Өмір мәні
“ Өмір мәні дегеніміз не?” деген сұрақ біржауапты емес. Өйткені Жер планетасында 7 663 804 918 адам тұратын болса, бұл сұраққа сонша жауап болады. Адамның жан дүниесін терең зерттеген американдық психолог ғалым Джон Уотсон мынадай анық ақиқатты байқаған. Жас адам саналы ғұмырын бастамай жатып ауыр трагедияға ұрынып, оның бағалы тағдыры қайғы мен қасіретке айналғанда түпкі себебі біреу деген. Жап-жас өрімдей жігіт немесе қыз баласы өзінің өмірге не үшін келіп, не үшін өмір сүру керек екенін ұмытып, ақылы шатасқанда оның тағдыры қайғы мен мұңға тола бастайды. Сондықтан кез келген қоғамдық дерттен жас ұрпақты аман алып қалу үшін оларға өмірдің мәні мен тіршіліктің ақиқат тірегі туралы шындықтарды анықтап беру ең маңызды шаруа.
XX ғасырларда қайсыбір ойшылдар «өмірдің мағынасы барынша рахат көру», деп жауап берді. Амалын тапсаң азаптан қаш та, жеңіл жолмен бұл өмірдің ләззатын сорып жата бер. Бұл көзқарасты ғылымда « гедонизм» деп атайды. Гректің « хедоне » «рақат, ләззат» деген сөзінен шыққан. Ең қызығы бұл көзқарас өте өміршең болып шықты. Күні қазіргіге дейін өмірдің мәнін осылай кері түсіндіретін саяз адамдар қоғамда жетіп артылады. ХХ ғасырдың 40-50 жылдарында өмірдің мәні деген мәселе басқа қырынан қайта қаралды. Себебі, жаңа ғасырдың басындағы жұмыссыздық салдары адам санасына соққы боп тиіп, көп адам қайғы-қасіретке ұшырайды. Осы құбылысты дәл байқаған Американдық псхологтар « жексенбілік невроз» деген жаңа диагноз қояды. Психолог мамандарға келіп « біз жұмыс жасағымыз келеді, алайды жұмыс жоқ » деп шағымданған екен.
Егер сен бақыттың неден құралатынын іздесең, мәңгі бақытты бола алмайсың. Егер сен адам өмірінің мән-мағынасын іздеуді қоймасаң, онда өмір сүре алмайсың. А. Камю
Табысқа жетуге тырыспаңыз, өміріңіздің «мәні» болуға тырысыңыз! Альберт Эйнштейн. Өмір мәні тек бір нәрседе- ол күресу! Антов Чехов Өмір мәні неде? Біреуге қызмет етіп, жақсылық жасауда! Аристотель Өлімнен емес, бос өмірден қорқу керек! Бертольд Брехт Өмір үшін өмір мәнін жоғалтуға болмайды. Децим Ювенал Өмір мәні екіге бөлінеді- ішкі және сыртқы, сыртқы: отбасы, жұмыс, табыс. Ал ішкі түсініксіз және анық емес. Ол барлығында болады. Игорь Губерман
Өмір және өмір мәні деген ұғымдарды толығымен түсіну үшін адамзатқа сан жетпес жылдар керек. Сондықтан өз ойын өзіңе құнды болып, өмір мәнін өзің ұғын !
Кәсіби өзін – өзі анықтаудың міндеттері А қпаратты-анықтамалық немесе ағартушылық, диагностикалық (өзін – өзі тануға жәрдемдесу ) М оральді – эмоциялық ( таңдауда, шешім қабылдауда көмек көрсету )
Кәсіби өзін – өзі анықтаудың негізгі белгілері Формализация – кәсібилік дипломдарда, сертификаттарда, еңбек кітапшасында, еңбек нәтижелерінде және т. б. көрінеді. Қолайлы жағдайлар – әлеуметтік сұраныс, талапқа сай ұйымдар, құрал – жабдықтар және т. б.
Е. А. Климов кәсіби өзін -өзі анықтаудың екі кезеңін бөліп көрсетті Гностикалық деңгей - с ананы және сана-сезімді қайта құру Адамның әлеуметтік мәртебесінің нақты ( шынайы ) өзгеруі
Тұлғаның к ə сіби қалыптасу м ə селесін терең зерттеген отандық психологтардың бірі Т.В. Кудрявцев тұлғаның мамандыққа қатынасы мен іс - ə рекеттің орындалу деңгейін кезеңдерді бөлу критерийлері ретінде алды. Ол кезеңдердің төрт түрін бөліп көрсетті: К ə сіби ниет, (ой) оның пайда болуы мен қалыптасуы ; К ə сіби білім беру ж ə не к ə сіби іс - ə рекетке дайындық; Мамандыққа кірісу, оны белсенді меңгеру ж ə не өндірістік ұжымнан өз орнын табу; К ə сіби еңбекте тұлғаның толық жүзеге асуы
К ə сіби бағдарлану кезеңдері (Е.А. Климов бойынша ) Оптация кезеңі ( 12-17 жас ) – к ə сіби өмірлік жолын саналы түрде таңдауға дайындық К ə сіби дайындық кезеңі (15-23 жас ) – болашақ к ə сіби іс - ə рекет икемділігіне үйрену, қажетті білім алу К ə сіпқойдың даму кезеңі (16-23 жастан бастап зейнеткерлікке дейін ) – к ə сіби қауымдастықтардағы тұлғааралық қарым-қатынас жүйесіне кіру ж ə не іс - ə рекет субьектісінің ə рі қарай дамуы
Э.Ф.Зеер кәсіптік қалыптасу дағдарыстарының мынадай негізгі факторларын бөліп көрсетті:
