Тақырыбы: Бұлшық ет биомеханикасы. МЕББМ «ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ » НУО «КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ» Орындаған: Ержанова Аружан Қабылдаған: Уразакынов Д.К Тобы: 101А Фармация
Өзектілігі. Мақсаты І Кіріспе 1. Бұлшық еттер жүйесі. ІІ. Негізгі бөлім 1.Бұлшықеттер құрылысы және биомеханикасы 2.Бұлшықет жиырлуының механикалық моделі III Қорытынды
БҰЛШЫҚ ЕТТЕР ЖҮЙЕСІ (МИОЛОГИЯ) Бұлшық ет жүйесі, адамда, барлық омыртқалы жануарларда және омыртқасыздардың көпшілігінде қозғалыс қызметін атқарады. Дене қаңқасын жауып тұратын бұлшық еттер көлденең салалы талшықтардан тұрады. Бұлшық еттер өзінің пішіні, көлемі, тұрған орны мен атқаратын қызметіне қарай бірнеше топқа бөлінеді. Бұлшық ет жүйесіне арқа, кеуде, іш, мойын, бас, қол, иық, білек, аяқ бұлшық еттері кіреді. Мысалы, белдің шаршы бұлшық еті, мықын-бел бұлшық еті, төс-бұғана-сүйір бұлшық еттері омыртқа жотасының екі жағына иілуіне мүмкіндік береді.
Бұлшықет тінінің түрлері : 1. Көлденең жолақты қаңқа бұлшықеті; 2. Көлденең жолақты жүрек бұлшықеті; 3. Бірыңғай салалы бұлшықет. Қаңқа бұлшықетінің қызметтері: - а дам дене қалпын сақтауға қатысады ; - дененің кеңестікте қозғалысын қамтамасыз етеді ; - дене бөліктерінің бір-біріне салыстырмалы түрде қозғалысын қамтамасыз етеді ; - жылу көзі болып табылады ( жылу реттеуге қатысады ).
I. Еттің жиырылуы белгілі бір жағдайға (тәуелділігіне) байланысты: - изометриялық режим; - изотониялық режим. II. Тұрас организмде, олар: - изометриялық жиырылу (ұзындығы өзгермейді); - концентрлік жиырылу (ет қысқарады); - эксцентрлік (немесе ауксотониялық режим) жиырылу (ұзындығы және кернеуі өзгереді). III. Сандық жағынан, олар: - бұлшықеттің дара жиырылуы; - жинақы бұлшықет жиырылуы: а) шала жинақталу; б) толық жинақталу. - тетанус (немесе сіреспе): а) тісті тетанус; б) тегіс (жайпақ) тетанус.
ЕДЖ – жеке импульс әсері нәтижесінде пайда болады. 1. Латенттік (жасырын) кезеңі – 0,01 сек ; 2. Жиырылу кезеңі – 0,05 сек; 3. Босаңсу кезеңі – 0,05-0,06 сек.
I. Тісті тетанус төменгі жиілікті тітіркендіргіш әсер еткенде пайда болады ( 10 – 20 Гц). II. Тегіс тетанус жоғары жиілікті тітіркендіргіш әсер еткенде пайда болады ( ↑ 20 Гц).
Б ҰЛШ ЫҚ ЕТ ЖИЫРЫЛУЫНЫҢ МЕХАНИКАЛЫҚ МОДЕЛІ Бұлшықеттердің биофизикасына көз жеткізу үшін олардың күрылысын, энергиясын және бұлшық ет механикасын бірге қарастыра - тын математикалық модель құ ру қажет. Ол үшін, көпшілік жағдайда, қалың бұлшық еттердің модельдерін құ рады. Хаксли - Дещеровский моделі сырғанамалыталшықтартеориясына сүйенген. Бұл модельде актин мен миозиннің жіңішке және жуан талшықтары көлденең көпіршелер арқылы өзара әсерлесуін және актин миозин көпіршесінің үш күйін ескереді : 1) түйықталған, созылатын және біртіндеп артатын күш ; 2) тұйықталған, сырғанамалы тежейтін күш ; 3) ажыратылған көпіршелер.
Бұлшық еттер, сіңірлер, қан тамырлар, өкпе тіндері және т. б. био - логиялык құрылымдар т ұ тқыр серпімді немесе серпімді т ұ тқыр болып келеді. Сыртқы күш әсер еткенде биологиялық тіндерде өтетін механикалық процестерді идеал серпімді және тұтқыр элементтердің жиынтығы түрінде карастырайық. Серпімді элементтің мысалы ретінде серпімді серіппені қарастырайық. Гук заңы бойынша серіппедедеформация бірден тарайды бірден өзгеріп одан кейіи тұрақты болады
Ғ М ұнда ғы (7 = — кернеу ; Ғ — әсер етуші серпімді күші ; S— көлденең >з қимасының ауданы ; Е — серпімділік модулі ; £= А ///0 — салыстырмалы деформация; /0 — бастапқы ұзындығы ; А/ — деформация кезіндегі ұзындықтың езгерісі. Осы деформацияның өзгеру жылдамдығы
