Адамның кәсіби іс-әрекетке жағымды қатынасы адамды іс-әрекетке ынталандыратын күштердің, оның белсенділігінің себептерін талдаумен байланысты. Қатынастар теориясы негізінде қатынастар ерекшеліктерінің 3 аспектісін қарастыруға болады : ( Б.Г.Ананьев, В.Н.Мясищев, А.Ф.Лазурский, С.П.Франк, А.Н.Леонтьев, В.И.Чирков ): - когнитивтік аспект ( пән саласының сипаттамасы ); - аффективтік аспект ( нақты белсенділікті қамтамасыз ететін мотивтердің сипаттамасы ); - мінез-құлық аспектісі ( адам белсенділігінің қажеттілік аумағы ).
1-деңгей : Аштық, шөлдеу, ұйқы, демалу және физикалық тәуелсіздік сияқты физиологиялық қажеттіліктер келесі деңгейге ауыспай тұрып қанағаттандырылуы керек. 2-деңгей: Қауіпсіздікке деген қажеттілік болашағы болжанған және бірізділікке негізделген өмір болуын көздейді. Егер де олар қанағаттандырылмаса, адамдар өз әлемін қорғап, жоғары деңгейлі қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін бар күшін жұмсайды. Ал қанағаттандырылса, адамдар үшінші деңгейге ауыса алады.
3-деңгей: Махаббатқа деген қажеттілік және біреуге қажет екеніңді сезіну адамдарды жылулық және жолдастық қарым-қатынастарға жетелейді 4-деңгей: Құрмет көрсетілуін қажетсіну жігер-күшке, жетістіктер мен шеберлік, құзыреттілікке ие болу ниетіне жол ашады. Бұған сенім, тәуелсіздік, абырой және мәртебені де жатқызуға болады. 5-деңгей: Өзін өзі таныта білу – дарын, қабілеті мен әлеуетін толық көрсете білу.
Маслоу оқуды өзін өзі көрсетудің бір жолы ретінде қарастыруға болады деп ойлайды. Өзін өзі көрсету басты мақсат болғанымен, басқа сатылармен байланысты мақсаттар да басымдыққа ие бола алады. Бұған жұмысты аяқтағаннан алатын рахат сезімі мен импульстарды бақылауды жатқызуға болады.
Мен Тұжырымдамасы Карл Роджерс «мен» тұжырымдамасын және жеке тұлғамен, оның тәжірибесімен қарым - қатынас жасау маңыздылығын дамытты, сондай-ақ білім беру қисын мен интуиция, зияткерлік пен сезімді қамтиды деген идеяны өрбітті. Оның ойынша, елеулі немесе тәжірибеге негізделген оқудың сипаттамасы төмендегідей : • «Оқу барысында жүретін сезіну және тану аспектілерінің екеуінде де адамның жеке өзінің араласуын көздейді. • Өз бастамасы бойынша жүзеге асырылады. Түрткі немесе стимул сырттан жасалған күннің өзінде де, жетістікке жету, оны түйсіну және түсіну сезімі іштен шығады. • Ол ауқымды, сонымен бірге оқушының жүріс-тұрысы, қарым-қатынасы, тіпті жеке тұлғасындағы ерекшеліктерді анықтайды. • Оны өз қажеттіліктеріне жауап бере ме, қалаған білімін алуға жетелей ме, өзі білмейтін салаларды анықтай ма деген сияқты аспектілерді қарастыра отырып оқушылар бағалайды. Бағалау негізі оқушының өзіндік пайымдарына негізделеді. • Оның мән i – мағынасында. Мұндай оқу орын алған жағдайда оқушы үшін оқудың мағынасы жалпы тәжірибе ретінде түзіледі» ( Rogers, 1983).
Демек, «мен» тұжырымдамасы б i зд i алға жылжытатын және б i зд i ң м i нез-құлықтарды бағыттайтын, өзін өзі өзгертуге жетелейтін әлеуметт i к стимул болып табылған әртүрл i жеке сипаттамалары бар барлық танымдық және аффекттік компоненттерд i ң үйлесуі болып табылады
Білім беруді ақпарттандырудың маңызды факторы Интернетпен жұмыс жасау қабілеті. Білімді ақпараттандыру дәстүрлі тарих оқу курсын, басқа пәндерді оқытуда қолданылатын ақпараттандыру әдістерін, технологиялары мен құралдарын қайта қарастыруды талап етеді. Тарих пәнінің әдістері мен құралдары көмегімен болашақ маман қандай ақпараттық ресурстар, олар қай жерде бар, оларға кіру мүмкіндігі қалай және оларды өзінің кәсіби қызметінің тиімділігін арттыру мақсаттарына қалай пайдалануына болады деген сұрақтарға жауап алуды үйренуі тиіс. Білімді ақпараттандырудың тағы бір бағыты білімді ақпараттандыру технологиялары мен құралдарын жасау мен қолдану бойынша білікті мамандар дайындау болып табылады. Білімді ақпараттандырудың екі негізгі мақсаты бар. Біріншісі – білім қызметінің барлық түрлерінің тиімділігін арттыру. Ал екіншісі — ақпараттық қоғамда адамды өмірге қатыстырудан, ақпараттық технологияларды кәсібиқызмет пен күнделікті өмірге пайдаланудан тұратын білімді ақпаратандыру айтамыз. Ақпараттық және телеқатынастық технологияларды пайдалану олардың деңгейін тек сапалы түрде көтеріп қана қоймай, сонымен қатар бітірушілер кәсіпкерлігінің артуына да әсер ететіндігі баршаға мәлім.
