Первый слайд презентации: Мұхтар Омарханұлы Әуезов
Слайд 2
Мансабы: жазушы Ұлты: қазақ Елеулі шығармасы(лары): «Абай жолы», «Қараш-Қараш», «Еңлік-Кебек» Жұбайы(лары): Райхан, Кәмила, Валентина Балалары: Мұғалима, Шоқан, Елдес (1927 ж.т.), Ләйлә(1929 ж.т.), Мұрат (1942 ж.т.)
Слайд 3
Мұхтар Омарханұлы Әуезов – Ұлы жазушы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалым, Қазақстан Ғылым академиясының академигі ( 1946 ), филология ғылымдарының докторы, профессор ( 1946 ), Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген ғылым қайраткері ( 1957 ).
Слайд 5
Мұхтар Әуезовтің балалар әдебиетінде де өзіндік орны бар. Осы орайда алдымен суреткердің балалар әдебиеті ерекшелігі хақында пікір айтқанын атап айту керек. Мәселен, «Ертегілер» еңбегінде халықтық шығармалардың қайсысы балалар әдебиетіне жақын екендігін айқындап береді. «Ұлы ұстаз ертегілердің тәрбиелік мәнін терең ашып, «Адамдағы кемдікті, мінді бадырайтып, ұлғайтып, жиренішті етіп көрсету үшін, хайуанның мінез-құлқын дәл адамның мінез-құлқындай етіп суреттеу әсерлі болады», - деп көрсетеді.
Слайд 7
М.Әуезов балалар әдебиетінің ғылыми тұрғыда зерттелуіне көңіл бөлумен қатар, өзі де балаларға арнап бірнеше шығарма(«Қорғансыздың күні», «Жетім», «Көксерек» әңгімелері, «Қараш-қараш оқиғасы» повесі) жазды. Тұңғыш әңгімесін 24 жасында жариялады. «Қорғансыздың күні» баяндалу әдісі жөнінен европалық әдебиет үлгісінде жазылған. Әңгіменің оқиға желісі жас қыз Ғазизаның тағдырына құрылған. «Жетім» әңгімесіндегі басты кейіпкер – жас бала Қасым. Шығармада он жастағы жас баланың қиын тағдыры, аянышты халі берілген. Бұл шығармасында қаламгер бала ұғымын, сезімін беруде өзінше ізденіс танытқан.
Слайд 8
М.Әуезовтің балалар әдебиетінен негізгі орын алатын әңгімесі - «Көксерек». М.Әуезовтың 1928 жылы жазылған осы әңгімесі автор талантының айқын айғағы. Көп ізденістердің жемісі. Оны әлем әдебиетіндегі үздік классикалық шығармалармен салыстыруға болады. Әңгіме сюжеті Канада жазушысы Сетон-Томсеннің «Виннипег қасқырына» ұқсас. Есімі әлемге әйгілі жазушы Джек Лондонның «Қасқыр» шығармасы М.Әуезовтің аударуымен 1936 жылы жеке кітапша болып шыққандығын да айта кетуіміз керек. Әуезовтің «Көксерегі»- тұтас философиялық шығарма. Автор әңгімесін әр түрлі жабайы аңдардың мекен еткен жерлерін суреттеуден бастайды. Бұл тәсіл жыртқыш аңдар өмірі мен олардың күн көрісін айқындауға тірек болған. Әңгіменің композициясы мен сюжеті оқиғадан оқиға тудырып отырады.
Слайд 14
Шығармалары Әдебиет тарихы, Қызылорда, 1927 ; Әр жылдар ойлары, А., 1959 ; Мысли разных лет, А., 1961 ; Уақыт және әдебиет, А., 1962 ; Абай Құнанбаев, А., 1967 ; Абайтанудан жарияланбаған материалдар, А., 1988 ; Абайтану дәрістері, А., 1995 ; Ескермедім, қабылдамадым, А., 1998 ; Абайтану оқулары, А., 1998.
