Денелердің электрленуі, электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер
https://learningapps.org/display?v=pcchc1e5n23
Тыныштықтағы электрлік зарядталған денелерді қарастыруға арналған электродинамика бөлімін электростатика деп атайды
Кулон заңы — екі нүктелік электрикалық зарядтардың өзара әсерін сиппаттайтын заң.
Янтарь – elektron - «электрон» деген грек сөзі. «электрон» сөзінен электр деген термин шықты. Заттар янтарь сияқты өзіне басқа денелерді тарту қабілетіне ие болғанда, оны электрленген күйде деп атайды. Дене электр зарядына ие болды дейміз.
Электр зарядының екі түрі бар: оң және теріс. Зарядтар бір денеден екінші денеге беріле алады. Массамен салыстырғанда электр заряды дененің ажырамас қасиеті болып табылмайды. Аттас зарядтар тебіледі, әр аттастар - тартылады. Өлшем бірлігі ― 1Кл ( Кулон ) = 1 A ∙1c Белгіленуі - q Электр заряды – бұл денелердің электрлік өзара әрекеттесу қасиетін сипаттайтын физикалық шама.
« Электр заряды туралы не білеміз?» «Электрленудің оң және теріс әсеріне мысалдар келтіру.» Әр топ студенттері өз тақырыптарына байланысты сұрақтар дайындайды. Ал ол сұраққа келесі топ жауап береді.
Электр зарядтарының екі тегі бар: оӊ заряд (таӊбасы оӊ +) және теріс заряд (таӊбасы -) Бірдей таӊбадағы зарядтар аттас зарядтар деп аталады. Әр түрлі таӊбадағы зарядтар әр аттас зарядтар деп аталады. Теріге ( немесе жібекке ) үйкелген шыны таяқшада пайда болатын электр зарядын оң, жүнге үйкелген янтарьда ( немесе эбоните) пайда болатын электр зарядын теріс заряд деп атау қабылданған.
Эбонитті таяқша Шыны таяқша жібек жүн + + + + + + + + + + + + Денелердің электрленуі
2. Әсер арқылы электрлеу (индукция арқылы ) Теріс зарядталған таяқшаны зарядталмаған гильзаға жақындату арқылы гильзаны электрлеуге болады, яғни заряд бір денеден екінші денеге өтеді
+ + + электроскоп + + электрометр денелердіӊ электрленуін (электр зарядыныӊ бар екендігін) анықтауға арналған қарапайым құралдар.
Электр зарядын өткізуіне байланысты денелер екіге бөлінеді өткізгіштер Өткізбейтіндер (диэлектриктер, изоляторлар) Металдар Қышқылдар мен тұз ерітінділері Топырақ Графит Адам денесі Фарфор Резина Янтарь Ауа Дистилденген су
1. Жіпке үш жұпты шариктер ілінген. Қай жұптағы шариктер зарядталмаған? 2. Суретте электрленген шарлардың үш жұбы көрсетілген. Қай жұптағы шарлар бір біріне тартылады? Сабақты бекітуге арналған тапсырмалар
https://padlet.com/serlansamga/padlet-grncowacryc78wxp
