз.» Бұл ұлы адам кім?
2-топ: «Жалынды Жастар» Аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері, Түркістан қаласында дүниеге келген, Түркістан қаласында үш жүздің ханы болып сайланған. Ол билер кеңесінің құқығын едәуір шектеді. Сот билігін күшейте түсіп, қазақ билері мен батырларының беделіне арқа сүйеді. Рулар арасындағы алауыздықты тоқтатып, елдің егіншілікпен айналысуына қолдау көрсетті.ақын-жырау мен діни қызметкерлерге қамқорлық жасап отырды. Ол Қазақ хандығының қауіпсіздігі мен егемендігін қамтамасыз ету үшін Қытай мен Ресей империяларына тәуелділігін сөз жүзінде ғана мойындады. Оның басты мақсаты елдің дербестігін дипломатиялық шаралармен қалай да сақтап қалу еді және соған қол жеткізді. Бұл ұлы тұлға кім?
3-топ: «Кемеңгер» Бұл тұлғаның бастаған көтерілісі ірі көтерілістердің бірі еді. Оған үш жүздің қазақтары қатысты. Оған орыс зерттеушісі Майер «көзсіз ерлік тән еді» деп жазған. 1841 жыл үш жүздің басы қосылған жиында хан сайланды. Сөйтіп қазақ хандығын қайтадан қалпына келтірді. Ол туралы Нысанбай Жаманқұлұлы «Наурызбай-ХАНШАЙЫМ» өлеңін жазды. Ол бірнеше бағытта күрес жүргізді: Ресейдің патша үкіметіне, Қоқан және Хиуа хандықтарына қ арсы шайқасқан. Бұл ұлы тұлға кім?
V-айналым. «Кім жылдам?» ( топ басшылар жарысы). 1 минтта 10 сұраққа жауап беру. Әр дұрыс жауап 1 ұпай. Топбасшылар көк, сары, қызыл түстердің бірін таңдап жасырылған сұрақтарға жауап береді.
ҮІ-айналым. Слайд қорғау.Әр топ жұмыстарын қорғайды. Жақсы шыққан еңбектеріне 10 ұпай. 1-топ: «Тәуелсіздік» тобының тақырыбы: «Жастар Елбасымен бірге». 2-топ: «Жалынды Жастар»тобының тақырыбы: «Тәуелсіздік шежіресі» 3-топ: «Кемеңгер» тобының тақырыбы: «Мемлекеттік тіл-менің тілім».
Назарларыңызға рахмет !