Слайд 15
Мұхтар Әуезов Шығармалары шет тілінде шыққан басылымдары Абай жолы. Роман-эпопея, А., 1952, 1953, 1955, 1956, 1958, 1961, 1979, 1980 ( орыс тілінде : Путь Абая. Роман-эпопея, М., А., 1952, 1955, 1957, 1958, 1960, 1965, 1971); Армян тілінде : Абай. Роман, Ереван, 1952; Әзербайжан тілінде : Абай. Роман, Бакы, 1954; Башқұрт тілінде : Абай юлы. Роман-эпопея, Өфә, 1961; Қырғыз тілінде : Тарыхый роман, Фрунзе, 1—2 кітап, 1957; Абай жолу. Роман-эпопея, 1957 — 63; Латыш тілінде : Abajs. Roman, І — ІІ, Rіga, 1948 — 49; Abaja Cels, І — ІІ — ІІІ — ІV, Rіga, 1963; Koksereks. “ Druva ”, ғ15, 1960; Литва тілінде : Suvіs Kalnuose, Vіlnіus, 1963; Abajus. Romanas І — ІІ, V і ln і us, 1950; Abajaus Kelіas, Vіlnіus, 1960; Jaunojі karta [Өскен өркен ], Vіlnіus, 1969; Молдова тілінде : Абай, І — ІІ, Кишинэу, 1959 — 62; Вицэ тынэрэ [Өскен өркен ], Кишинэу, 1969; Тәжік тілінде : Садои тирдар ағба [Қараш-Қараш оқиғасы ], 1962; Нозанини мотам гирифта [ Қаралы сұлу ], 1967; Абай, Сталинабод, 1955 — 57; Татар тілінде : Абай. Тарихи роман, 1 — 2 т., Казан, 1957 — 60; Тыва тілінде : Көк кааррак, Кызыл, 1964; Т.Б. ШЫҒАРМАЛАРЫ БАР))))))))))
Слайд 17
( 1905-1983) - ақын, жазушы. Қазіргі Қызылорда облысы Тереңөзек ауданында дүниеге келген. Ташкент политехникалық техникумын, Мәскеу Баспа институтын бітірген. Ұлы Отан соғысына қатысқан. « Лениншіл жас » (« Жас алаш »), «Ленин жолы »( қазіргі «Сыр бойы »), « Социалистік Қазақстан » (« Егемен Қазақстан »), « Қазақ әдебиеті » газеттері мен «Ара» журналында әр түрлі қызметтер істеген. Қазақстан Жазушылар одағының Шымкент, Қызылорда облыстары бойынша жауапты хатшысы болған. Алғашқы өлеңдер жинағы «Еңбек жыры » деген атпен 1928 жылы шыққан. Асқар Тоқмағамбетов ақындық жолының алғашқы кезеңінде Отан қорғау, интернационализм тақырыбына арналған шығармалар жазған. Отан соғысы жылдарында жауынгерлердің майдандағы ерліктерін, халықтар достығы, соғыстан кейінгі жылдарда бейбіт өмір тынысын өз шығармаларына арқау етті. Тоқмағамбетов Асқар
Слайд 20: Асқар Тоқмағамбетов ақындығының жемісті саласы - оның сатиралық туындылары. Ол қазақ әдебиетіндегі сатиралық поэзияның негізін қалаушы, оны қалыптастырып, дамытушылардың бірі болды. Оның өткір тілді сықақөлеңдері, фельетоңдары, мысалдары қоғамдағы, адам бойындағы қайшылықты құбылыстарды сынап, әшкереледі. «Күлкі-сықақ» жинағы, «Ұйықтаған бастық», «Соқа мен Қостамбаев », « Бір мылжыңның баяндамасы », « Мылжыңның бет-аузы », « Желіккен жеңгейлерге », « Кәрі жезде », « Бидай мен қаңбақ », « Сауысқан », « Мысық пен шыбын », тағы басқа туыңдыларында ақын адам бойындағы ұнамсыз қылықтар мен өмірдің көлеңкелі тұстарын дөп басып, бейнелеп суреттеуде шеберлік танытты. Асқар Тоқмағамбетов проза жанрында да жемісті еңбек етті. Ыбырай Жақаев өмірін бейнелеген «Қыран тұғырдан ұшады» ( О.Бодықовпен бірге ), Сыр өңірі қазақтары тұрмысынан жазылған «Сыр диқаны », « Асыл азамат », « Әке мен бала», « Қарбаласта », Қазан төңкерісі қарсаңындағы ауыл өмірін суреттеген « Ақмоншақ » повестерін жазды
