Орында ған: Кузеева Ж. Тексерген: Хасенова К.Е. Қаржылық нарықтар
Бюджеттік құралдардың қалыптасу, бөлісу және пайдалану процестерін пайдалану процестерін басқару бюджеттік жоспарлау мен болжамдау арқылы іске асырылады. Бюджеттік жоспарлау мен болжамдаудың ролі мен мәні бюджеттік құралдарды қалыптастыру мен олардың негізгі мақсаттарда, яғни әлеуметтік реформаларды дамыту мен әрі қарай тереңдетуге, білім мен денсаулық сақтауды дамытуға, индустриалды - инновациялық дамуға, аграрлық сектордың дамуына, пайдаланудағы мемлекеттің мүмкіндіктерін анықтайтын адресті қаржылық жоспар – бюджетті құрғанда көрінеді.
Бюджеттік жоспарлау қаржылық жоспарлаумен, бюджеттік арнаулардың мақсаттық сипаттарымен, резервтердің барлығымен және кірістер мен шығындардың теңгерушіліктермен өзара талаптарына сәйкес болуы тиіс. Жоспарлау процесінің негізгі мақсаты – ол төлемдердің әрбір түрі бойынша салықтар мен басқа да кірістердің жылдық түсімін анықтау және әр түрлі деңгейдегі бюджеттер арасында кірістерді дәйекті бөлісін қамтамасыз ету. Кірістер мен шығындарды басқарудың мағанасы тиісті өкілетті органдардың мемлекеттік бюджетке салықтар мен түсімдердің түсуін болжамдау, талдау мен бақылау жөніндегі жұмыстарын ұйымдастыру мен басшылық ету, бюджеттік құралдарды тиімді жұмсау және мемлекеттік бюджеттің кірістік пен шығындық бөлімдерін атқару жөнінде есеп дайындаумен тұжырымдалады.
— орталықтандырылған және орталықтандырылмаған қаржылық жоспар арасындағы қажетті арақатынас пен жалпы қаржылық қатынастарды анықтау ; — бюджет процесінің әрбір қатысушыларының елдің дамуын қаржылық қамтамасыз етудегі қатысу дәрежесін тағайындау ; — қаржы ресурстарының жалпы көлемін тағайындау мен оларды мемлекеттік мекемелер мен бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бойынша бөлу ; — салалар, іс - әрекет салалары мен экономика секторларының қаржы жоспары негізінде мемлекеттік бюджет кірістерінің жалпы көлемі мен әртүрлі көздер арқылы түсетін кірістер көлемін анықтау ; — бюджеттің жалпы және шығын түрлері бойынша шығындар көлемін анықтау.
— кірістер мен шығындардың барлық түрлері бойынша контингентердің болжамдық мөлшерін анықтау ; – әрекеттегі заңнамаларға сәйкес бюджет жүйесінің деңгейлерібойынша реттеуші кірістердің бөлісі ; — қаржылық жәрдем мен бюджеттік қамсыздандыруды теңестіру себебінен жоғары және төмен тұрған бюджеттер арасында арақатынасты дайындау.
Кірістер болжамдау процесінің ір түрлі бастапқы мәліметтерпайдалану бойынша тізбектелген кестесін келесі түрде көрсетуге болады : Кірістер мониторингі : болжамды нақты түсімдермен салыстыру болжамды анықтау. Мәліметтерді жаңарту : салық түрлері мен төлемдердің ай бойы түсімдері аймақтар дамуының көрсеткіштері Заңнамалық база мен экономикалық ахуалды талдау : аймақтар бойынша экономикалық ахуал. заңнамалардың өзгерістері Кірістер болжамы : болжамды қалыптастыруға қажетті көрсеткіштер есептемелер