Лев Выготскийдің әлеуметтік-мәдени теориясы Әлеуметтік-мәдени теория Выготский кәмелетке толмағандардың өзін қоршаған қоршаған ортаға белсенді қатысуын атап өтеді когнитивті дамыту бірлескен процестің жемісі. Лев Виготский ( Ресей, 1896-1934 жж.) Балалар өздерінің оқу әрекеттерін әлеуметтік өзара әрекеттесу арқылы дамытады деп тұжырымдады : олар жаңа және жақсы когнитивті дағдыларды олардың өмір жолына түсудің логикалық процесі ретінде алады.
Оқыту және « жақын даму аймағы » Выготскийдің әлеуметтік-мәдени теориясы бойынша, ересектердің немесе ең озық құрдастардың рөлі - бұл құрылымды мінез-құлық және когнитивті дағдыларды бойына сіңіре отырып, баланың осы қырларын игеруіне дейінгі қадамда баланың оқуын қолдау, бағыттау және ұйымдастыру. талап етеді. Бұл бағыт кішкентайларға даму аймағынан өтуге көмек ұсынуда тиімді проксимальды ( ZDP), біз мұны олар қазірдің өзінде жасай алатын және өздігінен қол жеткізе алмайтын нәрселер арасындағы алшақтық деп түсінуге болатын еді. Белгілі бір тапсырманы орындау үшін ZPD- де тұрған балалар оны дербес орындауға жақын, бірақ олар ойлаудың кейбір кілттерін біріктіруі керек. Алайда, тиісті қолдау мен басшылықтың арқасында олар жұмысты сәтті орындай алады. Оқу үшін ынтымақтастық, қадағалау және жауапкершілік қаншалықты қамтылған болса, бала өзінің жаңа білімі мен білімін қалыптастыру мен бекітуде барабар ілгерілейді.
Құрылыс метафорасы Выготскийдің әлеуметтік-мәдени теориясының бірнеше ізбасарлары бар ( мысалы : Вуд, 1980; Брунер және Росс, 1976). құрылыс 'Осы оқу режиміне сілтеме жасау үшін. The құрылыс Ол баланы сыртқы көмексіз орындай алғанша, оны орындау үшін баланы қамтамасыз ететін ересектердің ( мұғалімдердің, ата-аналардың, тәрбиешілердің...) уақытша қолдауынан тұрады. Лев Виготский жасаған теориялардан бастайтын зерттеушілердің бірі, Gail ross, балаларды оқудағы орман процесін практикалық түрде зерттеді. Үш пен бес жас аралығындағы балаларға нұсқау беріп, Росс бірнеше ресурстарды пайдаланды. Ол бұрын сессияларды бақылап, назар аударатын және тапсырманы орындау мүмкін екенін көрсету үшін студенттерге баяу және сахналандырылған презентацияларды қолданды. Доктор Росс осылайша барлық болатын нәрсені болжауға жауапты болды. Ол балалар тапсырманың барлық бөліктерін әрқайсысының бұрынғы қабілеттеріне сәйкес келетін күрделілік пен шамада жұмыс жасады.
Әлеуметтік-мәдени теория: контекстте Орыс психологы Лев Выготскийдің әлеуметтік-мәдени теориясы білім беру мен когнитивті дамуды бағалауға үлкен әсер етеді. Баланың әлеуетін көрсететін ZPD негізіндегі тестілер көбінесе баланың қол жеткізген білімі мен оқуына баса назар аударатын стандартталған интеллект тестілеріне баға жетпес балама ұсынады. Осылайша, көптеген балалар кеңес берудің пайдасын көреді әлеуметтік-мәдени және Выготский дамыған деп ашыңыз. Контексттік перспективаның тағы бір іргелі үлесі болды дамудың әлеуметтік аспектісіне баса назар аудару. Бұл теория мәдениеттегі немесе мәдениетке жататын топтағы балалардың қалыпты дамуы басқа мәдениеттер мен қоғамдардың балалары үшін барабар норма болмауы мүмкін ( сондықтан оны экстраполяциялау мүмкін емес ) деп қорғайды.
