Әлеуметтанулық теория. Макро және микро деңгейлер Әлеуметтік тәжірибедегі себеп-салдарлық байланыстар Жеке мектептер мен бағыттардың дамуы (О.Конт, Э. Дюркгейм, Г.Спенсер) Құрылымдық функционализм, Қақтығыс теориялары, Рөлдік теориялар
Жалпы әлеуметтанулық теория (жалпы әлеуметтану) Жеке әлеуметтанулық теориялар (орта деңгейдегі) Нақты (эмпирикалық) әлеуметтанулық теориялар
Социумның қызмет етуі мен дамуының жалпы заңдылықтарын түсіндіруге арналған. Бұл деңгейде әлеуметтанудың негізгі категорияларын, түсініктерін және заңдарын талдау жүзеге асырылады
Іргелі теориялар мен нақты әлеуметтанулық зерттеулер ортасындағы аралық жағдайға ие Орта деңгейдегі теория ұғымын американдық әлеуметтанушы Р.Мертон (1910-2003) енгізген. Бұл теориялар әлеуметтік өмірдің жекелеген салаларын зерттейді
Әлеуметтік институттарды зерттеу (отбасы әлеуметтануы, білім беру әлеуметтануы, мәдениет, саясат, дін әлеуметтануы және т.б.) Әлеуметтік қауымдастықтарды зерттеу (шағын топтар әлеуметтануы, этносоциология, территориялық бірлестіктер әлеуметтануы)
Әлеуметтік процестерді зерттеу (дау-жанжалдар әлеуметтануы, мобилділік пен миграция үдерістерінің әлеуметтануы, бұқаралық коммуникациялар әлеуметтануы)
Әлеуметтік фактілерді орын алған қандай да бір оқиғаларды тіркеу арқылы анықтайды және жинақтайды Нақты әлеуметтанулық зерттеулер нәтижесінде алынған фактілер жүйесі әлеуметтанулық білімнің эмпирикалық базасын құрайды
Макросоциология ірікөлемді әлеуметтік қауымдастықтардың өзара қарым-қатынас процестеріндегі мінез-құлықты зерттейді, мысалы этностар, ұлттар, әлеуметтік институттар, мемлекеттер,. Макросоциологиялық проблематика негізінен құрылымдық функционализм мен әлеуметтік дау-жанжал теорияларында қарастырылады
Индивидтерге көңіл бөледі, шағын топтардағы адамдар арасындағы (отбасы, еңбек ұжымы, замандастар топтары) қарым-қатынастар мінез-құлық ерекшеліктерін зерттейді. Символикалық интеракционизм, айырбас теорияларын жатқызуға болады
Іргелі әлеуметтану ғылымның зерттеу пәні, объектісін анықтауға бағытталған, негізгі әлеуметтанулық әдістерге сүйенеді Қолданбалы әлеуметтану әлеуметтік өмірді түрлендіру мәселелерін шешу, әлеуметтік басқару үшін нақты ұсыныстар дайындау, әлеуметтік саясатты қалыптастыру, болжау, жобалаумен айналысады
Қоғам, қоғам дамуын суреттеп, түсіндіруге, біртұтас жүйе ретіндегі әлеуметтік қатынастардың дамуының негізгі тенденцияларын ашып көрсету. К.Маркстың қоғамдық-экономикалық формациялар теориясы, М.Вебер негіздеген әлеуметтік әрекет теориясы, П.Сорокин ұсынған әлеуметтік ұтқырлық теориясы, Э.Дюркгейм, Г.Спенсер, Т.Парсонс және т.б. теориялар
Негізгі категориялары: қоғам, әлеуметтік құрылым, әлеуметтік стратификация, әлеуметтік әрекет. Бұл деңгейде қоғамның экономикалық, саяси, рухани және басқа салаларының қарым-қатынастары зерттеледі
Әлеуметтік институттар теориясы (отбасы, армия, еңбек, саясат әлеуметтануы) Әлеуметтік қоғамдастықтар теориясы –шағын топтардан әлеуметтік таптарға дейін қарастырады, мысалы шағын топтар, таптар, ұйым әлеуметтануы Арнайы әлеуметтік процестер теориялары (дау-жанжалдар, урбандалу, коммуникациялар әлеуметтануы)
Жалпы қоғамды жалпы, біртұтас қарастыруға бағытталған Арнайы тікелей әлеуметтану пәні болып табылатын және әлеуметтік категорияларға қатысты зерттеу жүргізетін Салалық немесе толықтырушы бұл теориялар әлеуметтанудың басқа ғылым салаларымен байланысынан туындайтын теориялар, экономикалық әлеуметтану, құқықтық әлеуметтану, саяси әлеуметтану
