үлкен мəселе екенін бір сөзбен жеткізіп айту өте қиын. Биологиялық тіршілік иесі ретінде өмірге келген адамның əлеуметке қосылып адам болып тұлғалануының негізінде жатқан нəрсе сөзсіз осы – тұлғаның кəсіби дамуының психологиялық ерекшеліктері екендігі еш дау тудырмаса керек. Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы
үлкен мəселе екенін бір сөзбен жеткізіп айту өте қиын. Биологиялық тіршілік иесі ретінде өмірге келген адамның əлеуметке қосылып адам болып тұлғалануының негізінде жатқан нəрсе сөзсіз осы – тұлғаның кəсіби дамуының психологиялық ерекшеліктері екендігі еш дау тудырмаса керек. Адамның эволюциялық даму жолында тек еңбек əрекеті ғана, яғни адамды адам еткен еңбек екенін көреміз. Осылайша, адам еңбек əрекеті арқылы қарадүрсін жабайы қоршаған ортаны игерілген, өңделген мəдени ортаға айналдырып өзгертті жəне өзі де өзгерді əрі мəдениленді. Осындай жасампаздық əрекеті арқасында адам қарапайым еңбек əрекетін күрделендірді əрі түрлендірді. Еңбек бөлінісіне байланысты орай болған күрделі еңбектен жеке-жеке кəсіп түрлері бөлініп шығып, кəсіппен айналысқан адамдар белгілі бір білімдерді игеріп, дағдылар қалыптастырып, тəжірибе жинақтап, шеберліліктерін шыңдап барып кəсіпке кіріскен. Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы
« Ресурстар » ұғымы психикалық шындықты зерттеуге байланысты әр түрлі зерттеулерде қолданылады. Соңғы жылдары гуманистік психологиядан бастау алған психологияда ресурстық тәсіл кең тарала бастады, оның шеңберінде өмірдің қиын жағдайларын жеңуге мүмкіндік беретін тұлғаның сындарлы басталуын зерттеу маңызды орын алды. Э.Фромм өмірлік қиын жағдайларды жеңу үшін адами ресурстар ретінде белгіленген үш психологиялық категорияны бөліп көрсетті: - үміт - өмір мен өсуге ықпал ететін болашақты күтуге дайындықты, өзін-өзі дамытуды және оның болашағын көруді қамтамасыз ететін нәрсе ; - рационалды сенім - көптеген мүмкіндіктердің бар екендігі және осы мүмкіндіктерді уақытында тауып, пайдалану қажеттілігі туралы хабардар болу; - ақыл-ой күші (батылдық ) - үміт пен сенімге қауіп төндіріп, оларды жалаңаш оптимизмге немесе иррационалды сенімге айналдырып, оларды жою әрекетіне қарсы тұру қабілеті, « бүкіл әлем « иә » дегенді естуді қалаған кезде « жоқ » деп айту қабілеті. қазіргі психологияда тұжырымдаманың мазмұны» ресурстар »психологиялық стресс теориясын дамыту шеңберінде әзірленуде. Ресурстар ұғымы
В.А. Бодров оған келесідей анықтама береді : « Ресурстар дегеніміз - бұл адамның физикалық және рухани мүмкіндіктері, оны жұмылдыру оның стресті болдырмау немесе жеңілдету үшін өзін-өзі ұстау бағдарламасы мен әдістерін ( стратегияларын ) жүзеге асырады.» Ресурстардың екі класы бар: жеке және экологиялық (басқаша, психологиялық және әлеуметтік )... Жеке ресурстар (психологиялық, кәсіптік, физикалық ) адамның дағдылары мен қабілеттерін білдіреді, экологиялық ресурстар адамның әлеуметтік ортада ( отбасы мүшелерінен, достарынан, әріптестерінен ) көмек көрсетуге ( инструментальды, моральдық, эмоционалды ) қол жетімділігін және стрессті бастан өткерген адамдардың өмірін материалдық қолдауды көрсетеді немесе стресстік жағдайларда.
Ж еке ресурстарды тұлғаның өмір сүру ортасымен қарама-қайшылықтарын жою, қолайсыз өмірлік жағдайларды еңсеру, оның бағытын белгілейтін және өзін-өзі жүзеге асыруға негіз жасайтын тұлғаның құндылық-семантикалық өлшемдерін өзгерту қабілеттері жүйесі ретінде ұсынуға болады. Әйтпесе, жеке ресурстар тұлғаның жүйелік, интегралдық сипаттамасы ретінде әрекет етеді, қиын өмірлік жағдайларды жеңуге мүмкіндік береді, тұлғаны өзін-өзі анықтау процестерінде өзін көрсетеді. Жеке ресурстарды зерттеудің кезек күттірмейтін бағыты - олардың психологиялық құрылымын, қызмет ету механизмдерін, динамикалық сипаттамаларын зерттеу, сонымен қатар зерттелетін психикалық шындықтың мазмұнына адекватты зерттеу әдістерін жасау.моционалды ) қол жетімділігін және стрессті бастан өткерген адамдардың өмірін материалдық қолдауды көрсетеді немесе стресстік жағдайларда.
Назарларыңызға рахмет!
