Электр қауіпсіздігі. Электр тогының адам ағзасына әсері
Электр қауіпсіздігі – адамдарды электр тогының зиянды және қауіпті әсерінен қорғауды қамтамасыз ететін іс-шаралар мен құралдардың жиынтығы. Өнеркәсіптің барлық түрінде электр тогын пайдаланады. Электр тогын пайдалану адам ағзасына қауіп-қатер төндірумен байланысты жүреді.
Терінің күюі – терінің қызаруы және қараюы түріндегі күйіктер; Терінің металлдануы – металлдың балқыған бөліктері тері астына енуі. Тері қатайып, ауырады; Механикалық жарақаттану – кесілу, сыну, қантамырладың жарылуы түріндегі жарақаттар;
Электр соғу немесе шок – үрей, қорқыныш тудыратын соғу, жүрек фибрилляциясы болуы мүмкін; Электроофтальмия – көз бұлшықетінің жарақаттануы;
І дәреже – бұлшықеттердің тартылуы ІІ дәреже – талып қалумен бірге жүретін бұлшықеттердің тартылуы ІІІ дәреже – талу, жүрек немесе тыныс алу жұмысының бұзылуы І V дәреже – клиникалық өлім (тыныс алу, қан айналымының болмауы)
Ток адам ағзасы арқылы өтіп, келесідей әсер етеді: Термиялық – ткань, қантамырлар, нерв талшықтары, теріні қыздырып, күйдіреді. Электролитикалық – қан, плазманы ыдыратады. Биологиялық – ағзаның тірі тканьдерін тітіркендіреді және қоздырады, биологиялық процесстерді бұзады.
Алақан, білектен жоғары қол бөлігі, мойын, арқа, иық, самай, арқылы өткен ток көбінесе өлімге әкеп соғады
Барлық өндіріс бөлмелері қауіптілігі бойынша 3 классқа бөлінеді: Қауіптілігі жоғары – ылғалдық 75 %, ток өткізетін едендер:металл; жер; темірбетон; кірпіш; жоғары температура; ток өткізгіш шаңдар:көмір, металл;жабдықтардың ток өткізгіш бөліктері). Өте қауіпті - ылғалдық 100%, химиялық белсенді орта. Қауіптілігі төмен бөлмелер.
Ток өтетін бөліктерді оқшаулайды. Оқшаулау резина, пластмасса және басқа диэлектрик материалдардан жасалады. Бөлмедегі ток сымдарын құбыр ішіне орналастырады.