Өздігінен реттелетін оқыту дегеніміз не? Студент мүмкіндігі болған кезде өзін-өзі реттейтін оқыту туралы айтамыз оларды оқуға қатысатын танымдық және эмоционалды процестерді әдейі басқарыңыз. Оқушы өзінің эмоционалды жағдайын реттеп, мақсатына жету үшін өзін ұйымдастыра отырып, оқу кезінде тиімді және тиімді деп санайтын стратегияларды таңдай алады. Өзін-өзі реттеу қабілеті оқу үлгерімі мен оқушылардың үлгерімімен тығыз байланысты.
Өзін-өзі реттейтін оқыту идеясы туралы ең көрнекті зерттеушілердің қатарында Барри Циммерманның бейнесі кездеседі, өзін-өзі реттеу - бұл ақыл -ой қабілеті емес немесе оқу үлгерімінің синонимі емес, керісінше студенттің ақыл -ой қабілеттерін, қандай болса да, академиялық қабілеттерге айналдыратын, өзін-өзі басқаратын процесс. Өздігінен реттелетін оқыту ақыл -ой шеберлігін игеруді ғана білдірмейді, сонымен бірге ол өзін-өзі сезіну мен өзіндік мотивацияның болуымен де байланысты. Кез-келген дәстүрлі білім беру контексінде жаңа студенттердің өз нәтижелерін салыстыра отырып, басқалардың пікірлеріне сүйенетінін және басқалармен салыстырғанда олардың қаншалықты жақсы немесе нашар болғанын байқау жиі кездеседі. Бұл типтегі студенттер әдетте өздерінің « сәтсіздіктерін » туа біткен кейбір жетіспеушіліктерімен байланыстырады, олар оны түзете алмайды. Керісінше, оқуды басқаруды білетін тәжірибелі студенттер қателіктерін қалай түзетуге және әлсіз жақтарын жақсартуға назар аудару үшін қашан және неге сәтсіздікке ұшырағанын анықтайды.
Оқушылардың өзін-өзі реттейтін ерекшеліктері Біз айтқанымыздай, өзін-өзі реттеу кейбіреулерге жай ғана тән қасиеттер емес, ал басқалары туылғаннан емес. Бұл қабілетті үйретуге болады егер біз жақсартылған болса, оқуды тиімді және дербес етуге мүмкіндік беретін мүмкіндіктерге тоқталатын боламыз. Оқытуды өзін-өзі реттейтін студенттер жаңа мазмұнды алу процесіне белсенді қатысады, осылайша бұл білімді жеке тұлға етіп қана қоймай, тереңдетеді. Өзін-өзі реттейтін оқушылар көрсетеді метатану дағдыларын дамыта отырып, оқу процесіне белсенді қатысу, олардың эмоцияларының процеске әсерін бақылау және олардың уәждері мен мінез-құлықтарын реттеу. Осылайша, өзін-өзі реттемейтін студенттерге осы дағдыларды үйрету және үйрету оларды оқуды басқарудың құралдарымен қамтамасыз етеді, нәтижесінде жоғары оқу үлгерімі пайда болады.
1. Танымдық стратегияларды қолдану Өзін-өзі реттейтін оқытуды көрсететін оқушылар қалай қолдануды біледі, анықтайды және біледі ақпаратты түсінуге, өңдеуге, жүйелеуге, өңдеуге және алуға мүмкіндік беретін когнитивті стратегиялар сыныпта көрген немесе академиялық ресурстардан алынған мазмұн. 2. Метатану қабілеттерін дамыту Бұл студенттер метакогнитивті дағдыларды дамытады орындайтын тапсырманы қалай жоспарлау керектігін білу Немесе академиялық жұмыс түрінде немесе зерттеудің өзі. Олар қойылған мақсатқа жету үшін қажетті әр түрлі психикалық процестерді бағыттайды. 3. Эмоционалды бақылау Өзін-өзі басқаратын студенттер оқуға жағымды эмоцияларды дамытады, өзгертеді және басқарады және тапсырмаға деген ынта, ынта, рахат және қанағат сезінеді. 4. Тапсырмаларды жоспарлау Өзін-өзі басқаратын оқушылар үй тапсырмасын орындау үшін қанша уақыт кететінін болжап, тиісті түрде жоспарлайды, олардың оқуы үшін қолайлы ортаны таңдап, мазмұнын түсінбеген немесе күмәнданған жағдайда, мұғалімге немесе басқа сыныптастарына осы сұрақтар бойынша жауап беруге жеткілікті.
Адами капитал дегеніміз – адамның еңбек ету мүмкіндігін, еңбек өнімділігі мен сапасын көтеретін біліктілік пен қабілетке салынатын капитал. Инновация ( жаңалық жарату ) - қазіргі ойлау үлгісі мен дәстүрлі таным ерекшелігіне ұқсамайтын жаңа ойлау жүйесін тауып шығару.
Қазақстан қоғамының негізгі экономикалық тұрақтылығын шикізат қамтамасыз етіп тұр.
БІЛІМ ДЕНСАУЛЫҚ КӘСІБИЛІК
