“Бағалау критерий.”
Сыныптағы бағалау тек қана техникалық тәсіл емес. Мұғалімдер жазбаша немесе ауызша түрде баға қою жолымен бағалайды. Олар қолданатын кез келген нысанның артында тек қана объективті немесе жеткілікті дәрежеде объективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес, сондай-ақ баланың дамуы, оқуы және уәжі туралы түсінік, сонымен қатар өзін-өзі бағалау, қабілеттілік және күш-жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жатады. Александер, 2001
Оқытуды, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жа қ сарту мүмкіндіктерін анықтайтын бағалау формативті немесе Оқыту үшін Бағалау (ОүБ) болып табылады. Бағалау Егер бағалау мақсаты жіктеу, сертификациялау немесе оқытуды жылжыту үшін оқыту қорытындысын шығару болса, онда өзінің функциясы бойынша бағалау жиынтық болып табылады және кейде оны оқытуды бағалау деп атайды.
Блум, Бенджамин (ағыл. Benjamin Bloom) (1913-1999) Америкалық психолог, оқыту әдістерін зерделеген. 1942 жылы Чикаго университетінде доктор дәрежесін қорғаған. 1965-66 жылдары Ағарту ісін зерттеушілер бірлестігінің президенті болған. «Адами мінездемелер тұрақтылығы мен өзгеруі » және « Білім мақсаттарын жіктеу ». ХХ ғасырдың 60-70 жылдары АҚШ-тың көптеген білім беру мекемелері тұжырымдамасын қабылдаған,
Г. А. Цукерман « Сиқырлы сызғышы »
Жоғары деңгей Орта деңгей Төмен деңгей Өте жоғары деңгей Г. А. Цукерман « Сиқырлы сызғышы »
Ұстанымдар негіздері: 1. Бағамен оқушының жұмысы бағаланады. 2. Дескрипторлар оқушыға алдын-ала белгілі болуы шарт. 3. Оқушы өз білім деңгейін анықтай алуы қажет. 4. Нақты білімділік мақсатты бағалауы қажет.
алдын-ала ұсынылған бағалау шкаласы; анық, айқындылығы; бағаның әділдігі; өзін бағалауға мүмкіндіктің берілуі Критериалды бағалаудың басты ерекшелігі:
Пәні : Математика Тақырыбы : Тік төртбұрыштың ауданы Мақсаты : S = а*в. формуланы пайдаланып, тік төртбұрыштың ауданын табуға үйрету. Бағалау критерии : - Тік төртбұрыштың анықтамасын білемін.(1 балл) - Тік төртбұрыштың ауданың білемін (1 балл) - Ауданның өлшем бірлігін білемін(1 балл) Тік төртбұрыштың ауданың табу формуласын дағы а, в, S нені білдіретінін білемін(1 балла) - Тік төртбұрыштың ауданың табу формуласын білемін (1 балл) - Есептің шартын құруды білемін (1 балла) Тік төртбұрыштың а және в қабырғалары белгілі болған жағдайда есепті шығара аламын.(2 балла) - Тік төртбұрыштың ауданың табуға есеп құрастыра аламын (2 балла) 0-4 балл - « 2 » 5-6 балл - « 3 » 7-8 балл - « 4 » 9 – 10 балл - « 5 »
Критерий Дескриптор Жетістік А (мах 3) Білу, түсіну Шығарма мазмұнын толық игеру. 1 Жүйелі мазмұндай білу. 1 Кейіпкерлерін ажыратып, қосымша сұраққа жауап беру. 1 В (мах 3) Қолдану, талдау Шығарма мазмұны бойынша сұрақ қоя білу. 1 Шығарманың оқиға желісін талдау. 1 Шығарма идеясын ажырата білу. 1 С (мах 4) Жинақтау, бағалау Тақырыпқа сай тұжырым жасай білу. 1 Негізгі ойға байланысты өзіндік ой-пікірін түрлі формада білдіре алуы. 1 Ой жүйелігі. 1 Тіл байлығы 1 Бағалау шкаласы «5» - 9 - 10 ұпай «4» - 7 - 8 ұпай «3» - 5 - 6 ұпай «2» - 0 - 4 ұпай
