Первый слайд презентации
BAJARDI: XUSINOVA Z.A. MAVZU: Sun’iy oqsil ozuqa moddalarining ishlab chiqarilishi
Слайд 3
Оксиллар барча тирик х,ужайра ва организмнинг асосий таркибий кисми булиб, х,аётий жараёнларда мух,им вазифаларни бажаради. Улар хужайра мембраналарининг таркибида турли моддаларни танлаб утказишда, ахбо-ротларни кабул килиб, уларни кейинги жараёнларга утказишда, организмда руй берадиган кимёвий жараёнларни тезлаштиришда ( ферментлар ), моддалар алма- шинувини бошкаришда ( гормонлар ), адмоя воситалари сифатида ( антителолар ), моддаларни ташишда ( альбуминлар, глобулинлар ), мушаклар кискаришида (актин, миозин) катнашади.
Слайд 4
Оксиллар мураккаб тузилишга эга булган юкори молекулали органик бирикмадир. Уларнинг таркибига 20 хил аминокислота киради. Оксиллар тузилиши жихатидан икки гурухга булинади. 1. Оддий оксиллар. Бу гурухдаги оксиллар факат аминокислоталардан ташкил топган. 2. Мураккаб оксиллар эса оксил ва оксил булмаган кисмлардан иборат. Биринчи ва иккинчи гурухдаги оксиллар уз навбатида яна бир неча гурух,чаларга булинади. Оддий оксилларга гистонлар, проламинлар, протаминлар, глютеинлар, альбумин ва глобулинлар киради. Улар бир-биридан физик- кимёвий хоссалари ва аминокислота таркибининг узига хослиги билан фаркланади.
Слайд 6
Мураккаб оксиллар таркибига кирган ( оксил булмаган ) простетиклар гурух,ига кура етти турга булинади : нуклеопротеидлар (ДНК, РНК тутувчи оксиллар ), фос-фопротеидлар (фосфор кислота) хромопротеидлар (буёв- чи моддалар — пигментлар, гем, флавин тутувчи оксиллар ), гликопротеидлар (карбон сувлар ), липопротеидлар ( ёглар ), метапротеидлар ( металлар ) ва мураккаб ферментлар ( витаминлар ) ни тутувчи оксиллар. Оксилларнинг турли-туманлиги ва уларнинг физик- кимёвий хоссалари уларнинг таркибига кирган аминокислоталарнинг хилма-хиллигига боглик. Аминокислоталарнинг тузилиши турли хил булиб, улар кислотали, асосли ва нейтрал булиши мумкин.
Слайд 8
PowerPoint Presentation PowerPoint Presentation PowerPoint Presentation Оксиллар турт хил структурага ( тузилишга ) эга. Тегишли аминокислотанинг катъий тартиб билан, полипептид занжирда жойлашиши оксилнинг бирламчи структураси дейилади. Бу структура мустахкам пептид бог ёрдамида ушланиб туради. Бирламчи структура оксилларнинг хилма-хиллигини, кандай турга оид эканли-гини, физик- кимёвий хоссаларини ва кейинги структурала-рини белгилаб беради. Полипептид занжирнинг спиралланиши ( уралиши ),а- ёки р- урамни хосил килиши оксилнинг иккиламчи структураси дейилади.
Слайд 9
Your Text Ушбу структура водород борлари ёрдамида мустахкамланади. Глобуляр оксилларга а- урам, фибрилляр оксилларга р- урам тааллукли. Уралган полипептид занжир кучсиз ион, Вандер-Ваальс борлари ёрдамида тахланиб, шаклланади. Оксилларнинг фазовий шаклланиши учламчи структура дейилади. Оксилнинг фаол ёки фаолсиз холатга утишида учламчи структуранинг фазовий шаклланиши узгаради. Айрим оксиллар бир нечта полипептид занжирдан иборат булади. Хар кайси полипептид занжир узининг бирламчи, иккиламчи, учламчи структурасига эга. Улар протомерлар дейилади. Бу протомерларнинг бир нечтаси ягона олигомерни хосил килади.
Слайд 10
04 05 06 01 02 03 Бу оксилнинг туртламчи структурасидир. Оксиллар туртламчи структурасининг ( протомерлар фазовий,конформациясининг кетма -кет узгариши ) фазовий конформацияси узгариши натижасида олигомер оксилнинг фаол ёки фаол булмаган холатга утиши таъминланади. Оксиллар коллоид холатда булиб, амфотер хоссаларини намоён килади. Муайян рН мухитда оксилларнинг карбоксил «СООН» ва амино «МН2»-гурух,лари диссоциланиши натижасида улар «нейтрал» зарядга эга булиши мумкин. Зарядлари «нейтрал» булган оксил электр майдонида «—» ёки « + » заряд томонга караб харакатла -на олмайди. Демак, муайян рН мухитида оксил молекула-си зарядининг нейтрал булиши изоэлектрик нукта холати дейилади. Бундай оксилнинг туррунлиги йуколади ва оксил чукмага тушади. Чукмага тушган оксилнинг аввалги физик- кимёвий ва биологик хоссаси йуколиши мумкин. Бундай оксил кайта сувда эримайди. Бу таъсир этувчи модданинг табиатига боглик булади.
Слайд 11
Оксилларга утказиладиган барча сифат реакциялари ёки микдорий улчовлар, уларнинг таркибидаги у ёки бу функционал гурухларни аниклашга ёки физик- кимёвий хоссаларига асосланади. Организмда аминокислота етишмаслиги оксил етишмаслигига сабаб булади. Оксил етишмаслиги, оксил алмашинувининг бузилиши окибатида турли асоратлар — касалликлар юзага келади. Демак, касалликларнинг келиб чикиш сабабларини, уларда кузатиладиган биокимёвий узгаришларни аниклаш, руй бериши мумкин булган кунгилсизликларнинг олдини олиш учун оксилларнинг тузилишини, хоссаларини, бажарадиган вазифасини урганиш булажак шифокор учун жуда зарурдир.
Слайд 12
A 1.Тукима ва биологик суюкликлардан оксилларни ажратишда кулланиладиган айрим усуллар ( гомогенизациялаш — майдалаш, тузлаш, чуктириш, центрифугалаш — катта тезликда айлантириш, диализ — туздан • тозалаш ва х- «•) билан таништириш, Оксил таркибидаги аминокислоталарнинг сифатини - аниклаш усулларини ургатиш. Оксилларнинг микдорини улчаш усулларини ургатиш. Кон зардобидаги оксилларни электрофорез усули билан аниклаш ва шу усул ёрдамида оксилларнинг физик- кимёвий хоссаларини ургатиш. Оксилларнинг тузилиши ва хоссаларини урганиш буйича олинган билимлардан келажакда амалий иш фаолиятида фойдаланишни ургатиш. Булимнинг максади