III- топ
Фермент дегеніміз не? Ə детте химиялық реакциялардың жүру жылдамдығын шапшаңдататын заттарды катализатор деп атайды. Ал ферменттер - өсімдіктер мен жануарлар ж ə не микроағзалар жасушаларынан бөлінетін ақуыз тектес, ағзадағы биохимиялық реакцияларды шапшаңдататын қабілеті бар зат. Оның қатысуынсыз қоректік заттардың ағзаға сіңуі мүмкін емес. Осыған с ə йкес ферменттерді биологиялық катализаторлар деп атайды, өйткені олар тірі ағзада өтетін зат алмасу процесіне тікелей атсалысады. Фермент ( латынның тілінде fermentum – ашу деген мағына береді ) деген терминмен қатар ə дебиетте энзим (грек тілінде – enaym, en – ішкі, zyme ашытқы деген мағына береді ) деген сөз де қолданылады.
Адамның I глиоксалазасы. Ферметтің катализіне қажетті екі мырыш ионы күлгін түспен көрсетілген, ал S- hexuable фермент ингибиторы кеңістіктік моделімен бейнеленген.
Бір фермент ұяшықтағы кез келген реакция әмбебап катализаторы болып табылады. фермент іс-қимыл ерекшелігін білдірді үшін : әрбір фермент субстрат бірнеше ұқсас реакциялар (реагент жем ), бірақ сол табиғатқа өзге де химиялық реагенттер тек бір немесе катализдейді, фермент пайдасыз болуы мүмкін. тиісті субстраттардың және реакция одан әрі жеделдету өзара іс-қимыл ферменттің белсенді орталығы қамтамасыз етеді.
Абсолюттік талғампаздық белгілі бір айқын құрылымды субстратқа әсер ететін ферменттерге тән. Мысалы, аргиназа аргининді орнитин және мочевинаға ыдыратады. Абсолюттік талғампаздық қасиеті бар ферменттерге уреаза, ацетилхолинэстераза т.б. жатады. Папаин түрлі жануарлар мен өсімдіктердің ( жай және күрделі ) және микробтектес ақуыздарға әсері. Липазаның майлардың гидролизденуіне әсері
Салыстырмалы талғампаздық белгілі бір байланыс арқылы түзілген қосылыстарға әсер ететін ферменттер. Мысалы, протеиназалар құрамында – CO-NH-, пептидті байланыстағы қосылыстарды гидролиздеуге, ал эстеразалар –О-, эфирлі байланыстарды үзуге қатысады. Бұл топтағы ферменттердің қолданылу аясы өте кең. Топтық талғампаздықпен белгілі бір байланыс арқылы түзілген және бірдей функционалдық топтары бар ферменттер сипатталады.