Критерий Жетіс тік Дескриптор Мазмұны (4 үпай) 1 Мәтінді түсінбеген, тақырыпты аша алмады. 2 Мәтінді түсінген, мазмұндауда жоспардан ауытқу бар. 2 Мазмұны тақырыпқа сай, көптеген фактілер бұрмаланған. 3 Мазмұны тақырыпқа сай келеді,бірақ ойын баяндауда дәлсіздіктер кездеседі. 3 Мазмұны тақырыпқа сай, бірақ қажетті қорытындылар жасай алмады. 4 Мазмұны тақырыпқа сай,мәтінді толық түсінген, тақырып ашылған, өзіндік ой- пікірін орынды қолданған. 15 Сөздік қоры (4ұпай) 1 Оқушының сөздік қоры өте жұтаң, сөздердің орын тәртібі сақталмаған. 2 Сөйлемдері қысқа, сөйлемдер арасындағы байланыс сақталмаған. 3 Сөздік қоры дамыған, бірақ сөз қайталаулар кездеседі. 4 Оқушының сөздік қорының кең екендігі байқалады.Сөз қайталаулар, орынсыз қолданылған сөздер кездеспейді.Ойы жүйелі. 10 Мазмұндамада жіберілген қателерді бағалау (5 ұпай) 1 5 орфографиялық, 3 пунктуациялық қате кездеседі. 2 4 орфографиялық, 2 пунктуациялық қате кездеседі 3 3 орфографиялық, 1 пунктуациялық қате кездеседі 4 2 орфографиялық, 1 пунктуациялық. 5 1 жеңіл орфографиялық немесе 1 пунктуациялық қате кездеседі. 15
1.Фундамент – 1 балл 2.Баспалдақ – 1 балл 3. Есік – 1 балл 4. Терезе - 1 балл 5. Шатырдағы терезе – 1 балл 6. Сусарқылудың құбыры– 1 балл 7. Шатырдағы құбыр– 1 балл 8. Үй айналасындағы шөптер – 1 балл 9. Үй айналасындағы гүлдер – 1 балл 10. 3 түстен кем емес– 1 балл Ең жоғары балл- 10 0-4 балл - «2» 5-6 балл - «3» 7-8 балл - «4» 9 – 10 балл - «5» Бағалау критерий:
Негізгі бағалауда барлық критерийлер барынша қолданылуы керек. Критерий оқушының жас ерекшелігіне, бағдарламаға сай алынады. Әрбір жетістік балмен және дескриптор арқылы белгіленеді. Тоқсан соңында әр критерий бойынша негізгі бақылаудан алынған орташа балл есептелінеді. Қолданылуы:
Мазмұндама - оқушының тіл мен әдебиеттен алған білімдерін тексерудің негізгі нысандарының бірі. Мазмұндама арқылы баланың өз ойын жүйелі баяндай білу қабілеті мен тіл байлығы, сауаттылық деңгейі айқын көрінеді. Мазмұндаманы бағалауда оқушы жұмысының мәтін мазмұны мен негізгі ойға сәйкестігі, тақырыптың толық ашылуы, баяндау жүйесі ескеріліп, сөздік қорының деңгейіне, сөйлем құрылысына, мәтіннің стильдік біртектілігіне, шеберлігіне назар аударылады. Мазмұндаманың анықтамасы:
Сөздік қорының орынды пайдалануы. Синоним, антоним, омоним, тұрақты сөз тіркестерін тәжірибе жүзінде қолдана білу. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс пайдалану. Өз ойын грамматикалық тұрғыдан дұрыс, логикалық бірізділікпен жеткізе білуі. Өздігінен қорытынды жасау. Осы талаптарды жүзеге асыруы тек жазылым әрекеті арқылы емес, оқылым, тыңдалым, айтылым әрекеттері негізінде іске асады. Талаптары:
А критерийі Жаңа ақпаратты түсіну және меңгеру. В критерийі Жаңа ақпаратты талдау және мәтінмен жұмыс. С критерийі Стиль және тілді қолдану.