Слайд 21: Асқар Тоқмағамбетов -ХІХ ғасырда өмір сүрген қазақ ақындары туралы жазылған « Жыр күмбезі » атты тарихи романның авторы. Драматургияда « Екі заң», «Семафор ашық », « Әзірет Сұлтан » атты пьесалар мен « Маржан », « Бәріміз де сондай болсақ » атты киносценарийлер жазған. С.Айнидің «Құлдар» романын қазақ тіліне аударған. Қазан төңкерісі, 1-дәрежелі Отан соғысы, үш мәрте Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған
Слайд 24: Сәбит қазіргі Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданындағы Жаманшұбар ( бұрынғы Ақмола губерниясы, Қызылжар уезі, Таузар болысына қарасты екінші ауыл ) деген жерде кедей отбасында туған. Сәбит жеті жасқа келгенде әкесі – Мұқан, сегізге толғанда шешесі өледі де, Мұстафа деген ағасының қолында қалады. Жетімдіктің ауыр қасіретін тартқан Сәбит он жасынан бастап өз бетінше еңбек етеді. Жоқшылық зардабынан Сәбит әркімнің есігінде жүріп, отыншы, сушы, қойшы, жылқышы болып күн кешіреді. Тапқаны тамағына жетпей, мұқтаждық қолын байлаған ол – жасында оқи алмайды. Бірақ, оқысам, білсем деген арманы ойынан бір кеткен емес. Өз бетінше ұмтылып, ауыл молдаларынан хат таниды, 15 жасында қисса, дастандар оқи алатын халге жетеді. Татар молдаларынан сабақ ала жүріп, « Шәкір – Шәкірат », « Зылиха – Жүсіп », « Зарқұм », «Сал-Сал», « Зейне – Зайнап », « Ләйлі – Мәжнүн », « Сейфул – Мәлік », « Бадүғұл – Жамал », « Алпамыс », «Ер Тарғын » жырларын, Ғабдолла Тоқаевтің шығармаларын тауып алып оқиды. Бұл дастандардың көпшілігін Сәбит ауыл ішінде көбінесе жатқа айтып жүреді. Өлең шығаруға талаптанады, ел аузына ілігеді, ауыл ішінде өлеңші бала атанады. Абай Құнанбаевтың 1909 жылы басылған өлеңдері жинағымен танысқан ол Абайдай ақын болуды аңсайды. Абай поэзиясы Сәбиттің ақындық талантына зор қозғау салады. Жасынан ел аузындағы жыр-толғауларды, қисса-дастандарды жаттап, мақамдап айтып үйренген
Слайд 25: Сәбиттің «Бақташының баласы», «Менің мектептерім» атты кітаптары қазақ балаларының алғашқы кезінен бүгінге дейінгі ұрпағына талмай қызмет етіп келеді. Бүгінгі қазақ балалар әдебиеті осы бір құнарлы топыраққа дән тастап, содан нәр алып өсті
Слайд 26
Сәбит Мұқановтың 110 жылдық мерейтойында Қазақстанның көрнекті тұлғалары" сериясы. Қазақтың жазушысы Сәбит