Boyovut tuimanidagi 18-umumta’lim maktabi Matematika va informatika o`qituvchisi Jalillova B arno Rahmatovnaning 7-sinf geometriya fanidan “ Uchburchak tengligining ikkinchi (BTB) alomati ” mavzusida bir soatlik dars taqdimoti
Uchburchak tengligining ikkinchi (BTB) alomati
Tezkor savol-javob Geometriya so’zining ma’nosi. Tekislikdagi geometrik shakllarning xossasini o’rganuvchi geometriyaning bo’limi. Nilni jilovlagan o’zbek allomasi. Geometriyaning asosiy tushunchalari. Ikki nuqtadan nechta to’g’ri chiziq o’tkazish mumkin ? Bitta nuqtadan nechta to’g’ri chiziq o’tkazish mumkin ? To’g’ri chiziqning ikki nuqtasi orasidagi qismi. To’g’ri chiziqning bir nuqtasidan bir tomondagi qismi. Nuqta va undan chiquvchi ikki nurdan iborat shakl. Burchakni uchidan chiqib, uni teng ikkiga bo’luchi nur. Burchak o’lchash asbobi Burchak o’lchov birligi Yoyiq burchak necha gradus To’g’ri burchak necha gradus To’g’ri burchakdan katta burchak To’g’ri burchakdan kichik burchak Ikki to’g’ri chiziq kesishishidan hosil bo’lgan teng burchaklar Qo’shni burchaklar yig’indisi Hamma tomoni teng uchburchak Ikki tomoni teng uchburchak Uchburchakning uchidan qarshisidagi tomoniga tushirilgan perpendikulyar Uchburchakning uchini qarshisidagi tomoni o’rtasi bilan tutashtiruvchi kesma Biror nuqtadan teng uzoqlashgan nuqtalardan iborat yopiq shakl Aylana markazidan ixtiyoriy nuqtasigacha masofa Aylanani ixtiyoriy ikki nuqtasini tutashtiruvchi kesma Aylana chizuvchi asbob Tekislikda kesishmaydigan to’g’ri chiziqlar
A C V K L M P F S R H D U
Sodda yopiq siniq chiziq Ikki tomoni teng Asosidagi burchaklari teng Asosiga tushirilgan bissektrisa ham mediana, ham balandlik bo`ladi Teng yonli uchburchak bo`ladi
( Uchburchaklar tengligining BTB alomati ). Agar bir uchburchakning bir tomoni va unga yopishgan ikki burchagi mos ravishda ikkinchi uchburchakning bir tomoni va unga yopishgan ikki burchagiga teng bo`lsa, bunday uchburchaklar o`zaro teng bo`ladi.
B C B 1 A 1 C 1 A Δ ABC va Δ A 1 B 1 C 1 AB=A 1 B 1, <A=<A 1, <B=<B 1 Δ ABC = Δ A 1 B 1 C 1 Δ
<BAD=<CAD va <CDA=<BDA AD tomon umumiy. AD tomomnga yopishgan burchaklar teng Demak BTB asosan Δ ADB= Δ ADC ekan
o CO=OD VA <ACO=<BDO, AC=4, BD-? <COA va <DOB vertikal. Demak ular teng. BTB ga asosan Δ AOC= Δ BOD ekan, demak BD=AC=4. X=4 O
Uchburchak Elementlari Tomonlariga ko`ra turlari Burchaklariga ko`ra turlari
Kaftimda turgan ushbu yum- yumaloq jism shar Qarang, ona zaminni shu sharga o`xshatishar. Geometrik figura sharning o`zi aslida Lekin yomonlar uni toptamoqlik qasdida. Sharning tenlamasi -chi, yechilgan allaqachon, Kelajaging tenglamasin, yechishga bordir imkon. Ishonchim komil, uni topa olasan yechimin, Hech qanday kuch yengolmas, intilishing kuchini. Yerning har nuqtasiga ekkin chiroyli gullar. Sen sabab ko`zimizga chiroyli ko`rinsin shar. Sharning sirti, hajmini hisoblash qiyin emas, Baxtimizga shar sirti tinchu, omon bo`lsa bas!