Критерий Жетістіктердің ең жоғарғы деңгейі А Түсіну 6 В Талдау (мәтінмен жұмыс) 6 С Стиль және тілді қолдану 8 Барлығы 20 Оқушының оқу жетістігін бағалау критерийі
Критерий Жетістік Дескриптор А ( max 6) Түсінуі 0 Тапсырма бойынша берілген критерийлерді орындай алмады. 1 Мәтінді түсінбеген, тақырыпты аша алмады. 2 Мәтінді түсінген, мазмұндауда жоспардан ауытқу бар. 3 Мазмұны тақырыпқа сай, көптеген фактілер бұрмаланған. 4 Мазмұны тақырыпқа сай келеді,бірақ ойын баяндауда дәлсіздіктер кездеседі. 5 Мазмұны тақырыпқа сай, бірақ қажетті қорытындылар жасай алмады. 6 Мазмұны тақырыпқа сай,мәтінді толық түсінген, тақырып ашылған, өзіндік ой- пікірін орынды қолданған. Мазм ұндаманы критериалды бағалау
Критерий Жетістік Дескриптор В ( max 6) Талдау, Мәтінмен жұмыс 0 Тапсырма бойынша берілген критерийлерді орындай алмады. 1 Оқушының сөздік қоры өте жұтаң, сөздердің орын тәртібі сақталмаған. 2 Сөйлемдері қысқа, сөйлемдер арасындағы байланыс сақталмаған. 3 Абзац арасындағы байланыс сақталмаған 4 Сөздік қоры дамыған, бірақ сөз қайталаулар кездеседі. 5 Тіл байлығы әдеби тіл нормасына сай, бірақ ой жүйесінде ауытқулар бар. 6 Оқушының сөздік қорының кең екендігі байқалады.Сөз қайталаулар, орынсыз қолданылған сөздер кездеспейді.Ойы жүйелі.
Критерий Жетістік Дескрипторлар С ( max 8) СТИЛЬ және тілді қолдану 0 Тапсырма бойынша берілген критерийлерді орындай алмады. 1 10 орфографиялық, 6 пунктуациялық қате Стилдік біркелкілік сақталмаған,сөйлем құрылысы бір үлгіде. 2 8-9 орфографиялық, 5 пунктуациялық қате Стилдік біркелкілік сақталмаған,сөйлем құрылысы бір үлгіде. 3 7 орфографиялық, 4 пунктуациялық қате кездеседі. Стильдік ауытқулар бар. 4 5 орфографиялық, 3 пунктуациялық қате кездеседі. Стильдік ауытқулар бар. 5 4 орфографиялық, 2 пунктуациялық қате кездеседі. Стильдік ауытқулар бар. 6 3 орфографиялық, 1 пунктуациялық қате кездеседі. Стильге сай жазылған. 7 2 орфографиялық, 1 пунктуациялық. Стильге сай жазылған. 8 1 жеңіл орфографиялық немесе 1 пунктуациялық қате кездеседі.Стиль бірлігі сақталған.
«5» - 17 - 20 балл (100%-89%) «4» - 14 - 16 балл (75%-88%) «3» - 12 - 13 балл (61%-74%) «2» - 0 - 11 балл (60%-дан төмен ) Бағалау шкаласы:
Сыныбы: 7 “В” Орындалған тапсырма:Мазмұндама (негізгі бағалау) Қолданған критерийлер: А, В, С Жұмыстың талдауы: А В С 88 % 77% 72% Назар аудару Қорытынды бөлімінде ой-пікірін өзіндік орынды қолдану. Сөздік қорды молайту. Көркемдегіш құралдарды көп қолдану. Сөздердің жазылу емлесіне көңіл аудару.
№ Аты – жөні Негізгі бағалау А В С Балл Баға 1 1- оқушы 5 5 7 17 5 2 2- оқушы 5 6 6 17 5 3 3- оқушы 6 5 7 19 5 4 4- оқушы 6 4 4 14 4 5 5- оқушы 6 4 6 16 4 6 6- оқушы 4 4 5 13 3 Жұмыстың орындалуы: Білім сапасы: 88% 77% 72% 80% 83% жиынтық бағалаудың қорытындысы:
Мұғалім үшін: Әрбір оқушының өзгешелігін ескере отыра жеке білім алу траекториясын құру. Оқушы үшін: Берілген бағалау критерийлерін түсіну,қолдану,жұмысын бағалай білуі. Ата-ана үшін: Баланың білім алуындағы өсу деңгейін қадағалауы. Кри териалды оқытудың маңыздылығы:
Құрметті әріптестер! Алдағы уақытта оқушылардың пәндік жұмыс жасауына критерий жазуларыңызды сұраймыз. Үй тапсырмасы:
Благодарю за внимание! Thank You ! К өңіл қойып тыңдағаны ңы зғ а рахмет !
